Jesteś w:
Mitologia
Archetyp – pierwowzór jakiejś postaci, zdarzenia, motywu. W psychologii to określenie wspólnych dla określonej zbiorowości przekonań, zachowań, wyobrażeń o świecie, doświadczeń, tkwiących w zbiorowej podświadomości. Archetypy swoje źródło czerpią z mitologii i obrzędowości to za ich sprawą przeniknęły one do literatury tworząc stale obecne motywy. Mimo modyfikacji archetypów w czasie ich trzon pozostaje niezmienny, a poszczególne wyobrażenia wspólne niemal w całej światowej kulturze, a szczególnie w kręgu kultury wywodzącej się z antyku. Archetypy więc, to pierwotne wzorce (pierwowzory) postaci, zdarzenia, motywu lub schematu.
Topos – stały, powtarzający się na przestrzeni wieków motyw, wątek, stereotyp wyobrażeniowy. Najbardziej powszechne toposy pochodzą z mitologii, wierzeń lub podań, a następnie są powielane, powtarzane, przywoływane lub modyfikowane w różnych formach w literaturze. Są one wyrazem ciągłości europejskiej kultury wywodzącej się z antyku, świadczą o ponadczasowości archetypów.
Toposy to uogólnione przedstawienia, które wyrażają określoną wizję świata. Często stosują antytezę (np. młody - stary), stosują wartościujące określenia (wyspy szczęśliwe, ojczyzna - matka) posługują się konceptem interpretacyjnym. Badanie toposów to topika.
Motyw – w literaturze to najmniejsza elementarna jednostka świata przedstawionego utworu, może to być: zdarzenie, przedmiot, cecha, sytuacja, przeżycie. Motywy, które powtarzają się na przestrzeni stuleci to toposy. Łączy się według pewnych reguł w jednostki wyższego rzędu, takie jak postać literacka, wątek, temat, fabuła. Motywy, jak i ich sekwencje cechuje pewien konwencjonalizm, należą do literackiej tradycji i dzięki swej powtarzalności dają się łatwo wyodrębnić i scharakteryzować. Typowość motywów powoduje fakt, że odwołuje się do nich wiele dzieł literackich, najbardziej zaś powszechne są mity obiegowe, pojawiające się od starożytności do utworów kultury masowej.
Można wyróżnić dwie cechy motywu – indywidualizm, tj. występowanie w określonym miejscu świata przedstawionego i systematyczność, czyli powtarzalność motywu na przestrzeni temporalnej. Identyfikuje się także motywy spoiste – związane ściśle z tematem dzieła i luźne pojawiające się epizodycznie. Inny podział wydziela motywy statyczne i dynamiczne.
Archetyp, topos, motyw – definicja
Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskimArchetyp – pierwowzór jakiejś postaci, zdarzenia, motywu. W psychologii to określenie wspólnych dla określonej zbiorowości przekonań, zachowań, wyobrażeń o świecie, doświadczeń, tkwiących w zbiorowej podświadomości. Archetypy swoje źródło czerpią z mitologii i obrzędowości to za ich sprawą przeniknęły one do literatury tworząc stale obecne motywy. Mimo modyfikacji archetypów w czasie ich trzon pozostaje niezmienny, a poszczególne wyobrażenia wspólne niemal w całej światowej kulturze, a szczególnie w kręgu kultury wywodzącej się z antyku. Archetypy więc, to pierwotne wzorce (pierwowzory) postaci, zdarzenia, motywu lub schematu.
Topos – stały, powtarzający się na przestrzeni wieków motyw, wątek, stereotyp wyobrażeniowy. Najbardziej powszechne toposy pochodzą z mitologii, wierzeń lub podań, a następnie są powielane, powtarzane, przywoływane lub modyfikowane w różnych formach w literaturze. Są one wyrazem ciągłości europejskiej kultury wywodzącej się z antyku, świadczą o ponadczasowości archetypów.
Toposy to uogólnione przedstawienia, które wyrażają określoną wizję świata. Często stosują antytezę (np. młody - stary), stosują wartościujące określenia (wyspy szczęśliwe, ojczyzna - matka) posługują się konceptem interpretacyjnym. Badanie toposów to topika.
Motyw – w literaturze to najmniejsza elementarna jednostka świata przedstawionego utworu, może to być: zdarzenie, przedmiot, cecha, sytuacja, przeżycie. Motywy, które powtarzają się na przestrzeni stuleci to toposy. Łączy się według pewnych reguł w jednostki wyższego rzędu, takie jak postać literacka, wątek, temat, fabuła. Motywy, jak i ich sekwencje cechuje pewien konwencjonalizm, należą do literackiej tradycji i dzięki swej powtarzalności dają się łatwo wyodrębnić i scharakteryzować. Typowość motywów powoduje fakt, że odwołuje się do nich wiele dzieł literackich, najbardziej zaś powszechne są mity obiegowe, pojawiające się od starożytności do utworów kultury masowej.
Można wyróżnić dwie cechy motywu – indywidualizm, tj. występowanie w określonym miejscu świata przedstawionego i systematyczność, czyli powtarzalność motywu na przestrzeni temporalnej. Identyfikuje się także motywy spoiste – związane ściśle z tematem dzieła i luźne pojawiające się epizodycznie. Inny podział wydziela motywy statyczne i dynamiczne.