Jesteś w: A..., B..., C...

Rola historii w utworze

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Autorka bardzo starała się, aby oddać klimat ówczesnych realiów życia pod zaborem rosyjskim (celowo zamienionym w noweli na niemiecki). Utwór pełni rolę swojego rodzaju dokumentu historycznego, pozwala zrozumieć trudy życia pod rządami zaborcy. Skrótowość oraz zwartość stylu świadczy o rzemiośle artystycznym, które udało się osiągnąć Elizie Orzeszkowej.

Głównym działaniem zaborców było wynarodowienie Polaków. Oczywiście najszybciej i najłatwiej jest pozbawić świadomości narodowej dzieci, dlatego lekcje nie odbywały się w języku polskim. Historii Polski nie uczono w ogóle albo zwyczajnie naigrywano się z niej. Joanna Lipska postępowała wbrew woli władz (czyli zaborcy). W zorganizowanej szkółce prowadziła lekcje po polsku. Za takie przewinienie musiała zostać surowo ukarana. Celem zaborców było także uczynić Polaków ludźmi niewykształconymi, pozbawionymi idei patriotyzmu, którzy byliby tanią siłą roboczą, z łatwością poddającą się manipulacji.

Należy tutaj wspomnieć, że autorka nie mogła napisać wprost, co było faktyczną przyczyną ukarania młodej nauczycielki, ponieważ działał urząd cenzury, zajmujący się dopuszczaniem do druku między innymi książek. Aby przekazywać treści związane z ważnymi wydarzeniami w życiu narodu, pisarze uciekali się do specjalnego sposobu pisania, charakteryzującego się aluzjami, niedomówieniami i skojarzeniami. Dzięki temu zabiegowi można zmylić cenzorów, a tekst jest jednocześnie zrozumiały dla rodaków. Taki sposób pisania nazywamy mową ezopową, zastosowała go Orzeszkowa pisząc, że Lipską oskarżono o utrzymywanie szkoły bez pozwolenia władz – w rzeczywistości wiemy jednak, iż pisarce chodziło o fakt prowadzenia lekcji w języku polskim. Korzystając z mowy ezopowej, Orzeszkowa niejako zmusza młodego czytelnika do uważnej lektury.



  Dowiedz się więcej