Jesteś w: Medaliony

Medaliony

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

„Medaliony” – geneza


II wojna światowa wpłynęła na los milionów Polaków. Wyniszczyła kraj i jego mieszkańców. Wśród wielu literatów, którzy żyli wówczas na terenie okupowanej Polski była także Zofia Nałkowska. Jej zapiski z wojennych czasów można odnaleźć w pisanym przez wiele lat „Dzienniku”. Podczas wojny, do wybuchu powstania warszawskiego wraz z siostrą Nałkowska pracowała w sklepie tytoniowym.

Pisarka widzi wokół siebie cierpienia, zniszczenia i strach. Coraz częściej odwiedza cmentarze, gdzie spoczywają jej bliscy. Podczas jednej z takich wizyt pisze: „Wracałam aleją grobów, szpalerem nagromadzonych trupów. Znajome nazwiska, sylwetki, medaliony, dające się z napisów, wierszyków i dat odczytać relacje, biografie, nieważne umarłe miłości”. Wówczas to po raz pierwszy pojawia się pomysł porównania medalionów do ludzkich egzystencji. Z wizyty na Powązkach powstał pomysł napisania opowiadania „Kobieta cmentarna”. W tym samym roku Nałkowska notuje: „Ludzie ludziom gotują ten los. Ludzie są wszystkim na świecie i niezależnie od swej wartości, niezależnie od swych do tego tytułów – tylko ludzie stanowią o rzeczywistości”.

Pod koniec wojny Nałkowska powołano do Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce. Dzięki temu mogła zobaczyć ogrom okrucieństwa i ludobójstwa dokonanego przez hitlerowców. Odwiedzała miejsca, gdzie dokonano największych zbrodni – Oświęcim czy Chełmno. Przesłuchiwała ofiary, świadków zbrodni czy zwykłych obserwatorów. To z tych doświadczeń z lat 1945-1946 zrodził się zbiór krótkich utworów literackich. Wcześniej były one publikowane pojedynczo w czasopismach.

Nałkowska prawdę o wojnie podała w sposób surowy, unikając literackich ozdobników, odautorskich komentarzy, opisów. „Medaliony” są zestawieniem obrazów, wspomnień i zeznań bez wnikania w ich psychologiczny kontekst. Autorka przekazuje nagą prawdę – wojna jest dziełem ludzi i służy ich wyniszczeniu.

Krótkie streszczenie Medalionów


Profesor Spanner
Członkowie Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich zwiedzają budynek nieopodal Instytutu Anatomicznego, którym w czasie wojny kierował profesor Spanner. Wewnątrz znajdują się ludzkie zwłoki. Zeznania składa współpracownik Spannera z Gdańska. Mówi o wyrabianiu tłuszczu z ludzkich zwłok oraz o ich pochodzeniu. Mężczyzna wypowiada się beznamiętnie, nie widzi niczego złego w wykonywanym wcześniej zajęciu. Dwaj inni współpracownicy profesora starają się usprawiedliwić zbrodnie. Podają argumenty ekonomiczne i związane z działalnością partii.

Dno
O przeżyciach wojennych opowiada kobieta. Początkowo przetrzymywano ją na Pawiaku, a następnie w obozach Ravensbruck i Bunzig. Wspomina jak traktowano w lagrach więźniów. Mówi także o swej rodzinie. Najbardziej w pamięć wryła się jej podróż do Ravensbruck, podczas której zobaczyła czym jest upodlenie człowieka i jak człowiek może zmienić się w kata.

Kobieta cmentarna
Narratorka poznaje kobietę, która podczas wojny opiekowała się grobami na cmentarzu położonym nieopodal getta w Warszawie. Na cmentarzu przypatruje się medalionom, które symbolizują osobistą, nie masową śmierć. Niegdyś łagodna „kobieta cmentarna” wydaje się obłąkana. Wciąż słyszy samolotowe naloty i odgłos śmierci za murami getta. Żyje w innej rzeczywistości.

Przy torze kolejowym
Pewien mężczyzna opowiada o nieudanej ucieczce kobiety z transportu. Więźniarka została ranna w nogę i nie mogła oddalić się od torów. Nikt z pobliskich mieszkańców nie chciał jej pomóc. Młody mężczyzna kupował kobiecie wódkę i papierosy, a ostatecznie, zgodnie z jej życzeniem zabił ją.

