Jesteś w: Zbrodnia i kara

Zbrodnia i kara - opracowanie

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

---

Zbrodnia i kara - geneza powieści

Jak twierdzą znawcy twórczości Dostojewksiego, zamiar stworzenia takiej powieści oraz postać głównego bohatera kreowała się w umyśle autora około piętnastu lat. Powoli badał psychikę ludzi, zwłaszcza w czasie pobytu w wiezieniu. Czytał również dzieła Puszkina, w których jego uwagę przykuła zwłaszcza postać zabójcy Aleka, który fascynuje się zbrodnią i samotnością. Postać ta miała być pierwowzorem Raskolnikowa.

Dostojewski wiedzę potrzebną do napisania swojej powieści czerpał również z policyjnych kronik. Szukał tam informacji o zbrodniarzach, ludziach inteligentnych, bystrych i uzdolnionych, wierzących w swą wyjątkowość. I takie opisy tam znajdywał. Takie cechy dopełniły charakterystyki Rodiona.
Kolejnym elementem, który występuje w powieści, są kłopoty finansowe młodego Rodiona. Z podobnymi problemami borykał się sam Dostojewski, który ten element powieści zaczerpnął ewidentnie ze swojej autobiografii.

Problem alkoholizmu, jaki dotknął Marmieładowa i jego rodzinę, Dostojewski opracował na podstawie jednego ze swoich artykułów. Prototypem Soni była kuzynka pisarza, która dała jej nie tylko imię, ale również cechy charakteru takie jak ofiarność, altruizm, empatia, pracowitość, etc.

Autor wiedział, iż o sytuacjach trudnych, ekstremalnych, dobrze się pisze i lepiej się je rozumie, gdy samemu się w takiej sytuacji znalazło. Stąd też końcową formę powieść przybrała wówczas, gdy Dostojewski podczas gry w ruletkę przegrał cały swój majątek i pozostawał w bardzo trudnym położeniu, chwilami nawet głodując. Powieść powstawała w Petersburgu oraz w malej miejscowości pod Moskwa.

Miejsce i czas akcji – wizja Petersburga w powieści

Akcja powieści toczy się w Petersburgu, w lipcu 1865 roku, w przeciągu niecałych dziesięciu dni. Obejmuje ona głównie Plac Sienny, czyli dzielnicę biedoty, zaś poza Petersburgiem również Syberię.

Petersburg, jaki obserwujemy na kartach powieści, jawi się jako miasto brzydoty, ubóstwa, proletariatu, miasto brudne, zacofane, ciemne, śmierdzące. Dostojewski korzysta tu z opisu realistycznego, a miejscami wręcz naturalistycznego. Wiadomo, iż autor informacje o mieście i panujących w nim warunkach czerpał z miejscowych gazet, policyjnych kronik oraz z obserwacji życia petersburskiej biedoty. Niejako w opozycji do opisywanego ubóstwa Dostojewski ukazał ogromne bogactwo i przepych, co miało na celu uwidocznienie przepaści, jaka panowała w mieście pomiędzy różnymi grupami społecznymi. Takie miasto zdaje się samo prowokować do popełniania przestępstw.

Przestrzenie, w których toczy się akcja, odzwierciedlają w jakiś sposób bohaterów, ich stan psychiczny, majątkowy, moralny. Rodion zamieszkuje bardzo małe, brudne i zdewastowane mieszkanko, o niskim standardzie, tanie, zawsze duszne, odrobinę klaustrofobiczne, a mimo to i tak nie stać go na opłacanie czynszu w terminie. Za odpadającą ze ściany tapetą Raskolnikow urządził sobie skład skradzionych przedmiotów. W podobnych warunkach mieszka Sonia. Ten brudny, zniszczony pokój, straszący meblami i wizerunkiem, odzwierciedla stan, w którym znalazła się dziewczyna. Zarabianie własnym ciałem na utrzymanie rodziny nie stanowi dla niej powodu do dumy, jest hańbiące i upodlające. Bałagan i brud zastaniemy też u Marmieładowów. Wszechobecny brud, bieda, choroba – to stan, w jakim żyła ich rodzina.

Również czas akcji jest ściśle i precyzyjnie określony. Wiemy, iż jest lato, upalny lipiec. Czas tam płynie wolno, podobnie jest to opisane w powieści – akcja przyśpiesza jedynie podczas planowania zbrodni, jej popełniania. Dłużą się okresy chorobowego snu bohatera. Rodion czasem cofa się również w czasie, np. w czasie snu, kiedy to przypomina sobie katowanie konia i okres swojego dzieciństwa. Można stwierdzić, iż Dostojewski kreuje czas w zależności od potrzeb akcji – przyśpiesza go lub spowalnia. Końcowy Epilog, w którym widzimy bohatera w więzieniu, jest tylko małym wycinkiem jego pobytu na tym zesłaniu, co jest także zabiegiem autora na czasie akcji. Odpowiednio ukształtowany czas wzmacnia lub osłabia akcję, kreuje jej przebieg i intensywność.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 -  - 6 - 

Dowiedz się więcej

Zbrodnia i kara - opracowanie Artykuł "O zbrodni" - fascynacje światopoglądowe Raskolnikowa Zbrodnia i kara - streszczenie Fiodor Dostojewski - biografia „Zbrodnia i kara” – najważniejsze cytaty Mowa oskarżycielska, mowa obronna Rodiona Raskolnikowa Problematyka „Zbrodni i kary” „Żaden cel, nawet najbardziej wzniosły nie może usprawiedliwiać zbrodni”. Udowodnij stwierdzenie na podstawie „Zbrodni i kary” Jakie warunki zadecydowały, że zbrodnia została popełniona? Rodion Raskolnikow – charakterystyka, dzieje, zbrodnia i przemiana Wpływ Soni na przemianę wewnętrzną Raskolnikowa Idea „nadczłowieka” w „Zbrodni i karze” Rola przypowieści o Łazarzu w „Zbrodni i karze” Wymiar religijny „Zbrodni i kary” Idea zmartwychwstania w „Zbrodni i karze” Wartości, które decydują o sensie ludzkiego życia w oparciu o „Zbrodnię i karę” Uniwersalizm i ponadczasowość „Zbrodni i kary” „Zbrodnia i kara” jako powieść o... Jak bohaterowie Zbrodni i kary Fiodora Dostojewskiego rozumieją pojęcie sumienia? Obraz Petersburga w „Zbrodni i karze” Obraz społeczeństwa rosyjskiego w „Zbrodni i karze” Katarzyna Iwanowna - charakterystyka Rodzina Marmieładowów w „Zbrodni i karze” Marmieładow – charakterystyka Dunia– charakterystyka Razumichin – charakterystyka Sonia Marmieładowa – charakterystyka, dzieje Zbrodnia i kara - motywy literackie Jak rodzą się zbrodniarze? Omów temat odwołując się do „Zbrodni i kary” Dostojewskiego „Zbrodnia i kara” – plan wydarzeń Streszczenie „Zbrodni i kary”