Jesteś w: Motyw anioła

Motyw anioła

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Motyw anioła - wprowadzenie


Św. Augustyn powiedział, że tylko dzięki naszej wierze wiemy cokolwiek o istnieniu aniołów. Spotykamy się z nimi we wszystkich religiach świata. Dla większości z nas anioł to postać z białymi skrzydłami, to symbol boskiej siły ingerującej w nasze istnienie na każdym wirażu życia, w momentach, gdy grozi nam niebezpieczeństwo. Takie bowiem wynieśliśmy wyobrażenie z czasów dzieciństwa. Zanim nauczymy się dobrze rozumieć otaczającą rzeczywistość nasi rodzice uczą nas pierwszej, najprostszej, a przecież wyjątkowej modlitwy Aniele Boży. Anioł z wielkimi skrzydłami strzegący dwójkę dzieci przechodzących przez kładkę… każdy z nas na pewno dobrze zna ten obraz. Ale czy oddaje on całą istotę anielskiego bytu?

Greckie „angelos” oznacza wysłańca, posłańca, zwiastuna. Według Biblii anioły są samodzielnymi, wolnymi, czystymi i rozumnymi duchami. Są nieśmiertelnymi przybyszami z wieczności, duchami światłości, obrazem i podobieństwem Boga. Odbija się w nich świętość, miłość, mądrość i piękno Stwórcy. Posiadają emocje, ogromną siłę i moc. Pomimo, iż nie mają ciała, mogą ukazywać się ludziom w snach, wizjach czy na jawie, przybierając wówczas postać młodzieńców przywdzianych w szaty o niezwykłej bieli.

Heraklit z Efezu twierdził, że „wszystko płynie, nic nie trwa”. Nie tyczy się to jednak aniołów, które nie mają dni ani lat, są wiecznie młode. Jako że są sługami bożymi wśród ludzi, mają powierzone pewne zadania: wykonują wolę Boga, napełniają ludzi nadzieją, są zwiastunami, nosicielami dobrych wiadomości. Niosą pomoc, ocalenie, udzielają natchnienia, pouczają oraz wspierają w wykonywaniu zadań. Każdy z nich to „mistrz duchowy człowieka i towarzysz podróży”. Anioł stróż od urodzenia do śmierci otacza człowieka swą opieką i wstawiennictwem. Oprócz tego, że uobecniają Boga, adorują Go, okazując mu wdzięczność, miłość i uwielbienie.

Temat anioła jest ciągle aktualny i żywy – jest doskonałym motywem chętnie podejmowanym przez twórców literatury, filmu i muzyki.

Motyw anioła w literaturze


Biblia - anioły opisywane są jako pomocnicy Boga – towarzyszą Mu lub wykonują Jego polecenia. To pośrednicy między Bogiem a ludźmi. W Starym Testamencie: pilnują wejścia do Edenu, a także strzegą drogi do drzewa życia po wygnaniu ludzi z Raju; są razem z Bogiem podczas wizyty u Abrahama; innym razem istoty te zamieszkują w domu Lota i wyprowadzają go (i jego rodzinę) z Sodomy. W Nowym Testamencie: Gabriel zwiastuje narodziny Jezusa, anioł informuje Józefa o zamiarach Heroda i poleca mu udać się do Egiptu; Anioł Pański odsuwa kamień z grobu Chrystusa, przemawia do trzech Marii. W Apokalipsie św. Jana aniołowie grają kolejno na siedmiu trąbach.

Mitologia - Eros i Tanatos, są podobnie jak w Biblii, silnymi, przystojnymi i dobrze zbudowanymi młodzieńcami. Eros ma również inny wygląd: jest figlarnym chłopczykiem z malutkim łukiem i strzałeczkami. Tanatos zaś „ma skrzydła u ramion i pochodnię w ręce, stoi cichutki i smutny z pochyloną głową, jakby opłakiwał nieboszczyka, nad którym mu czuwać kazano”. Cytat ten dodatkowo pokazuje funkcję, jaką pełni Tanatos – jest aniołem śmierci w służbie u Hadesa. „Poświęca człowieka na ofiarę bóstwom podziemnym i na zawsze odrywa od ziemi”. Możemy go więc po części kojarzyć z szatanami, zabierającymi duszę do piekła. Eros jest opiekunem miłości, bogiem płodności, patronem małżeństw. (Anioły nie pełnią takiej roli, czuwają nad wszystkimi ludźmi.) Rozbudza miłość, która kojarzona jest przez nas z życiem, możemy więc określić go aniołem życia. Jedni mówią o nim, że „życie ludzkie ozdabia kwiatami najpiękniejszych uczuć”. Inni twierdzą, że potrafi także wzbudzić niechęć. Zatem Eros i Tanatos, podobnie jak chrześcijańskie anioły pełnią rolę wysłanników i pośredników pomiędzy ludźmi a bogami (Bogiem).

Pieśń o Rolandzie - utwór opisuje wyprawę króla Franków, Karola Wielkiego do Hiszpanii w 778r. w czasie powrotu na tylną straż Karola Wielkiego napadli górale baskijscy i zabili kwiat frankońskiego rycerstwa. Z tymi faktami zostały powiązane wydarzenia baśniowe, fantastyczne, w której ważną rolę odgrywają aniołowie. Anioł Gabriel opiekuje się z nakazu Boga cesarzem Karolem, dodaje mu odwagi i chęci do działania. Archanioł zsyła cesarzowi we śnie wizję nadchodzącej bitwy. Dzięki temu Karol ma możliwość przewidzenia wielu sytuacji i odnosi zwycięstwo. Niebiańskich opiekunów ma także tytułowy bohater. Trzej aniołowie przybywają na ziemię w chwili śmierci Rolanda, ten zaś poprzez ofiarowanie Bogu prawej rękawicy składa mu hołd i oddaje się w Jego opiekę. Rękawice z dłoni Rolanda odbiera archanioł Gabriel, a po duszę bohatera wysyła cherubina i świętego Michała opiekuna.

Lament świętokrzyski - w utworze Matka Boska jest przedstawiona jako Stabat Mater Dolorosa, która stojąc pod krzyżem czyni zarzuty Archaniołowi Gabrielowi, który w chwili zwiastowania obiecał jej tylko wdzięczną radość: „O, aniele Gabryjele/Gdzie jest ono twe wesele/Cożeś mi go obiecował tako bardzo wiele,/A rzekący: Panno, pełna jeś miłości!/A ja pełna smutku i żałości;/Spróchniało we mnie ciało i moje wszytki kości.” Wypomina mu zatajenie czekającego na nią bólu, niewysłowionego cierpienia, gdyż teraz właśnie patrzy na śmierć swego syna. Anonimowy autor buduje w utworze portret Matki Boskiej cierpiącej i lamentującej. Obraz kobiety, jednej z wielu rodzicielek, nie świętej postaci a ludzkiej, odczuwającej rozpacz, bo nie ma wpływu na los dziecka. Nie może i nie zdoła mu pomóc. Matka Jezusa protestuje przeciwko cierpieniu i niesprawiedliwości. Oskarża anioła o to, co musi teraz sama przeżywać - traci syna i dzieli się swoim żalem ze wszystkimi, którzy ją słuchają. Tradycyjna rola Anioła Gabriela – zwiastującego narodzenie Chrystusa została wzbogacona o dodatkowy kontekst – zaskakujący, pełen goryczy wyrzut wobec archanioła. Gabriel staje się przekazicielem całej historii zbawienia od zwiastowania przez krzyż aż do zmartwychwstania Chrystusa.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 -  - 6 -  - 7 -  - 8 -  - 9 -