Jesteś w: Lalka

Lalka jako powieść o rodzącym się kapitalizmie

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Powieść Bolesława Prusa można interpretować jako utwór o rodzącym się kapitalizmie, co widać w postawie głównego bohatera, przekonanego o tym, że miłość ukochanej kobiety można kupić za pieniądze, jak i w dystansie, jaki bije z Pamiętników starego subiekta, hołubiących staremu, odchodzącemu już porządkowi.

Popierający tezę o sile pieniądza Stanisław Wokulski, prócz tego iż ma cechy romantyka, jest także typem kapitalisty. Gdy zakochuje się w pochodzącej z arystokracji Izabeli Łęckiej, podejmuje decyzję, że pomnoży swój majątek. Jest pewien, że wtedy panna padnie w jego ramiona i wszystko będzie jak w bajce. Jak się później okazuje, jego początkowe przypuszczenia legną w gruzach, ponieważ mimo ogromnego majątku, ugruntowanej pozycji międzynarodowego przedsiębiorcy czy hojnych datków na wszelkie kwesty, Łęcka dalej gardzi galanteryjnym kupcem.

Choć historia nie kończy się szczęśliwie – kobieta wstępuje do klasztoru, a po nim ginie słuch, to jednak w sposobie zdobywania ukochanej przez Wokulskiego widać ślady podejścia kapitalistycznego – przez pieniądze do serca.

O zaklasyfikowaniu Lalki w poczet powieści o rodzącym się kapitalizmie świadczy też 9 rozdziałów pierwszoosobowego Pamiętnika starego subiekta, w których Ignacy Rzecki wspomina swoją przeszłość. Jego ironiczne komentarze do codziennych wydarzeń, poglądy negujące postępowanie Stacha czy nieprzychylne opinie o międzynarodowej sytuacji politycznej nasuwają myśli o odejściu starego porządku i nastaniu nowych, niezrozumiałych dla sędziwego, wyznającego szlachetne wartości, romantycznego sprzedawcy czasów.

Lalka realizuje zatem motyw pieniądza, wątek „dorabiania się”, awansu społecznego poprzez pomnożenie finansów. Poprzez pokazanie rodzącego się kapitalizmu Prus chciał zasygnalizować dostrzeżony we współczesnym mu społeczeństwie problem zbyt dużego przykładania wagi do waluty. Ostrzegał, że pieniądz zaczyna determinować wybory ludzi, że ma największy wpływ na ich postawy i przekonania.



  Dowiedz się więcej