Jesteś w: Krzyżacy

„Krzyżacy” – tło historyczne

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Tłem historycznym powieści „Krzyżacy” Henryka Sienkiewicza jest konflikt polsko-krzyżacki rozgrywający się na początku XV wieku.

Krzyżacy, a właściwie Zakon Szpitalny Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego został sprowadzony na ziemie polskie przez Konrada Mazowieckiego w 1226 roku. Za zadanie mieli oni walkę z pogańskimi plemionami Prusów. Rycerze zakonni szybko jednak sfałszowali swe nadania, przejmując na zajmowanych i podbijanych terenach pełnię władzy. W kolejnych dziesięcioleciach mimo zawieranych traktatów i mediacji konflikt narastał. Szczególnie, że zakonnicy atakowali i zajmowali polskie ziemie, m. in. Pomorze Gdańskie czy Kujawy. Sienkiewicz wspomina o rzezi w Łęczycy w 1331 roku. Rycerze zakonni nie respektowali wyroków sądowych, łamali umowy. Po zajęciu Prus skierowali się ku pogańskiej Litwie pragnąc podbić jej tereny i sprowadzając na europejskie krucjaty rycerzy z całej zachodniej Europy.

Po wygaśnięciu dynastii Piastów na polskim tronie zasiadła Jadwiga Andegaweńska. W 1386 roku na mocy personalnej unii polsko-litewskiej wyszła za mąż za Władysława Jagiełłę – litewskiego księcia, który został królem Polski. Na Litwie władzę sprawował jego stryjeczny brat – Witold, który przyjął chrzest z rąk Krzyżaków. Ślub Władysława z Jadwigą był podważany przez zakon krzyżacki. Buntowali oni przeciw nowemu władcy księcia Witolda. Początkowo zawarł on przymierze z Krzyżakami w 1399 roku i wyprawił się na Tymura Chromego, jednak po klęsce pod Worskłą wycofał się z niego łącząc się z polskim królem. W 1399 roku umiera także królowa Jadwiga – w powieści dowiadujemy się o jej porodzie (21 czerwca), śmierci córeczki (13 lipca), a także śmierci samej władczyni (17 lipca).

Konflikt polsko-krzyżacki wzmagał się. Krzyżacy w 1402 roku przejęli od Brandenburczyków Nową Marchię, łącząc swe ziemie z Europą Zachodnia. Z Polską spierali się o Drezdenko – ważny strategicznie gród będący polskim lennem. Sytuacja zmieniła się, gdy na czele zakonu stanął wielki mistrz krzyżacki – Ulryk von Jungingen. Dążył on do zbrojnego rozstrzygnięcia sporu. Na Żmudzi w 1409 roku wybuchło powstanie, które poparł Witold. Polsce Krzyżacy odebrali ziemię dobrzyńską, a rozjemca – Wacław Luksemburczyk opowiedział się po ich stronie. Doprowadziło to do wybuchu wojny.

Ostateczne starcie odbyło się 15 lipca 1410 roku na polach Grunwaldu. W zakończeniu Sienkiewicz wspomina o wkroczeniu polskiego wojewody do Malborka, co miało miejsce dopiero w 1466 roku na mocy pokoju toruńskiego.



  Dowiedz się więcej