Jesteś w: Nad Niemnem

„Mała ojczyzna” w powieści Orzeszkowej „Nad Niemnem”

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

„Mała ojczyzna” w powieści Orzeszkowej „Nad Niemnem” to przede wszytkim Korczyn i jego nadniemeńskie okolice. Autorka kreśli zarówno społeczną wizję ziemiańskiego środowiska, jak i opisuje piękno znanych jej z młodości krajobrazów.

Orzeszkowa w „Nad Niemnem” kładzie nacisk na rodzimość nadniemeńskich ziem, zwraca uwagę, że właścicielami od pokoleń były te same rody. Najważniejsze problemy powieści dotyczą właśnie zagrożenia ciągłości posiadania tych ziem po powstaniu styczniowym. W dziele tym są dwa arkadyjskie miejsca: Korczyn i zaścianek Bohatyrowiczów gdzie źródłem szczęścia jest przede wszystkim praca. Orzeszkowa przedstawia Korczyn jako miejsce bezpieczne i pewne. Majątek ziemski jest główną areną powieściowych wydarzeń.

Dworek rodziny Korczyńskich to majątek dziedziczony z pokolenia na pokolenie. Jego aktualny gospodarz – Benedykt – po powstaniu styczniowym ma problemy z utrzymaniem gospodarstwa. Jednak traktuje je jako „gniazdo ojczyste”, próbuje podtrzymać dawne tradycje i obyczaje, sprzeciwia się modnym nowinkom, a nawet kpi z nich. Dzięki uporowi i umiłowaniu pracy udaje mu się pozostać właścicielem. Szczęście zapewnia mu praca na roli. Również gospodarstwo Bohatyrowiczów zostało wyidealizowane i przedstawione jako miejsce, gdzie panuje ład i harmonia, a każdy ma odpowiednie dla siebie zajęcie. Czas wyznacza przyroda, z którą człowiek żyje w ciągłej symbiozie.

Orzeszkowa poświęciła opisom swoich rodzimych okolic bardzo wiele uwagi. Bogate opisy przyrody idealizują rzeczywistość Kresów. Ziemia jest żywicielką i matką. Ukazana jest przede wszystkim jej sakralność, przez co Orzeszkowa nawiązuje do biblijnego Edenu, który był dziełem i darem Boga. Przyroda jest w powieści obserwatorem historii ludzi, świadkiem zdarzeń. Jej obrazowanie ma charakter poniekąd mityczny. Bogate, wyidealizowane opisy sielskiej przestrzeni to główna część powieści Orzeszkowej. Czytelnik otrzymuje w powieści słoneczną wizję życia ludzkiego, czerpiącego energię z przyrody.

W większym stopniu niż Mickiewicz, Orzeszkowa w powieści tworzy hymn ku czci człowieka. Przez pracę i miłość do ludzi i przyrody człowiek kroczy zwycięsko przez życie. Z kart powieści bije optymizm i wiara w wartości człowieka. Pisarka wraca myślami do lat młodości, która zapaliła jej młode serce płomieniem. Teraz Orzeszkowa chce to samo obudzić w sercach młodych. Ukazuje im świat idealny, rajski, gdzie główną wartością jest afirmacja świata. Dzięki żywym wspomnieniom rekonstruuje swą „małą ojczyznę”, której urok zachwyca także i dziś.



  Dowiedz się więcej