Jesteś w: Tango

„Tango” Mrożka w odniesieniu do Witkacego i Gombrowicza

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Mrożek swoją sztukę „Tango” osadza w kontekście współczesnej literatury – nawiązuje między innymi do utworów Witkacego i Gombrowicza. Występują u niego nie tylko podobne motywy i symbole ale również tematyka oraz sposób kreowania rzeczywistości. Autor nawiązuje do „Kurki wodnej” i „Szewców”, gdzie pojawia się wizja roli artysty. Ma być on tym, który potrafi „zdiagnozować” swoje czasy.

Zarówno u Mrożka w „Tangu” jak i u Witkacego w „Szewcach” przedstawiony jest krytyczny obraz rewolucji oraz wprowadzanych przez nią rządów. W „Szewcach” pokazane są trzy etapy przewrotu. Najpierw rządy przejmuje Prokurator wyręczający się „Dziarskimi Chłopcami”; później rewolucję robią szewcy na czele z Sajetanem; na koniec przejmuje ją Hiper-Robociaż oraz Towarzysze X i Y. Jest to metafora społecznych niepokojów, które prowadzą do totalitaryzmu.

U Mrożka wszystkie przemiany związane są z Arturem. Artur jest kontrrewolucjonistą, Rewolucji dokonali jego rodzice – zerwali z normami społecznymi, usunęli wszelkie ograniczenia. Artur początkowo chce przywrócić stary porządek ale po okryciu, że nie ma to sensu, w poszukiwaniu ideologii posuwa się do demagogii i faszyzowania. Jego śmierć powoduje odwrócenie całego procesu. Władzę przechwytuje prostacki Edek.

Nowoczesna rodzina Artura kojarzy się z powieścią Gombrowicza „Ferdydurke” i rodziną Młodziaków. Oni też głoszą postępowe poglądy i swobodę seksualną. Młodziakowie są jednak ludźmi, którzy nie pogodzili jeszcze teorii z praktyką. Są to jedynie postulaty. Postępowość Stomila i Eleonory przybrała natomiast absurdalne formy całkowitej swobody. Nieudolne eksperymenty teatralne Stomila świadczą o stanie sztuki i stanie rzeczywistości, w której ta sztuka funkcjonuje.

Istnieje też podobieństwo między nowoczesną pensjonarką Zutą w „Ferdydurke” i Alą z „Tanga” oraz między Eugeniuszem i upupionymi przez Pimkę uczniami.

Witkacego, Gombrowicza i Mrożka łączy poszukiwanie formy, która byłaby w stanie przywrócić ład. U Gombrowicza / „Ślub” / i u Mrożka / „Tango”/ pojawia się motyw ślubu, który wprowadza ład i od dawna uznane wartości. Jest to walka z odczuciem, że rzeczywistość zaczyna rozsypywać się. Jak pisze J. Kott: „Z Witkacego jest w Tangu salon, rewolwer, drań w salonie i trupy w salonie (...)”. Tak właśnie wygląda obraz niebezpiecznego chaosu i rozkładu.



  Dowiedz się więcej