Jesteś w:
Makbet
Determinizm jest to filozofia, według której wszystkie zdarzenia określonej kategorii są połączone ze sobą związkiem przyczynowo-skutkowym. Nic nie dzieje się przypadkowo, chociaż takie wrażenie może sprawiać. Zależność przyczynowo-skutkowa widoczna jest również w zachowaniach i w reakcjach psychicznych. Skrajny determinizm w ogóle odrzuca istnienie „wolnej woli” człowieka. Umiarkowani determiniści ograniczają jej zakres działania – jest zdeterminowana przez przeszłe stany.
W „Makbecie” zachowania głównego bohatera i jego żony zdeterminowane są ich pozycją społeczną. Zabieganie o majątek, nowe posiadłości i tytuły jest w ich sytuacji rzeczą naturalną i powodem do dumy. Pokrewieństwo z rodem królewskim też zobowiązuje do życia na odpowiednim poziomie i do wysokiej oceny wszelkich tytułów rozszerzających władzę. Nic więc dziwnego, że Makbet bardzo emocjonalnie reaguje na przepowiednię czarownic, które roztaczają przed nim wizję panowania na tronie Szkocji.
Problem pojawia się dopiero przy podjęciu decyzji co do dalszego postępowania. Zdobywanie majątku i tytułów za zasługi na polu walki jest czymś innym, niż skrytobójstwo, które prowadzi do zajęcia tronu. Zupełnie inna jest kwalifikacja moralna takiego czynu, chociaż w obu przypadkach w grę wchodzi zabijanie. W tym momencie Szekspir dał swojemu bohaterowi wolność wyboru – popełnić haniebny czyn ale osiągnąć najwyższą władzę w państwie, czy też zachować czyste sumienie i czekać na zrządzenia losu?
Makbet od tej decyzji uchylił się i pozostawił ją swojej żonie. Lady Makbet zadecydowała o zabójstwie króla Dunkana. Dopiero od tego momentu można mówić o determinizmie. Determinizm przejawia się tutaj w postaci okrutnej logiki dalszego postępowania. Skoro dokonana została zbrodnia dla zdobycia tronu, trzeba popełniać następne dla podtrzymania swojej władzy. Nie ma przy tym możliwości wycofania się z takiej metody postępowania. Okazanie skruchy i przyznanie się do winy to przyspieszenie swojej klęski. Makbet i Lady Makbet ani przez moment nie zastanawiają się nad takim rozwiązaniem. Brną w swoich działaniach dalej, uginając się pod ich ciężarem. Makbet aby uspokoić swoje sumienie i dodać sobie otuchy powołuje się na przepowiednię, która wyznaczyła mu drogę działania. Niestety, druga przepowiednia czarownic choć zawile, mówi jednak o jego klęsce.
Determinizm w „Makbecie”
Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskimDeterminizm jest to filozofia, według której wszystkie zdarzenia określonej kategorii są połączone ze sobą związkiem przyczynowo-skutkowym. Nic nie dzieje się przypadkowo, chociaż takie wrażenie może sprawiać. Zależność przyczynowo-skutkowa widoczna jest również w zachowaniach i w reakcjach psychicznych. Skrajny determinizm w ogóle odrzuca istnienie „wolnej woli” człowieka. Umiarkowani determiniści ograniczają jej zakres działania – jest zdeterminowana przez przeszłe stany.
W „Makbecie” zachowania głównego bohatera i jego żony zdeterminowane są ich pozycją społeczną. Zabieganie o majątek, nowe posiadłości i tytuły jest w ich sytuacji rzeczą naturalną i powodem do dumy. Pokrewieństwo z rodem królewskim też zobowiązuje do życia na odpowiednim poziomie i do wysokiej oceny wszelkich tytułów rozszerzających władzę. Nic więc dziwnego, że Makbet bardzo emocjonalnie reaguje na przepowiednię czarownic, które roztaczają przed nim wizję panowania na tronie Szkocji.
Problem pojawia się dopiero przy podjęciu decyzji co do dalszego postępowania. Zdobywanie majątku i tytułów za zasługi na polu walki jest czymś innym, niż skrytobójstwo, które prowadzi do zajęcia tronu. Zupełnie inna jest kwalifikacja moralna takiego czynu, chociaż w obu przypadkach w grę wchodzi zabijanie. W tym momencie Szekspir dał swojemu bohaterowi wolność wyboru – popełnić haniebny czyn ale osiągnąć najwyższą władzę w państwie, czy też zachować czyste sumienie i czekać na zrządzenia losu?
Makbet od tej decyzji uchylił się i pozostawił ją swojej żonie. Lady Makbet zadecydowała o zabójstwie króla Dunkana. Dopiero od tego momentu można mówić o determinizmie. Determinizm przejawia się tutaj w postaci okrutnej logiki dalszego postępowania. Skoro dokonana została zbrodnia dla zdobycia tronu, trzeba popełniać następne dla podtrzymania swojej władzy. Nie ma przy tym możliwości wycofania się z takiej metody postępowania. Okazanie skruchy i przyznanie się do winy to przyspieszenie swojej klęski. Makbet i Lady Makbet ani przez moment nie zastanawiają się nad takim rozwiązaniem. Brną w swoich działaniach dalej, uginając się pod ich ciężarem. Makbet aby uspokoić swoje sumienie i dodać sobie otuchy powołuje się na przepowiednię, która wyznaczyła mu drogę działania. Niestety, druga przepowiednia czarownic choć zawile, mówi jednak o jego klęsce.