Jesteś w: Syzyfowe prace

Andrzej Radek - charakterystyka, losy

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Charakterystyka Andrzeja Radka


Andrzej Radek urodził się we wsi Pajęczyn Dolny jako syn chłopskiego fornala (robotnika rolnego w pańskim majątku). Wychowywał się w czworakach. Jego rodzice byli analfabetami. Wszyscy żyli w skrajnej nędzy, zajmując jedną izbę z dwoma innymi rodzinami. O jego wyglądzie zewnętrznym dowiadujemy się pod koniec powieści. Bohater to młodzieniec „szerokoramienny, chudy i śniady” o płowych włosach i siwych oczach. Z ostatniej sceny dowiadujemy się, że uścisk jego kościstej ręki był silny. Poznajemy go, gdy wędruje pieszo do klerykowskiego gimnazjum, w którym miał rozpocząć naukę w piątej klasie. O jego statusie materialnym świadczył strój - buty ma za duże, dlatego wypchane są słomą, nie udało mu się przefarbować żółtych butów, zaś jego mundurek był przerobiony z kapoty i przefarbowany na granatowo. Mimo zmęczenia uparcie brnie do celu.

Zamiłowanie do nauki rozbudził w nim korepetytor szlacheckich dzieci – Antoni Paqluszkiewicz. Początkowo młody chłopiec dokucza jak inni „Kawce”, jednak złapany raz przez eks-studenta uczy się pisać i czytać: „Rozpalona ciekawość podniecała go do przewrócenia stronicy i objęcia sekretnem wejrzeniem tego, co mieszczą karty następujące. […]Jędrek, zaabsorbowany całkowicie, odkładał kartę za kartą aż do zmroku. (…)Kawka sam nie wiedział, kiedy urwisa nauczył doskonale czytać, tak się to stało prędko. Już w jesieni tegoż roku Jędrek zabazgrywał koślawemi figlasami grube kajety, w długie wieczory zimowe ciągnął już ruskie (…)”. Jędrek kontynuuje naukę, gdy jego promotor zabiera go do Przyrzogłów. Radek był z pewnością zdolnym i pracowitym uczniem, inaczej nie mógłby udzielać korepetycji, dzięki którym mógł się utrzymać. Szczęście się do niego uśmiechnęło, gdy w Klerykowie rodzina Płoniewiczów zapewniła mu stancję i wyżywienie, w zamian za naukę swego niesfornego syna – Władzia. Miał wówczas mało czasu na własną naukę, więc przygotowywał się do zajęć w nocy. Radek odznaczał się starannością, pracowitością, nigdy nie narzekał na swój los, mimo iż musiał nadrobić różnice programowe.

O porywczości bohatera świadczy fakt, że nie wytrzymał ciągłych obelg kolegów ze szkoły. Gimnazjaliści śmieli się z jego stroju, akcentu i pochodzenia. Pewnego dnia rzucił się na Tymkiewicza i dotkliwie go pobił. Gdyby nie wstawiennictwo Borowicza na zawsze utraciłby możliwość zdobycia wykształcenia.

Jędrek Radek przede wszystkim wykazywał „chłopski upór” w dążeniu do raz wyznaczonego celu. Nie poddał się przeciwnościom i kontynuował naukę. Nie uległ także rusyfikacji. Odkrywszy u Płoniewiczów wiele polskich książek (także dzieła polskich romantyków) pilnie je studiował, a następnie użyczał kolegom skupionym w kole patriotycznym zbierającym się „na górce” u Gontali. Jego życie świadczy, że o człowieku nie decyduje pochodzenie, a własny charakter i determinacja. Postawa Radka w pełni zasługuje na podziw i uznanie.

Losy Andrzeja Radka


Andrzej przyszedł na świat we wsi Pajęczyn Dolny, w dworskich czworakach. Był synem biednego fornala. W dzieciństwie pasał dworskie gęsi i świnie. We wsi mieszkał nauczyciel, który uczył we dworze dwóch paniczów – cierpiący na suchoty Antoni Paluszkiewicz. Nauczył Radka czytać i pisać, a następnie zabrał go z sobą do miejscowości Pyrzogłowy, gdzie chłopak kontynuował naukę w progimnazjum, dzięki wsparciu opiekuna. Wkrótce korepetytor zmarł, dlatego Jędrek musiał w trzeciej i czwartej klasie utrzymywać się z korepetycji.

Dzięki wytrwałości nie poddawał się i mimo że czasem cierpiał głód uczył się dalej. Po zakończeniu tego etapu edukacji postanowił kształcić się dalej i wybrał się pieszo do Klerykowa zaopatrzony w kilka sztuk lichej bielizny, kilka osełek masła. Po drodze spotkał nieznajomego szlachcica i opowiedział mu o swym położeniu. Ten zabrał go w Klerykowie do swego kuzyna – Płoniewicza, który zatrudnił go w roli korepetytora dla swego syna Władzia. Nazajutrz Radek został przyjęty przez dyrektora Kriestiobriodnikowa do klasy piątej.
strona:   - 1 -  - 2 - 



  Dowiedz się więcej