Jesteś w:
Cyprian Kamil Norwid
Pióro jest jednym z pierwszych wierszy Cypriana Kamila Norwida. Powstał 22 marca 1842 roku w Warszawie, gdy poeta miał zaledwie 21 lat. Te informacje twórca sam zamieścił pod swoim tekstem. Utwór zawiera motto, słowa Byrona: „Nie dbając na chmury / Panów krytyków, gorsze kładzie kalambury”. Motto skierowane jest do krytyków, którzy twierdzili, że wiersze Norwida są niejasne, nieprzejrzyste. Zauważali, że jego poezja znacznie różni się od twórczości, którą reprezentowali Mickiewicz czy Słowacki, jednak było to powodem kpin.
Wiersz Pióro ma charakter programowy. Tematem przewodnim tekstu jest pióro, rozumiane jako atrybut poety. Wiersz jest rozbudowaną apostrofą skierowaną do tego przedmiotu. W pierwszych wersach uderza kontrast kolorów. Biel pióra styka się z „nie anielską” (porównanie przez negację) czernią atramentu. Pióro pozostawia za sobą „długie żalów chryje /albo okrągłe zera jak okrągłe grosze”. Kształt znaków i liter zależy jednak od tego, w jaki sposób zachowuje się człowiek piszący dany tekst:
Podmiot przekonuje, że piórem można posługiwać się zarówno prędko, niestarannie, jak i ostrożnie, pomału kaligrafować. Takie ujęcie sprawy pokazuje, że pióro w dłoni pisarza ma stwórczą moc. Znak zapytania, potraktowany jak wędka, łowi myśli, które inaczej nie miałyby szansy wydostać się na powierzchnię. Jest to jedno z piękniejszych porównań w tym wierszu.
W kolejnej strofie podmiot zwraca się bezpośrednio: „O, pióro!” Porównuje je do „żagla anielskiego skrzydła”. Jest to wyraźny znak apoteozy aktu twórczego, tym samym zbliżenia się poety do ideałów anielskich. Kolejne porównanie dotyczy laski Mojżesza. Mojżesz jest jedną z potężniejszych postaci starotestamentowych. Dzięki niemu Żydzi bezpiecznie wyemigrowali z Egiptu, po tym jak dzięki Mojżeszowi rozstąpiło się przed nimi Morze Czerwone. Laska była znakiem rozpoznawczym Mojżesza. W tym tekście jest symbolem wydobywania niezwykłości z „czarodziejskich zdrojów” – taką moc ma pióro w dłoni podmiotu. Kolejne wersy są przestrogą:
Podmiot twierdzi, że prawdziwa poezja nie może być pisana z myślą o osiągnięciu sukcesu wśród czytelników. „Tęczowane malowidła” są symbolem sztuki pięknej, lecz pustej w swej wymowie. Osoba mówiąca w wierszu twierdzi też, że poezja nie może na ślepo odwzorowywać uczuć ani spełniać na zamówienie marzeń czytelników o poezji banalnej, pozbawonej głębszych sensów. Przywołany zostaje sokół (ptak – jasna łączność z tytułowym piórem. Zabieg taki nazywamy „pars pro toto” – „część zamiast całości”), który lata ponad ludzkimi sprawami, „zagania wichry”, ma wielką władzę. Podmiot apeluje, aby prawdziwa poezja była odporna na „skwar słońca” i słotę – krytykę. Tytułowe pióro powinno być autonomiczne, „dzikie i samodzielne”, nieokiełznane, a ponadto nie powinno być przewidywalne i przekupne. W ten sposób autor wiersza atakuje wcześniejszą poezję, ze wszystkimi jej banalnymi sformułowaniami, opisami uczuć, stworzonymi tylko po to, by przypodobać się czytelnikom.
W ostatniej strofie pojawia się pomysł porównania metaforycznie ujętego pióra „z piórem stosowanym przy wprowadzaniu pod skórę pacjenta szczepionki ospy krowiej (zwraca na to uwagę Alina Witkowska; Witkowska A. Przybylski R.: Romantyzm. Warszawa 2002. s. 419):
Owa szczepionka była niedawną wielką rewelacją w świecie medycyny, stąd to nowatorskie porównanie. Podmiot nadal twierdzi, że pióro powinno być niewzruszone na „bezustanne wichrów i nawałnic wpływy”. Młoda krew jest tu najpewniej znakiem, że nadszedł czas nowego pokolenia twórców, czas zmian w pojmowaniu sztuki.
strona: - 1 - - 2 -
Pióro – analiza i interpretacja
Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskimPióro jest jednym z pierwszych wierszy Cypriana Kamila Norwida. Powstał 22 marca 1842 roku w Warszawie, gdy poeta miał zaledwie 21 lat. Te informacje twórca sam zamieścił pod swoim tekstem. Utwór zawiera motto, słowa Byrona: „Nie dbając na chmury / Panów krytyków, gorsze kładzie kalambury”. Motto skierowane jest do krytyków, którzy twierdzili, że wiersze Norwida są niejasne, nieprzejrzyste. Zauważali, że jego poezja znacznie różni się od twórczości, którą reprezentowali Mickiewicz czy Słowacki, jednak było to powodem kpin.
