Jesteś w: Mistrz i Małgorzata

„Mistrz i Małgorzata” jako powieść o roli artysty i literatury w społeczeństwie

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Jednym z pobocznych wątków „Mistrza i Małgorzaty” jest rola artysty oraz tworzonych przez niego dzieł. Motyw ten obserwujemy głównie na przykładzie mistrza i powieści jego życia o losach Poncjusza Piłata i Jeszui Ha - Nocri.

W ukazanym przez Bułhakowa świecie zdominowanym przez totalitarną władzę nie ma miejsca na wolną literaturę. Twórcy, zrzeszeni w kontrolowanych przez państwo stowarzyszeniach, takich jak Massolit, muszą pisać to, co zleci im władza. W swej twórczości muszą trzymać się odpowiedniej tematyki i kanonów. W zamian za uległość i odtwórczość otrzymują oni stosowne profity – mieszkania, dostęp do ekskluzywnych artykułów, wysokie wynagrodzenia. Nic dziwnego, że większość z nich to grafomani, którzy nie mają własnego zdania i zajmują się wszystkim innym, tylko nie literaturą.

Wyjątek stanowi mistrz. Dzięki wygranej na loterii porzuca on pracę historyka i poświęca swój czas na stworzenie opowieści o Poncjuszu Piłacie. Jego utwór nie mieści się jednak w narzuconych normach dlatego ulegli władzy krytycy mieszają go z błotem. Nie odnoszą się do wartości artystycznej czy merytorycznej. Mistrz – artysta pozostaje osamotniony. Nie ma szans na publikację dzieła, zapada na chorobę. W przypływie złości wrzuca swój rękopis do ognia. Nadpalone fragmenty udaje się uratować Małgorzacie. Całość dzieła cudownie jednak powraca do mistrza za sprawą Wolanda, który twierdzi, że „rękopisy nie płoną”.

Bułhakow pokazuje, że schematyczna, kliszowa, oparta na stereotypach literatura jest bez wartości i nie ma siły oddziaływania na społeczeństwo. Jedynie dzieł wyrosłe z prawdy, z wierności sobie mają siłę oddziaływania. Mogą pobudzić do snucia refleksji, mogą zawierać nakazy moralne. Taka literatura potrafi uwalniać umysły ze stanu letargu. Przekonał się o tym Iwan Bezdomny, który porzucił poezję i zajął się pracą naukową.
strona:   - 1 -  - 2 - 



  Dowiedz się więcej