Jesteś w:
W pustyni i w puszczy
Staś Tarkowski to główny bohater powieści „W pustyni i w puszczy”. Na początku utworu ma czternaście lat. Jest synem inżyniera pracującego w zarządzie Kompanii Kanału Sueskiego, Władysława Tarkowskiego. Jego matka, Francuzka, zmarła podczas narodzin chłopca. Urodził się i wychował w port Saidzie, nad Kanałem. Dzięki częstemu towarzyszeniu ojcu poznał wielu inżynierów, ale i Murzynów i Arabów, dzięki czemu poznał kilka dialektów afrykańskich i arabskich, dzięki temu w swej podróży mógł porozumieć się m. in. z Kalim (znał język Zanzibarytów).
Autor podkreśla przede wszystkim młodzieńczą ciekawość świata oraz krzepę Stasia. Nazywany był „dzieckiem pustyni”. Odznaczał się dużą sprawnością fizyczną, „był wyższy i silniejszy niż chłopcy w jego wieku”, bardzo dobrze pływał, strzelał także z karabinków małego kalibru, dzięki czemu „wyrobił sobie niechybną rękę i oko”, wszystko to pomogło mu później przeżyć w dzikiej puszczy. Jego pasją były polowania.
Cechowała go odwaga – „dość mu było spojrzeć w oczy, by odgadnąć, że w razie jakiego wypadku prędzej zgrzeszy zbytkiem zuchwałości niż bojaźnią”. Podczas podróży z Nel wielokrotnie udowodnił, że potrafi opanować strach. Był wobec małej przyjaciółki bardzo troskliwy i czuły, czuł się za nią odpowiedzialny. Początkowo był bardzo pewny siebie, odznaczał się młodzieńczą zarozumiałością, „chełpliwością”, był przekonany, że poradzi sobie w każdej sytuacji, jednak porwanie pokazało, że „jest małym chłopcem, z którym każdy może zrobić, co zechce”. jednak wraz z rozwojem fabuły bohater dojrzewa, zdobywa kolejne doświadczenia, przezwycięża czasem bolesne trudności. Po wielu przejściach zrozumiał, że „słowa nie powinny być większe od czynów”.
Wśród głównych cech bohatera można wyróżnić rycerskość, roztropność, ofiarność, spryt oraz zdolności przywódcze. Już na początku powieści widzimy Stasia, który marzy o wielkich czynach w obronie swej przyjaciółki – Nel. Wkrótce te marzenia miały się z iścić. Między innymi, gdy Gebhr po raz drugi podniósł rękę na Nel, Staś „skoczył w tej chwili jak żbik, uderzył go głową w piersi, a następnie chwycił za gardło”. O zachowaniu rycerskiego kodeksu świadczy fakt, że nie chciał strzelać w plecy Idrysa. Mógł zabić porywacza, jednak uważał to za niegodne. Jako doskonały strateg i przywódca Staś sprawdził się podczas walki narodu Wa-hima z Samburu oraz podczas organizacji i samej wyprawy nad Ocean.
Poglądy Stasia są bardzo europocentryczne. Uznaje wyższość białego człowieka i jego cywilizacji nad Arabami i Afrykanami. Pobicie przez Arabów traktował jako rasowe poniżenie: „Czuł się nie tylko zwyciężonym, lecz i upokorzonym w swej dumie białego człowieka”. Młody Tarkowski to także gorliwy katolik. Gdy dowiaduje się, że został porwany modli się („Pod Twoją obronę…”). Podczas audiencji u Mahdiego nie wyrzeka się swego chrześcijaństwa, choć mogłoby to uratować jego życie. Nawraca także na chrześcijaństwo Kalego i Meę. Nie zawsze jednak kieruje się chrześcijańskim miłosierdziem, bez skrupułów podporządkowując sobie czarnych mieszkańców Afryki, a ich życie stawiając niżej, niż życie białego człowieka.
Niezaprzeczalną cechą Stasia jest patriotyzm. Język polski uważa za „mowę najpiękniejszą na świecie”, choć może się nim porozumiewać w Port Saidzie jedynie z ojcem. Jest gotowy walczyć za ojczyznę jak jego przodkowie. Dumą napawa go stwierdzenie, że „spisał się, jak na Polaka przystało”. O miłości do ojczyzny świadczy też fakt, o którym dowiadujemy się z „Epilogu”. Staś w Zurychu zdobywa tytuł inżyniera, a następnie wraz z poślubioną Nel i ojcem przenosi się na stałe do Polski.
Staś Tarkowski to niewątpliwie pozytywna, godna naśladowania postać. Po porwaniu nie załamuje się, zachowuje przytomność umysłu, a dzięki sprytowi i odwadze udaje mu się przeżyć na pustyni oraz w puszczy. Wykazuje rycerskość i opiekuńczość wobec małej Nel, dzięki czemu jej również udaje się przeżyć. Jego niektóre dyskryminujące poglądy, które dziś są nie do przyjęcia, zgodne są z duchem czasów, w jakich autor tworzył swą powieść.
