Jesteś w: Biografie

Stefan Żeromski - biografia

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Stefan Żeromski urodził się 24 października 1984 roku we wsi Strawczyn, w województwie kieleckim. Przyszedł na świat, jako czwarte dziecko i jedyny syn Wincentego Żeromskiego
i Józefy z Katerlów.

Pochodził ze zubożałej rodziny szlacheckiej, o żywych tradycjach patriotycznych. Jeśli spojrzeć na rodowód Żeromskich, na kilka pokoleń wstecz, jego członkowie wikłali się w kolejne wielkie wydarzenia dziejowe, uczestnicząc w insurekcjach i powstaniach. W tych właśnie przedsięwzięciach budowała się legenda i tradycja rodzinna, ale topniał również szlachecki majątek. Stąd też ojciec Stefana- Wincenty (podobnie jak jego dziad) dorabiał
się na, nie zawsze dochodowej, uprawie dzierżawionej ziemi. Strawczyn był kolejnym etapem wędrówki rodziny w poszukiwaniu dogodniejszych warunków życia. Żeromski pochodził więc ze szlachty, która ostatkiem sił trzymała się ziemi, ale zasadniczo, falowo przenosiła się do miast. Od najwcześniejszych lat borykał się z trudnymi warunkami materialnymi.

Po odbyciu nauki początkowej w szkółce wiejskiej w Psarach, w r. 1874 wstąpił Żeromski do gimnazjum w Kielcach. Uczył się nienajlepiej, kilkakrotnie powtarzał klasy, tak, że nauka przeciągnęła się do dwunastu lat. Bieda, kiepski stan zdrowia, oraz zaostrzone, właśnie w roku jego matury, wymagania egzaminacyjne sprawiły, że zrezygnował z ubiegania się o świadectwo dojrzałości. Formalnie nauka w szkole zakończyła się niepowodzeniem, jednak pobyt w gimnazjum, gdzie prowadzono intensywną politykę rusyfikacyjną, zaważył w sposób istotny na jego rozwoju duchowym i stał się dobrą lekcją patriotyzmu.

Ucisk narodowy wzmagał opór i pogłębiał świadomość narodową. Niektórzy, samodzielniejsi uczniowie podejmowali się samokształcenia. W rozwoju intelektualnym i osobowościowym Żeromskiego znaczącą rolę odegrali nauczyciel- T. Siemiradzki, ks. Teodor Czerwiński, a przede wszystkim Antoni Gustaw Bem, skądinąd znany krytyk i badacz literatury i nauczyciel języka polskiego. Jego wpływ uwidocznił się nie tylko w kształtowaniu postawy Żeromskiego ale również w krystalizowaniu się jego powołania pisarskiego. Sytuację Żeromskiego drastycznie pogorszyła przedwczesna śmierć rodziców (matki w 1879, a niedługo p tym ojca w 1883r.). Zdany wyłącznie na siebie imał się zajęć korepetytora, guwernera. Lata te naznaczył z jednej strony młodzieńcza miłość, do starszej Heleny Radziszewskie z drugiej ponawiane wciąż próby pisarskie (najprawdopodobniej niezbyt udane). O tym okresie życia pisarza dowiadujemy się z odnalezionych po drugiej wojnie światowej Dzienników, pierwotnie nie zamierzonych, jako dzieło literackie.

W 1886r. Żeromski wstępuje do Szkoły weterynaryjnej. Zetknął się tu z radykalnym ruchem samokształceniowym, nawiązał kontakty z nie mniej radykalnym pismem „Głos”, gdzie niebawem zaczął publikować. To właśnie klimat ideowy interesował Żeromskiego bardziej niż studia. Wśród przeróżnych, ścierających się poglądów i opinii, klarowały się jego własne. To na tym etapie powstały zręby ideowego myślenia pisarza: celem nadrzędnym i zasadniczym, była Polska i jej niepodległość.

Studia skończyły się tak szybko, jak się zaczęły. Kolejny okres w życiu pisarza to kilkuletnia tułaczka po dworkach szlacheckich (teren północnego Mazowsza, Podlasia, Lubelszczyzny) i praca w charakterze korepetytora i guwernera. Ta przymusowa wędrówka, okazała się bezcennym źródłem wiedzy na temat środowiska ziemiańskiego i polskiej wsi, czasem zdobywania doświadczeń, klarowania ideowych przemyśleń, inspiracją dla twórczości. Ostatnim etapem włóczęgi był Nałęczów. Tam poznał pisarz przyszłą żonę Oktawię z Radziwiłłowiczów Rodkiewiczową. Dzięki staraniom żony i jej rodziny przed Żeromskim otworzyły się możliwości kariery pisarskiej, stabilizacji życiowe. Lata 1892-1896 spędzają Żeromscy w Szwajcarii w Raperswilu. Tam, na stanowisku bibliotekarza w polskim muzeum i bibliotece, zapoznaje się ze spuścizną ideową wielkiej emigracji. W tych latach . ukazują
się pierwsze książki autora Przedwiośnia- Rozdziobią nas kruki i wrony (1985), Opowiadania (1985) i pierwsza powieść Syzyfowe prace (1985). Odzew czytelników i krytyki był, jak na debiut, niezwykle pozytywny. W Żeromskim dostrzeżono nieprzeciętny talent oraz nowatorstwo. Wrażliwość na piękno przyrody, połączona z brutalnością naturalistycznych opisów, niespotykane wyczulenie na cierpienie oraz wyraziste uczucia patriotyczne. Te wszystkie elementy stworzyły silnie oddziałującą całość.
strona:   - 1 -  - 2 - 



  Dowiedz się więcej