Jesteś w: Krzyżacy

„Krzyżacy” – problematyka

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Głównym zagadnieniem ukazanym w powieści Henryka Sienkiewicza jest konflikt polsko-krzyżacki, który na początku XV wieku doprowadził do wojny zakończonej wielkim zwycięstwem polskiej armii pod Grunwaldem. Autor w dużej mierze jednostronnie przedstawia zakonników krzyżackich, przypisując im najgorsze cechy, takie jak chciwość, obłuda, nieprawdomówność. Po drugiej stronie lokuje rycerzy polskich – sprawiedliwych i uczciwych. Ci drudzy ostatecznie pokonują wrogów.

Takie ujęcie problemu służyło celom ideologicznym. Sienkiewicz dostrzegając postępującą germanizację znalazł analogię do czasów ekspansji państwa krzyżackiego, utożsamiał Krzyżaków z Niemcami. Opisując grunwaldzką glorię Polaków podniósł współczesnych sobie na duchu, udowodnił, że w przeszłości udało się pokonać nieprzyjaciół z Zachodu. Na wiele lat utrwalił w polskiej kulturze stereotyp Krzyżaka-Niemca.

Oprócz warstwy historycznej Sienkiewicz w sferze fikcyjnej skupił się na takich zagadnieniach, jak miłość, przyjaźń i dojrzewanie. Motyw miłości poznajemy dzięki perypetiom głównego bohatera. Jego największą i jak sądzi jedyną miłością jest Danusia, córka Juranda ze Spychowa. Początkowo ślubuje dwunastolatce zdobycie trzech pawich czubów krzyżackich, następnie dziewczyna ratuje go przed śmiercią narzucając mu białą chustę i wypowiadając słowa „Mój ci on!”. Zakochani pobierają się w tajemnicy, a wkrótce potem Jurandównę porywają Krzyżacy. Mąż robi wszystko by ją odnaleźć, jednak gdy to się mu udaje okazuje się, że dziewczyna jest zbyt chora by przeżyć. Druga miłością życia Zbyszka jest Jagienka – krzepka i urodziwa córka Zycha ze Zgorzelic. Dziewczyna kocha go całym sercem, jednak on pozostaje wierny Danusi. Dopiero później młodzi zbliżają się do siebie, biorą ślub i wiodą szczęśliwe życie. Ponadto Sienkiewicz daje dowód wartości przyjaźni, na przykład na podstawie relacji Zbyszka i Fulka de Lorche.

Motyw dojrzewania Zbyszka przewija się przez całość powieści. Poznajemy go jako nieokrzesanego, naiwnego i porywczego młodzieńca, co najlepiej widać w scenie porwania się na krzyżackiego posła. Kolejne doświadczenia, przede wszystkim porwanie Danusi, a potem jej śmierć uczą go pokory i opanowania. Pokazują, że obok odwagi ważną cechą rycerza jest roztropność. Żywiołowy młodzieniec zmienia się w odpowiedzialnego rycerza godnego służyć Władysławowi Jagielle.

Ważną problematyką, jaką porusza autor „Quo vadis” jest próba charakterystyki stanu rycerskiego w średniowiecznej Polsce. Pisarz przygotowywał się do napisania utworu skrupulatnie, szczegółowo studiując zapisy z epoki i starał się oddać zarówno klimat, jak i obyczajowość rycerską, a szerzej stosunki jakie panowały w ówczesnym społeczeństwie. Udało mu się stworzyć żywą panoramę życia w wiekach średnich w Polsce.



  Dowiedz się więcej