Jesteś w: Pan Tadeusz

Czas i miejsce akcji „Pana Tadeusza”

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Czas akcji poematu Adama Mickiewicza jest podany w tytule dzieła („Pan Tadeusz, czyli ostatni zajazd na Litwie. Historia szlachecka z roku 1811 – 1812”) i przypada na przełom lata i jesieni 1811 roku, a dokładnie na czas żniw. Ciekawostką jest, że pierwsze dziesięć ksiąg obejmuje zasięg zaledwie pięciu dni (od przyjazdu Tadeusza i biesiady w piątkowe popołudnie, poprzez sobotnie polowanie i grzybobranie, niedzielne łowy na niedźwiedzia, poniedziałkowy atak na Soplicowo i starcie z Moskalami, a skończywszy na wtorkowej spowiedzi i śmierci Jacka Soplicy i pospiesznym opuszczeniu dworku przez część szlachty), a dwie ostatnie – tylko jeden wiosenny dzień 1812 roku - w kościele katolickim nazywany Dniem Najświętszej Panny Kwietnej - podczas których na Litwę wchodzą polskie i francuskie wojska.

Analizując płaszczyznę czasową dzieła, należy pamiętać o licznych retrospekcjach, dzięki którym czytelnik poznaje wydarzenia mające miejsce ponad dwadzieścia lat wcześniej, niż te rozgrywające się w akcji właściwej (między innymi miłość Jacka Soplicy do Ewy Stolnikówny, ogłoszenie Konstytucji III Maja, zawiązanie Targowicy, zesłanie Ewy Horeszkówny i jej męża na Sybir).

Głównym miejsce akcji wydarzeń opisanych przez Adama Mickiewicza jest Soplicowo – szlachecki dworek położony około kilkudziesięciu kilometrów na południe od powiatowego miasta, Nowogródka na Litwie. Tam Sędzia Soplica zaprasza wielu barwnych gości i sąsiadów. Cześć epizodów rozgrywa się także w innym otoczeniu, między innymi na sąsiadującym z Soplicowem zamku Horeszków (biesiady), w karczmie dzierżawionej przez cymbalistę Jankiela (tajemnicze rozmowy księdza Robaka ze szlachtą), w Dobrzyniu (siedziba szlachty zaściankowej) czy na otwartych przestrzeniach lasów, borów, pól i łąk (polowania, grzybobranie). Wszystko to sprawia, że jak zauważyła Urszula Lamentowicz w opracowaniu poematu: „Ogólnie rzecz ujmując, miejscem akcji jest Nowogródczyzna z jej klimatem, tradycjami i naturą, narzucającymi rytm życia wiejskiego”.



  Dowiedz się więcej