Jesteś w:
Mendel Gdański
Konopnicka w Mendlu Gdańskim posłużyła się typową dla dziewiętnastowiecznej prozy kompozycją naturalną. Tkankę fabularną noweli tworzą „podporządkowane dramaturgii nowelistycznej rosnącemu stopniowo napięciu emocjonalnemu oraz uszeregowane chronologicznie skąpe zdarzenia” (Frycie S., „Wstęp” w: Maria Konopnicka, „Nowele”, Warszawa 1996, s. 12.
W ekspozycji noweli poznajemy z ust trzecio osobowego narratora bohatera utworu – Mendla Gdańskiego oraz zamieszkiwane przez niego okolice – jedną z warszawskich ulic w pobliżu Starego Miasta. Narrator eksponuje emocjonalny stosunek starego Żyda do miasta, w którym urodził się jako piętnaste dziecko w ubogiej żydowskiej rodzinie, gdzie żyje i pracuje jako introligator. Wychowuje także dziesięcioletniego wnuka – Jakuba, ucznia polskiego gimnazjum. Mendel jest znany i powszechnie szanowany przez sąsiadów, mieszkańców kamienicy i ulicy.
Po prezentacji bohatera następuje stopniowe rozwinięcie akcji przybliżające główną tematykę utworu – narastający wśród polskich obywateli antysemityzm. Stopniowo dozowana jest narastająca atmosfera niechęci, a nawet nienawiści wobec Żydów. Zagęszcza się ona wraz z rozwojem wydarzeń. Najpierw dowiadujemy się, że wnuk Mendla został publicznie nazwany Żydem, z rozmowy introligatora z zegarmistrzem wyłania się antysemickie nastawienie ludności polskiej do „obcych”, czyli Żydów.
Punktem kulminacyjnym jest pogrom Żydów zorganizowany przez dziki tłum. Mendel próbuje bronić własnej godności oraz prawa do spokojnego życia we własnym mieście i kraju. Jednak bandycki tłum nie zważa na poglądy starego Żyda. jego wnuk zostaje raniony kamieniem rzuconym z tłumu. Po stronie Mendla stają sąsiedzi oraz student, jednak nawet to nie zmienia jego stosunku do świata – czuje, że stracił serce do swojego miasta oraz kraju, w którym mieszkał. Utwór dąży do pointy, którą odnajdujemy w słowach Mendla podsumowujących zmianę jego stosunku do niegdyś ukochanego miasta. Widzimy więc, że poszczególne człony akcji mają charakter przejrzysty, charakterystyczny dla klasycznej nowelistyki.
„Mendel Gdański” – kompozycja
Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskimKonopnicka w Mendlu Gdańskim posłużyła się typową dla dziewiętnastowiecznej prozy kompozycją naturalną. Tkankę fabularną noweli tworzą „podporządkowane dramaturgii nowelistycznej rosnącemu stopniowo napięciu emocjonalnemu oraz uszeregowane chronologicznie skąpe zdarzenia” (Frycie S., „Wstęp” w: Maria Konopnicka, „Nowele”, Warszawa 1996, s. 12.
W ekspozycji noweli poznajemy z ust trzecio osobowego narratora bohatera utworu – Mendla Gdańskiego oraz zamieszkiwane przez niego okolice – jedną z warszawskich ulic w pobliżu Starego Miasta. Narrator eksponuje emocjonalny stosunek starego Żyda do miasta, w którym urodził się jako piętnaste dziecko w ubogiej żydowskiej rodzinie, gdzie żyje i pracuje jako introligator. Wychowuje także dziesięcioletniego wnuka – Jakuba, ucznia polskiego gimnazjum. Mendel jest znany i powszechnie szanowany przez sąsiadów, mieszkańców kamienicy i ulicy.
Po prezentacji bohatera następuje stopniowe rozwinięcie akcji przybliżające główną tematykę utworu – narastający wśród polskich obywateli antysemityzm. Stopniowo dozowana jest narastająca atmosfera niechęci, a nawet nienawiści wobec Żydów. Zagęszcza się ona wraz z rozwojem wydarzeń. Najpierw dowiadujemy się, że wnuk Mendla został publicznie nazwany Żydem, z rozmowy introligatora z zegarmistrzem wyłania się antysemickie nastawienie ludności polskiej do „obcych”, czyli Żydów.
Punktem kulminacyjnym jest pogrom Żydów zorganizowany przez dziki tłum. Mendel próbuje bronić własnej godności oraz prawa do spokojnego życia we własnym mieście i kraju. Jednak bandycki tłum nie zważa na poglądy starego Żyda. jego wnuk zostaje raniony kamieniem rzuconym z tłumu. Po stronie Mendla stają sąsiedzi oraz student, jednak nawet to nie zmienia jego stosunku do świata – czuje, że stracił serce do swojego miasta oraz kraju, w którym mieszkał. Utwór dąży do pointy, którą odnajdujemy w słowach Mendla podsumowujących zmianę jego stosunku do niegdyś ukochanego miasta. Widzimy więc, że poszczególne człony akcji mają charakter przejrzysty, charakterystyczny dla klasycznej nowelistyki.