Jesteś w: Balladyna

Motywy literackie i nawiązania w „Balladynie”

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Słowacki pisząc swój dramat „Balladyna” w najróżniejszy sposób korzystał z tradycji literackiej. Najistotniejszy materiał stanowią sztuki Williama Szekspira. Pozwalał sobie na swobodne

przekształcanie i przypatrywanie się im przez filtr ironii romantycznej. W „Balladynie” łatwo doszukać się związków z „Makbetem”, ze „Snem nocy letniej” czy z „Królem Learem”.

Oprócz nawiązań do Szekspira, pojawiają się tu aluzje do baśni. Jest to jeden z podstawowych gatunków epiki ludowej. Realizm w baśni miesza się z fantastyką, pojawia się cudowność związana z wierzeniami magicznymi, działają siły nadnaturalne. Słowacki w sposób twórczy przekształca baśń, wplatając w nią tragizm pomieszany z komizmem. W ten sposób powstaje antybaśń zrywająca z utartymi konwencjami.

Innym gatunkiem pojawiającym się w „Balladynie” jest romans gotycki. Balladyna w scenie 1 aktu IV, chcąc nobilitować swój ród opowiada wymyślony życiorys żywcem zaczerpnięty z romansu gotyckiego.

Słowacki nawiązuje też do ballad. Sygnalizuje to już tytuł dzieła. Ballada jest gatunkiem epicko-lirycznym z elementami dramatycznymi. Opowiada o niezwykłych wydarzeniach historycznych lub legendarnych.

Sięga również do sielanki. W dramacie pojawia się Filon zaczerpnięty z tekstu Franciszka Karpińskiego. Język Filona to przykład mowy sielankowej. Motyw malin odgrywających w
„Balladynie” tak duże znaczenie pochodzi z wiersza Aleksandra Chodźki pt. „Maliny”. Grabiec natomiast jest postacią renesansowego błazna, zaczerpniętą wprost ze świata karnawału. Na uczcie pojawia się w przebraniu dzwonkowego króla. Jako błazen nie przywiązuje wagi do otaczającej go rzeczywistości.

Świadome korzystanie z tradycji literackiej poprzez nawiązania i ironię sprawia, że twórczość Słowackiego odznacza się nowatorstwem i umieszcza go w nowoczesnym nurcie literatury.

Motyw matki w „Balladynie”


W dramacie Słowackiego „Balladyna” jedną z głównych postaci jest matka Aliny i Balladyny. Pojawia się ona od początku do końca sztuki. Na skutek kolejnych zdarzeń w jej psychice zachodzą zmiany – z troskliwej matki przekształca się ona w oskarżycielkę własnej córki. Jej tragiczny los jest jednym z elementów obciążających winą tytułową bohaterkę.

Matka Balladyny jest prostą kobietą, przyzwyczajoną do pracy we własnej zagrodzie. Nie żyje w izolacji – utrzymuje kontakty towarzyskie z innymi kobietami ze wsi. Jej pragnieniem jest wydanie za mąż dwóch córek. Liczy na to, że obie dostaną mężów dobrych i zamożnych. Nie zastanawia się nad tym, jak będzie wyglądało jej życie, gdy córki wyjdą za mąż? Poza tym, ma przy sobie szczerze kochającą ją Alinę, na którą może liczyć.

Balladyna zmienia naturalny bieg rzeczy – zabija siostrę, zamiast niej poślubia Kirkora, każe spalić ich wiejską chatę i przenosi się wraz z matką na zamek. Tutaj okazuje się, że Wdowa nie wie co ze sobą zrobić. Balladyna ukrywa matkę przed mieszkańcami zamku i gośćmi. Nie dopuszcza też do niej kobiet ze wsi. Wstydzi się matki, która swoim zachowaniem zdradza wiejskie pochodzenie pani zamku. Matka, tymczasem próbuje zwrócić na siebie uwagę córki. Rozgniewana Balladyna wypiera się jej wobec ucztujących gości, twierdzi, że jest to stara żebraczka i każe wyrzucić ją z zamku, chociaż w tym czasie na dworze szaleje burza.

Zrozpaczona matka próbuje popełnić samobójstwo – wiesza się, ale piorun uderza w drzewo, gałąź łamie się a ona zostaje oślepiona. O swoim losie opowiada Pustelnikowi. Nie mówi mu jednak kim jest jej córka.

Na koniec przychodzi dzień, gdy Balladyna pozbywszy się konkurencji ma zostać koronowana na królową. Wcześniej musi wydać wyroki sądowe. Wśród osób oskarżających jest również Wdowa. Ślepa kobieta nie widzi z kim rozmawia. Oskarża swoją córkę ale nie chce podać jej imienia. Trudno dociec, co chciała udowodnić Balladyna skazując Wdowę na tortury? Stara kobieta zmarła i nie wyjawiła imienia złej córki. Wstrzymała ją przed tym miłość macierzyńska, która nie pozwala skrzywdzić własnego dziecka. Balladyna wydała wyrok śmierci na oskarżoną córkę. Wyrok dotyczył jej samej. Zginęła w tej samej chwili rażona piorunem.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 - 



  Dowiedz się więcej