Staś Tarkowski – charakterystyka
Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskimStaś Tarkowski to główny bohater powieści „W pustyni i w puszczy”. Na początku utworu ma czternaście lat. Jest synem inżyniera pracującego w zarządzie Kompanii Kanału Sueskiego, Władysława Tarkowskiego. Jego matka, Francuzka, zmarła podczas narodzin chłopca. Urodził się i wychował w port Saidzie, nad Kanałem. Dzięki częstemu towarzyszeniu ojcu poznał wielu inżynierów, ale i Murzynów i Arabów, dzięki czemu poznał kilka dialektów afrykańskich i arabskich, dzięki temu w swej podróży mógł porozumieć się m. in. z Kalim (znał język Zanzibarytów).
Autor podkreśla przede wszystkim młodzieńczą ciekawość świata oraz krzepę Stasia. Nazywany był „dzieckiem pustyni”. Odznaczał się dużą sprawnością fizyczną, „był wyższy i silniejszy niż chłopcy w jego wieku”, bardzo dobrze pływał, strzelał także z karabinków małego kalibru, dzięki czemu „wyrobił sobie niechybną rękę i oko”, wszystko to pomogło mu później przeżyć w dzikiej puszczy. Jego pasją były polowania.
Cechowała go odwaga – „dość mu było spojrzeć w oczy, by odgadnąć, że w razie jakiego wypadku prędzej zgrzeszy zbytkiem zuchwałości niż bojaźnią”. Podczas podróży z Nel wielokrotnie udowodnił, że potrafi opanować strach. Był wobec małej przyjaciółki bardzo troskliwy i czuły, czuł się za nią odpowiedzialny. Początkowo był bardzo pewny siebie, odznaczał się młodzieńczą zarozumiałością, „chełpliwością”, był przekonany, że poradzi sobie w każdej sytuacji, jednak porwanie pokazało, że „jest małym chłopcem, z którym każdy może zrobić, co zechce”. jednak wraz z rozwojem fabuły bohater dojrzewa, zdobywa kolejne doświadczenia, przezwycięża czasem bolesne trudności. Po wielu przejściach zrozumiał, że „słowa nie powinny być większe od czynów”.
Wśród głównych cech bohatera można wyróżnić rycerskość, roztropność, ofiarność, spryt oraz zdolności przywódcze. Już na początku powieści widzimy Stasia, który marzy o wielkich czynach w obronie swej przyjaciółki – Nel. Wkrótce te marzenia miały się z iścić. Między innymi, gdy Gebhr po raz drugi podniósł rękę na Nel, Staś „skoczył w tej chwili jak żbik, uderzył go głową w piersi, a następnie chwycił za gardło”. O zachowaniu rycerskiego kodeksu świadczy fakt, że nie chciał strzelać w plecy Idrysa. Mógł zabić porywacza, jednak uważał to za niegodne. Jako doskonały strateg i przywódca Staś sprawdził się podczas walki narodu Wa-hima z Samburu oraz podczas organizacji i samej wyprawy nad Ocean.
Poglądy Stasia są bardzo europocentryczne. Uznaje wyższość białego człowieka i jego cywilizacji nad Arabami i Afrykanami. Pobicie przez Arabów traktował jako rasowe poniżenie: „Czuł się nie tylko zwyciężonym, lecz i upokorzonym w swej dumie białego człowieka”. Młody Tarkowski to także gorliwy katolik. Gdy dowiaduje się, że został porwany modli się („Pod Twoją obronę…”). Podczas audiencji u Mahdiego nie wyrzeka się swego chrześcijaństwa, choć mogłoby to uratować jego życie. Nawraca także na chrześcijaństwo Kalego i Meę. Nie zawsze jednak kieruje się chrześcijańskim miłosierdziem, bez skrupułów podporządkowując sobie czarnych mieszkańców Afryki, a ich życie stawiając niżej, niż życie białego człowieka.
Niezaprzeczalną cechą Stasia jest patriotyzm. Język polski uważa za „mowę najpiękniejszą na świecie”, choć może się nim porozumiewać w Port Saidzie jedynie z ojcem. Jest gotowy walczyć za ojczyznę jak jego przodkowie. Dumą napawa go stwierdzenie, że „spisał się, jak na Polaka przystało”. O miłości do ojczyzny świadczy też fakt, o którym dowiadujemy się z „Epilogu”. Staś w Zurychu zdobywa tytuł inżyniera, a następnie wraz z poślubioną Nel i ojcem przenosi się na stałe do Polski.
Staś Tarkowski to niewątpliwie pozytywna, godna naśladowania postać. Po porwaniu nie załamuje się, zachowuje przytomność umysłu, a dzięki sprytowi i odwadze udaje mu się przeżyć na pustyni oraz w puszczy. Wykazuje rycerskość i opiekuńczość wobec małej Nel, dzięki czemu jej również udaje się przeżyć. Jego niektóre dyskryminujące poglądy, które dziś są nie do przyjęcia, zgodne są z duchem czasów, w jakich autor tworzył swą powieść.