Jesteś w: Nad Niemnem

„Nad Niemnem” - opracowanie i problematyka

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Problematyka „Nad Niemnem”


„Nad Niemnem” Orzeszkowej przedstawia panoramiczny obraz życia społeczeństwa polskiego na Litwie, zagrożonego przez popowstaniową politykę caratu, a mocno trzymającego się ziemi. Głównym problemem są warunki utrzymania ziemi w polskich rękach po upadku powstania styczniowego i w ramach postępującej rusyfikacji. Główny bohater – Benedykt Korczyński zarządza dziedzicznym dworem w Korczynie. Aby spłacić ojcowiznę musiał zaciągnąć długi. Jego brat, który sprawuje urząd w carskiej Rosji namawia go do sprzedaży majątku i przeniesienia się na wschód. Z kolei szwagier – Darzecki – przekonuje, że warto sprzedać część ziem. Benedykt pozostaje jednak nieugięty – pragnie przekazać całe gospodarstwo synowi – Witoldowi.

Problemami zaznaczonymi w powieści są konflikty pokoleniowe. Jeden z nich dotyczy Benedykta i jego syna Witolda. Młody dziedzic krytykuje zachowanie ojca wobec parobków, nie zgadza się na uleganie namowom Darzeckiego, wspomina om złym wychowaniu swej siostry Leonii. Różnice zdań prowadzą do sporu, jednak okazuje się, że obaj wyznają te same zasady, jedynie nadmiar pracy i obowiązków sprawił, że Benedykt zapomniał o swych ideałach. Korczyńscy godzą się. Inny konflikt zachodzi pomiędzy Andrzejową Korczyńską a jej synem Zygmuntem. Matka starała się jak najlepiej wychować potomka, uwierzyła też w jego geniusz, jednak młodzieniec okazał się egoistą, niespełnionym artystą i kosmopolitą nieszanującym ojczyzny i pamięci o ojcu. Konflikty powyższe wiążą się z problemem wychowania młodego pokolenia w Polsce pod zaborami.

Istotnym zagadnieniem jest także spór dworu z zaściankiem. Benedykt po upadku powstania styczniowego porzucił młodzieńcze ideały i skupił się na utrzymaniu swej ziemi za wszelką cenę. Popsuły się wówczas pozytywne wcześniej kontakty dworu z zaściankiem. Przez lata Bohatyrowicze i Korczyńscy często wadzili się z sobą. Doszło nawet do sądowego sporu, który wygrał dziedzic z Korczyna. Dzięki mediacji Witolda niesnaski między dworem a zaściankiem przestały dzielić nadniemeńską społeczność.

Orzeszkowa porusza także zagadnienie miłości, przekonując, że jedynie szczere, płynące z serca uczucie może dać dwojgu kochających się osób szczęście. Związek Benedykta i Emilii nie jest udany, ponieważ różnią ich wyznawane systemy wartości. Justyna odrzuca uczucia dwóch adoratorów – Zygmunta i Różyca, którzy chcieli się z nią związać z nudów. Wybiera szczerą miłość pochodzącego ze zubożałej szlachty Janka Bohatyrowicza. Problem pochodzenia staje na przeszkodzie szczęściu Marty i Anzelma, jednak oni nie potrafią go przezwyciężyć.

Ponadto autorka porusza problematykę rodziny i wzajemnych relacji między jej członkami. Istotną wartością jest dla niej także praca – to ta wartość pozwala dzielić ludzi na pożytecznych oraz „darmozjadów”.

„Nad Niemnem” jako powieść realistyczna


Realizm w literaturze polega na dążeniu do wiernego przedstawiania i opisywania świata współczesnego twórcy dzieła. Powieść realistyczna powinna stanowić pełną i autentyczną relację o doświadczeniu ludzkim dlatego stwarza pozory autentyczności i kreuje zindywidualizowane postaci egzystujące w wyraźnie zarysowanym środowisku.

Z wielkim realizmem zostały przedstawione w powieści przestrzenie. Autorka starała się o dokładne odwzorowanie szczegółów. Dotyczy to zarówno dworu w Korczynie jego wyglądu zewnętrznego i wewnętrznego, jak i korczyńskiej i bohatyrowickiej, nadniemeńskiej topografii. Poznajemy zarówno elementy krajobrazu naturalnego, jak i zagospodarowanego przez człowieka, a także opisy wyglądu i zachowań poszczególnych mieszkańców ich tryb życia i zwyczaje. To co składa się na przestrzeń i jej charakterystykę zostało pieczołowicie nakreślone.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 - 



  Dowiedz się więcej