Jesteś w: Granica

Jaki jest człowiek według „Granicy” Nałkowskiej?

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Człowiek według „Granicy” Zofii Nałkowskiej jest istotą bardzo złożoną i wielowymiarową. Utwór będący studium ludzkiej psychiki ukazuje go – ocenianego poprzez pryzmat jego zachowań i decyzji oraz w kontekście biologicznym, społecznym i psychologicznym – jako jednostkę o skomplikowanej psychice. Wpływ na jej kształt mają różne bodźce, często wykluczające się wzajemnie, ponieważ jako istota społeczna człowiek według Nałkowskiej jest podatny na schematy, z których nie można się wyrwać, jako biologiczna jest uzależniony od fizyczności, a jako psychologiczna – ma pewien obszar wolności.

Słuszność tezy o sprzeczności natury ludzkiej, rozdartej między racjonalnym głosem rozumu a popędami instynktu potwierdzają losy głównego bohatera dzieła. Zenon Ziembiewicz ulega swoim popędom i wdaje się w romans z córką kucharki Kierują nim popęd seksualny i potrzeba zaspokojenia potrzeb fizycznych. To one stają się ważniejsze niż dochowanie wierności Elżbiecie czy szczerość z zakochaną w nim Justyną. Instynkt biologiczny umiejętnie tłumi głos rozsądku, nakazujący mu zerwanie z kochanką

O społecznym aspekcie natury człowieka świadczy strach odczuwany przez Zenona na myśl o odkryciu przez otoczenie jego romansu. Bohater jest świadomy norm zachowania i barier, których przejście równa się ze społecznym wykluczeniem. Wie, że gdyby jego związek z Bogutówną wyszedł na jaw, skompromitowałby się na zawsze w oczach opinii publicznej.

Nałkowska pokazała, że postępowanie człowieka jest uzależnione od wielu czynników. Mimo iż panuje powszechna opinia o wolnej woli, pisarka zwróciła uwagę na ograniczenia i determinanty jednostki, wynikające z jej biologiczności oraz życia w społeczeństwie.



  Dowiedz się więcej