Jesteś w: Krzyżacy

Krzyżacy - motywy literackie

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Motyw rycerza w „Krzyżakach”


Sienkiewicz w „Krzyżakach” przenosi nas do czasów średniowiecza, gdy jednym z głównych stanów społecznych, obok duchowieństwa, mieszczan i chłopów było rycerstwo. W swej powieści kreśli nie tylko szczegółowe sylwetki poszczególnych rycerzy – polskich i krzyżackich, ale daje też obraz całej warstwy łącznie z jej mentalnością i obyczajami.

Przykładne wzory rycerzy możemy obserwować na podstawie kreacji Zawiszy Czarnego, Powały z Taczewa (postaci historyczne) oraz Juranda ze Spychowa i dojrzałego Zbyszka z Bogdańca. Wyróżniała ich przede wszystkim tężyzna fizyczna, byli zahartowani na trudy w niespokojnych czasach. Powała potrafił wygiąć w dłoniach topór w trąbkę, zaś Zbyszko napinał kuszę bez korby. Rycerze podczas turniejów organizowanych dla sprawdzenia sprawności czy pojedynków o cześć i honor, a także wojen musieli dźwigać wielokilogramową zbroję i broń.

Jednak tężyzna fizyczna to nie wszystko. Rycerze swe zachowanie opierali na kodeksie rycerskim, który wyznaczał normy moralne i obyczajowe. Aby stać się rycerzem kandydat musiał być pasowany. Po tym akcie musiał przestrzegać takich cnót, jak sprawiedliwość, męstwo, odwaga. Musiał być prawdomówny i prawy. Przede wszystkim obowiązywała go wierność wobec władcy i ojczyzny. W chrześcijańskiej Europie rycerz był także obrońcą wiary (co jednak czasem kłóciło się z zabobonami, w które wciąż wierzyli niektórzy, jak na przykład Maćko, który Borucie ofiarował bukłak z winem).

Każdy rycerz szanował damy, wśród których miał swą wybrankę serca. Wiernie jej służył, na przykład usługując przy stole. Ważną cechą była przyjaźń, co w „Krzyżakach” obserwujemy na przykładzie relacji Zbyszka i Fulka de Lorchego, a także szacunek dla starszych i bardziej doświadczonych. Rycerz był także obrońcą uciśnionych i był zobowiązany pomagać słabszym.

Zaprzeczeniem wzoru rycerza były sylwetki przedstawicieli zakonu krzyżackiego takie, jak: Kuno von Lichtenstein, Hugo de Danveld, Zygfryd de Lowe oraz Rotgier i Gotfryd. Jawnie łamią zakonne przykazania, nie słuchają nawet wielkiego mistrza. Są pyszni, obłudni wciąż knują intrygi. Najbardziej zuchwałym i haniebnym ich czynem było porwanie i wielomiesięczne więzienie córki Juranda ze Spychowa – Danusi. Zakonnicy nie stronią od rozpusty, o czym najlepiej świadczy wystawna uczta na zamku w Malborku. Wobec zwyciężonych są okrutni, przed silniejszymi pokazują uległość i pokorę. Oszukują zachodnioeuropejskich rycerzy przekonując ich o barbarzyństwie Polaków i Litwinów.

Motyw miłości w „Krzyżakach”


Motyw miłości w „Krzyżakach” realizują przede wszystkim dwa związki Zbyszka z Bogdańca. Pierwszy z Danusią, córką Juranda ze Spychowa, zaś drugi z Jagienką, córką Zycha ze Zgorzelic.

Zbyszko poznaje Danusię w karczmie w Tyńcu, gdzie dwunastoletnia dziewczynka służy jako dwórka u księżnej mazowieckiej Anny Danuty. Zachwyca wszystkich grą na harfie i przepięknym śpiewem. Zauroczony młodzieniec ślubuje jej zdobycie trzech pawich czubów z hełmów krzyżackich. Jest gotów wyzwać na pojedynek każdego, kto zaprzeczy, że najpiękniejsza na świecie jest Danusia Jurandówna. Gdy nadarza się okazja rzuca się na dostrzeżonego Krzyżaka, okazuje się jednak że to poseł, a za napaść na posła grozi kara śmierci. Od wyroku chroni go ukochana – starodawnym zwyczajem zarzuca mu na głowę białą chustę. Tym samym ofiarowuje mu swą rękę.

Na ślub młodych zgody nie wyraża jednak Jurand. Już dawniej przeznaczył swą jedyną córkę do życia klasztornego. Młodzi ponownie spotykają się podczas książęcego polowania pod Przasnyszem i wyznają sobie miłość. Zbyszko zostaje ranny, a Danusia opiekuje się nim. W tajemnicy, za zgodą księżnej Anny Danuty młodzi biorą ślub. Wkrótce Danusia zostaje wezwana do Juranda, a po czasie okazuje się, że porwali ją Krzyżacy.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 - 



  Dowiedz się więcej