Jesteś w: Świętoszek

„Świętoszek” - opracowanie i problematyka komedii

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

„Świętoszek” - problematyka komedii


Sztuka Moliera „Świętoszek” jest komedią obyczajową. Rozgrywa się w środowisku mieszczańskim. Jej tematem jest hipokryzja religijna. W tym celu autor stworzył postać Tartuffe`a. Jest to człowiek, który dla własnych korzyści materialnych wykorzystuje Orgona i jego rodzinę.
Zdolności aktorskie, elokwencja i umiejętność argumentacji pozwalają mu manipulować człowiekiem, który przyjął go pod swój dach i wyciągnął z nędzy.

Molier wierzył w racjonalne myślenie, w możliwość nauczania ze sceny. W „Świętoszku” chciał pokazać jak łatwo jest oszukać człowieka, dla którego wiara, religia i moralność mają duże znaczenie. Gdyby było inaczej, Orgon nie dałby się nabrać na sztuczki Tartuffe`a. Mierzy go swoją miarką. Tartuffe uznając Orgona za człowieka łatwowiernego, dopuszcza się wobec niego coraz większych oszustw. Jest to tym bardziej obrzydliwe, że ze strony Orgona nic mu nie grozi, ponieważ ten ma swoje zasady. By zapewnić sobie swobodę działania, Tartuffe wyolbrzymia wymagania moralne i religijne, wmawiając Orgonowi, że daleko mu do doskonałości.

Rodzina Orgona nie potrafi walczyć z jego zaślepieniem. Żadne racjonalne argumenty nie trafiają mu do przekonania. Orgon najwyraźniej ma silną potrzebę znalezienia oparcia w drugim człowieku. Tartuffe wykorzystuje tę potrzebę. Okazuje się jednak, że nie jest w stanie przestrzegać zasad, które sam głosi. Przyłapany na umizgach do Elmiry zostaje skompromitowany. Gdy czuje, że jego pozycja jest dostatecznie mocna / zapisy Orgona / ujawnia swoje prawdziwe oblicze i przekreśla to,
czym cały czas mówił. Wpędza Orgona i jego rodzinę w bardzo poważne kłopoty. O małżeństwie z Marianną w ogóle już nie myśli, ponieważ nie jest mu to na nic potrzebne / majątek Orgona zdobył w inny sposób /.


Komedia Moliera mimo bardzo klarownego przekazu, wywołała w XVII-wiecznej Francji skandal. Tematyka okazała się drażliwa. Widocznie zbyt wiele osób odkryło w sobie Świętoszka. Tym bardziej, że Molier nie opisywał charakterów ale typy ludzkie. Tłumaczenia autora, że sztuka nie jest wymierzona przeciwko religii nie wyjaśniły sprawy. Odbiorcy odebrali szyderstw z ich własnej hipokryzji i to ich oburzyło.

Motyw przewodni „Świętoszka” - szalbierstwo i zaślepienie


Molier swoją komedię „Świętoszek” wystawił w 1664 roku, dwa lata po wystawieniu „Szkoły żon”. Była to reakcja na atak jego wrogów, którzy, by doprowadzić do zakazu wystawiania „Szkoły żon”, zarzucili tej sztuce niemoralność i wyśmiewanie religii. Zarzuty były wyolbrzymione i obliczone na efekt, którym miało być utrącenie sztuki. Tak więc, doszło w rzeczywistości, z jednej strony do złośliwego oszustwa, z drugiej zaś – do łatwowiernego przyjęcia przez innych opinii ludzi rzekomo wysoce moralnych i religijnych.

Z tego właśnie powodu motywem przewodnim kolejnej komedii Moliera stało się szalbierstwo i oszustwo. Stworzył on parę protagonistów, Tartuffe`a i Orgona, których łączy układ oparty na obłudnej religijności i moralności jednego i całkowitym zaślepieniu drugiego. Orgon nie jest człowiekiem złym, jednak pod wpływem Tartuffe`a przekształca się w głupca i tyrana dla rodziny. Słabością Orgona jest niedostateczna biegłość w sprawach religii. Pociąga to za sobą również niepewność w sprawach moralnych, które wypływają z zasad religijnych. W osobie Tartuffe`a widzi autorytet, który pokaże mu co jest dobre a co złe.

Jeśli chodzi o Tartuffe`a, ten w ogóle nie przejmuje się religią i moralnością. Dla niego pobożność jest tylko rolą, którą trzeba odgrywać, by wyciągnąć z tego korzyści materialne. Stara się nie wypaść z tej roli. Nie przychodzi mu to jednak łatwo, ponieważ jego prawdziwa osobowość jest zupełnie inna. Pierwszy raz przyłapany na zalotach do Elmiry potrafi jeszcze obrócić sprawę na swoją korzyść. Za drugim razem zostaje jednak skompromitowany.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 - 



  Dowiedz się więcej