Jesteś w: Lalka

Okoliczności powstania Lalki

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Lalka do rąk czytelników trafiła najpierw w odcinkach, ponieważ była publikowana w formie felietonów co jakiś czas w warszawskim „Kurierze Codziennym”. Prus zadebiutował tą powieścią 29 września 1887. Ostatni fragment został wydrukowany 24 maja dwa lata później, a wersja książkowa ukazała się w Warszawie w 1890 roku.

Z powodu istnienia carskiej cenzury, pisarz został zmuszony do zmiany kształtu pierwszego rozdziału, zatytułowanego wówczas Pierwsze ostrzeżenie, do użycia języka ezopowego, czyli przemilczenia realiów Polski pozostającej pod zaborami (choć udało mu się wpleść trochę „wskazówek”, jakie wyrobiony czytelnik odczyta bez problemu - rosyjskie nominały ruble srebrne czy jednostki miar i wag).

Zapytany w którymś z wywiadów o powody napisania tej wielowątkowej panoramy polskiego XIX-wiecznego społeczeństwa, Prus wyznał, że Lalka powstała na gruncie jego zaniepokojenia kondycją rodaków, którzy nie umożliwiali rozwoju takim jednostkom, jak Wokulski:

Jest to (…) obraz stojącej wody, gdzie drzemią ślimaki i pływają drobne rybki, ale zupełnie brakuje dużych ryb i szerszego ruchu. Z sadzaweczki tej (…) od czasu do czasu wydobywają się na wierzch jakieś bąble, te puste bańki wydobywające się na powierzchnię społeczeństwa może dadzą początek jakimś odświeżającym prądom; dzisiaj są one dowodem, że…duch społeczeństwa jeszcze nie skrzepnął i nie zamarł.

Ponadto przekonywał, że chciał przedstawić naszych polskich idealistów na tle społecznego rozkładu i, patrząc na popularność książki, udało mu się chyba bardziej, niż miał nadzieję (należy pamiętać, że Lalka została niedobrze przyjęta przez ówczesnych krytyków literackich, którzy wyrzucali mu niespójną warstwę kompozycyjną).



  Dowiedz się więcej