Wiersz Pióro ma charakter programowy. Tematem przewodnim tekstu jest pióro, rozumiane jako atrybut poety. Wiersz jest rozbudowaną apostrofą skierowaną do tego przedmiotu. W pierwszych wersach uderza kontrast kolorów. Biel pióra styka się z „nie anielską” (porównanie przez negację) czernią atramentu. Pióro pozostawia za sobą „długie żalów chryje /albo okrągłe zera jak okrągłe grosze”. Kształt znaków i liter zależy jednak od tego, w jaki sposób zachowuje się człowiek piszący dany tekst:
kiedy idą w kosze
Ostrożnie i pomału. - Czasem znowu prędko
Nierozerwany promień z ciebie głosek tryska
I znakiem zapytania jak skrzywioną wędką
Łowisz myśl, co opodal ledwo skrzelą błyska...
Podmiot przekonuje, że piórem można posługiwać się zarówno prędko, niestarannie, jak i ostrożnie, pomału kaligrafować. Takie ujęcie sprawy pokazuje, że pióro w dłoni pisarza ma stwórczą moc. Znak zapytania, potraktowany jak wędka, łowi myśli, które inaczej nie miałyby szansy wydostać się na powierzchnię. Jest to jedno z piękniejszych porównań w tym wierszu.
W kolejnej strofie podmiot zwraca się bezpośrednio: „O, pióro!” Porównuje je do „żagla anielskiego skrzydła”. Jest to wyraźny znak apoteozy aktu twórczego, tym samym zbliżenia się poety do ideałów anielskich. Kolejne porównanie dotyczy laski Mojżesza. Mojżesz jest jedną z potężniejszych postaci starotestamentowych. Dzięki niemu Żydzi bezpiecznie wyemigrowali z Egiptu, po tym jak dzięki Mojżeszowi rozstąpiło się przed nimi Morze Czerwone. Laska była znakiem rozpoznawczym Mojżesza. W tym tekście jest symbolem wydobywania niezwykłości z „czarodziejskich zdrojów” – taką moc ma pióro w dłoni podmiotu. Kolejne wersy są przestrogą:
Tylko się w tęczowane barwiąc malowidła,
Nie bądź papugą uczuć ani marzeń kraską -
Sokolim prawem wichry pozagarniaj w siebie,
Nie płowiej skwarem słońca i nie ciemniej słotą;
Dzikie i samodzielne, sterujące w niebie,
Do żadnej czapki klamrą nie przykuj się złotą
Podmiot twierdzi, że prawdziwa poezja nie może być pisana z myślą o osiągnięciu sukcesu wśród czytelników. „Tęczowane malowidła” są symbolem sztuki pięknej, lecz pustej w swej wymowie. Osoba mówiąca w wierszu twierdzi też, że poezja nie może na ślepo odwzorowywać uczuć ani spełniać na zamówienie marzeń czytelników o poezji banalnej, pozbawonej głębszych sensów. Przywołany zostaje sokół (ptak – jasna łączność z tytułowym piórem. Zabieg taki nazywamy „pars pro toto” – „część zamiast całości”), który lata ponad ludzkimi sprawami, „zagania wichry”, ma wielką władzę. Podmiot apeluje, aby prawdziwa poezja była odporna na „skwar słońca” i słotę – krytykę. Tytułowe pióro powinno być autonomiczne, „dzikie i samodzielne”, nieokiełznane, a ponadto nie powinno być przewidywalne i przekupne. W ten sposób autor wiersza atakuje wcześniejszą poezję, ze wszystkimi jej banalnymi sformułowaniami, opisami uczuć, stworzonymi tylko po to, by przypodobać się czytelnikom.
W ostatniej strofie pojawia się pomysł porównania metaforycznie ujętego pióra „z piórem stosowanym przy wprowadzaniu pod skórę pacjenta szczepionki ospy krowiej (zwraca na to uwagę Alina Witkowska; Witkowska A. Przybylski R.: Romantyzm. Warszawa 2002. s. 419):
Albowiem masz być piórem nie przesiąkłym wodą
(...)
Lecz piórem, którym ospę z krwią mięszają młodą
Owa szczepionka była niedawną wielką rewelacją w świecie medycyny, stąd to nowatorskie porównanie. Podmiot nadal twierdzi, że pióro powinno być niewzruszone na „bezustanne wichrów i nawałnic wpływy”. Młoda krew jest tu najpewniej znakiem, że nadszedł czas nowego pokolenia twórców, czas zmian w pojmowaniu sztuki.
strona: - 1 - - 2 -