Jesteś w: Granica

Filozofia w „Granicy”

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

W powieści Zofii Nałkowskiej, prócz moralnej, obyczajowej, społecznej oraz psychologicznej, widać także problematykę filozoficzną.

Widać to na przykładzie losów głównego bohatera Zenona Ziembiewicza oraz rozmów przeprowadzonych przez księdza Adolfa Czerlona z racjonalistą Karolem Wąbrowskim. To w tych gorących dyskusjach przedstawiciela ontologii teologicznej, przekonanego o istnieniu okrutnego świata, w którym człowieka jest stworzeniem bojaźliwym i słabym oraz reprezentanta ontologii materialistycznej, w której człowiek ma nieskrępowane zdolności poznania samego siebie oraz rzeczywistości padają ważne pytania. Poruszane są zagadnienia sensu człowieczeństwa, procesu kształtowania się charakteru człowieka, granicy ludzkiego bólu oraz możliwościach poznania świata, wolności jednostki do decydowania o sobie i o najbliższych, jej roli i wpływu na społeczeństwo i odwrotnie. Dzięki temu czytelnik poznaje dwa odmienne prądy filozoficzne - ontologię materialistyczną (człowiek nie może przekroczyć granicy poznania całej rzeczywistości) i teologiczną (granice poznania nie istnieją, ponieważ przed człowiekiem rozciąga się „otwarty horyzont”).

Prócz tego w powieści Nałkowska sięgnęła po filozoficzną koncepcję człowieka biologicznego, uzależnionego od determinantów fizycznych. Zenon nie potrafi zapanować nad swą seksualnością, jego życiem kierują cielesne popędy i prymitywne instynkty.

Kolejnym przejawem filozofii w „Granicy” jest teza o społecznym aspekcie moralności jednostki, o wpływie czynników środowiskowych, historycznych na nasze życie. Historia Zenona wskazuje, że etyka i uczciwość są powierzane ze społeczeństwem, ponieważ to ono ocenia ludzkie zachowanie i wybory. Ziembiewicz bał się reakcji otoczenia na swój romans z Justyną, zdawał sobie sprawę że zostanie potępiony, a jego dalsza aktywność polityczna ulegnie załamaniu.
strona:   - 1 -  - 2 - 



  Dowiedz się więcej