Jesteś w: Kordian

Polski dramat romantyczny na przykładzie „Kordiana”

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Dramat epoki romantyzmu chętnie sięgał do historii i to zarówno tej odległej, jak i bliższej. Często jednak dawne dzieje stanowiły jedynie maskę, pod którą kryły się problemy współczesności. Polski dramat podejmował często tematy chronologicznie niemal współczesne (choć odnosił się do nich z dystansem). Ukazywane wydarzenia nadawały dramatowi dynamizm, pogłębione jednak były o przemyślenia polityczne, filozoficzne i historiozoficzne. Warstwa refleksyjna czyniła utwory mniej scenicznymi, ale pod względem wartości myślowej stawiała je wyżej on innych europejskich dramatów.

Na charakter polskiego dramatu romantycznego zasadniczo wpłynęły trzy czynniki: specyficzna sytuacja polskiego narodu i brak państwowości spowodowany zaborami, oddalenie poetów i pisarzy od ojczystego kraju, a także brak możliwości scenicznego wykonania dzieł. Tło historyczne Kordiana Słowacki znał zarówno z opowieści współczesnych, jak i autopsji (w 1829 roku rozpoczął studia w Warszawie), m. in. obserwował koronację cara Mikołaja I na króla Polski oraz pierwsze akty rozgrywającego się powstania.

Polskie dramaty epoki romantyzmu ze względu na poruszaną tematykę nie mogły być wydane w kraju. Cenzura tępiła jakiekolwiek próby przemycenia narodowych treści. Nie zyskały też realizacji scenicznej, pozostając jedynie utworami książkowymi.

„Kordian” zamierzony był jako trylogia, jednak poznaliśmy jedynie pierwszą jego część, zatytułowaną „Spisek koronacyjny” w skrócie dramatycznym ukazujący rozwój charakteru i świadomości głównego bohatera oraz wydarzenia, które poprzedzały wybuch powstania listopadowego. Utwór ma na wskroś tragiczny charakter, ponieważ ukazuje ścieranie się przeciwstawnych sił, walczą tu ze sobą równouprawnione racje. Bohaterowie są zarówno realni, oparci na pierwowzorach autentycznych, jak i posągowi. W utworze czas został ściśle określony (od ok. 1825 roku do maja/czerwca 1829), jednak poszczególne fragmenty przywołują czasy epoki napoleońskiej, czy też bezpośrednio powstania listopadowego.

Główny bohater – Kordian – nie jest postacią historyczną, ale na wskroś współczesną. To indywidualista, reprezentujący jednak całe swoje pokolenie, ukształtowane po upadku polskiej państwowości. Ta marząca o wolności generacja kształtowała się na nowych wzorcach cywilizacyjnych i kulturowych. Świat emocji i ducha powodował, że w zetknięciu ze światem często okazywali wahanie i słabość, ale też egzaltację i odwagę. Oddanie cech całego polskiego pokolenia urodzonego na początku XIX wieku wpłynęło także na kształtowanie się popowstaniowej świadomości młodych ludzi.



  Dowiedz się więcej