Jesteś w: Opowiadania Borowskiego

Tło historyczne opowiadań Borowskiego

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Akcja opowiadań Tadeusza Borowskiego rozgrywa się podczas II wojny światowej. Jest to największy zbrojny konflikt w historii świata. Dla Polski zaczyna się on w dniu 1 września 1939 roku / tę datę najczęściej przyjmuje się za początek wojny /.

Borowski tematykę swoich opowiadań czerpał z własnych doświadczeń, toteż rozgrywają się one w miejscach, gdzie pisarz przebywał. Zachowany jest w nich też czas zgodny z życiorysem Borowskiego.

W roku 1942 Borowski kończy w okupowanej przez Niemców Warszawie gimnazjum na tajnych kompletach. Tego okresu dotyczy opowiadanie „Matura na Targowej”. Ucząc się i studiując na tajnym Uniwersytecie Warszawskim pracuje w prywatnej firmie budowlanej. Jednocześnie drukuje swoje teksty w nielegalnej drukarni przy użyciu powielacza. W Warszawie, tymczasem trwa likwidacja getta. Te realia znajdą swoje odbicie w opowiadaniu „Pożegnanie z Marią”. Okres warszawski kończy się aresztowaniem pisarza przez Niemców i osadzeniem go na Pawiaku / „Chłopiec z Biblią”/.

Dalszy okres jego życia to pobyt w obozach koncentracyjnych. Trwa on od 1943 roku aż do końca wojny. Jest to przede wszystkim pobyt w Oświęcimiu / po niemiecku Auschwitz /. W tym czasie rozgrywa się akcja takich opowiadań, jak „U nas w Auschwitzu...” , „Dzień na Harmenzach” czy „Ludzie, którzy szli”.


Zmianę sytuacji przynosi rok 1944, gdy rusza ofensywa rosyjska. Niemcy wywożą wówczas część więźniów do obozów w głębi Rzeszy. Trafiają tam również jeńcy z Powstania Warszawskiego
/ „Śmierć powstańca” /. Borowski przewieziony zostaje do obozu Netzweller-Dautmergen a później do Dachau. 1 maja 1945 roku obóz Dachau zostaje wyzwolony przez armię amerykańską. Dla Borowskiego nie jest to jednak koniec pobytu w obozach. Zostaje przeniesiony do obozu dla dipisów i przebywa tam do września 1945 roku. W takim obozie umieszcza akcję opowiadania „Bitwa pod Grunwaldem”.


Określenie dipisi było stosowane przez Aliantów wobec osób, które z powodu wojny znalazły się poza swoim państwem i potrzebowały pomocy, by do kraju powrócić lub znaleźć nową ojczyznę. W takiej sytuacji po zakończeniu II wojny światowej znaleźli się ludzie wywiezieni na roboty przymusowe do III Rzeszy i uwolnieni więźniowie obozów koncentracyjnych. Przejściowo dipisów umieszczano w dawnych obozach koncentracyjnych, karnych lub jenieckich. W opowiadaniu „Bitwa pod Grunwaldem” są to koszary. Rzecz dzieje się w lipcu 1945 roku, w przeddzień rocznicy Bitwy pod Grunwaldem.



  Dowiedz się więcej