Dwojra Zielona
Narratorka spotyka w sklepie kobietę, która pragnie kupić okulary. Namawia ją na rozmowę. Dowiaduje się, że kobieta była mężatką, miała rodzinę, którą straciła. W czasie wojny w brutalny sposób Niemcy pozbawili ją oka. Bała się samotności, dlatego świadomie trafiła do obozu w Majdanku. Była więźniarka wspomina dlaczego przeżyła. Po wojnie pomogli jej nieznajomi ludzie.

Wiza
Pewna tęgawa kobieta opowiada narratorce swoje przejścia obozowe. Przeżyła dzięki wierze w Boga. Skupia się na mało istotnych szczegółach (np. gnieździe myszy). Wspomina także wizę – polanę gdzie spędzano więźniarki podczas dezynfekcji bloków. Pamięta Greczynki, które pewnego razu odśpiewały żydowski hymn narodowy.

Człowiek jest mocny
Michał P. opowiada o swoim pobycie w obozie, w którym zajmował się grzebaniem zwłok. Mówi szczegółowo o sposobach uśmiercania więźniów, ograbianiu ciał. Wspomina o selekcji zdolnych do pracy. Najtragiczniejszym momentem pobytu w obozie był dzień gdy miał pochować swych najbliższych. Pragnął umrzeć wraz z nimi, jednak uciekł i przeżył.

Dorośli i dzieci w Oświęcimiu
Rozdział ten podsumowuje działania hitlerowców. Narratorka zastanawia się nad przyczynami zła. Wspomina eksterminację jako ekonomiczne założenie nazistów, które sprawiło że wartość moralności została podeptana. Pokazuje przykłady krwawych oprawców, z którymi można skontrastować osoby, które do końca walczyły o godność i pomagały innym ocalić istnienie. Najtragiczniejszy w obozie był los dzieci, na których psychice wojna odcisnęła niezatarte piętno.

„Medaliony” – czas i miejsce akcji


W „Medalionach” Nałkowska przedstawia nieodległe czasy z okresu II wojny światowej. Relacje przez nią zbierane pochodzą z lat 1945-1946 i dotyczą czasu wojny. Oprócz narratorki w utworach głos zabierają ludzie – świadkowie bądź uczestnicy poszczególnych zdarzeń. Relacjonują oni wydarzenia z przeszłości.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 - 



Medaliony krótkie streszczenie

Profesor Spanner - streszczenie
Pewnego majowego dnia grupa osób w towarzystwie dwóch starszych mężczyzn – medyków i współpracowników profesora Spannera przemierza dziedziniec Instytutu Anatomicznego. Kierują się do niepozornego budynku, gdzie z ciemnością piwnicy kontrastują biało kremowe ludzkie zwłoki bez głów. Spocz... wiecej



„Medaliony” – plan wydarzeń

Profesor Spanner
1. Śledztwo Komisji Badań Zbrodni Hitlerowskich.
2. Wizyta w zakładzie Anatomicznym profesora Spannera.
3. Przesłuchanie obojętnego na zbrodnie pracownika Instytutu.
4. Tłumaczenia kolegów profesora.

Dno
1. Wyznania kobiety, która przeżyła wojnę.
2. Opowi... wiecej



„Medaliony” jako dokument

„Medaliony” Zofii Nałkowskiej to dokument terroru systemu hitlerowskiego skierowanego przeciw bezbronnym ofiarom. Można się z niego dowiedzieć zarówno o głośnych zbrodniach niemieckich, jak i mniej znanych epizodach zbrodniczego „czasu apokalipsy”. Wszelkie informacje autorka opiera na faktach – nie ma tu mi... wiecej



„Ludzie ludziom zgotowali ten los” – wyjaśnienie motta

Mottem nazywającym wprost to, o czym będzie mowa w książce, są słowa zawarte na początku „Medalionów” Zofii Nałkowskiej: „Ludzie ludziom zgotowali ten los”. „Medaliony” to zbiór krótkich opowiadań-relacji, portretów ludzi, którzy przeżyli piekło hitleryzmu i zdecydowali się o tym opowiedzieć... wiecej



Problematyka „Medalionów”

„Medaliony” to cykl krótkich utworów, które powstały tuż po wojnie w celu udokumentowania hitlerowskich zbrodni wojennych. Porusza wiele problemów związanych z okrucieństwem wojny, motywem kata i ofiary oraz cierpieniem i śmiercią wielu milionów niewinnych.

Przede wszystkim w lapidarny, choć silnie przemawia... wiecej



Obraz okrucieństw wojny w „Medalionach”

„Medaliony” Nałkowskiej są prawie dziennikarskim zapisem z czasów, kiedy jej autorka pracowała w Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich. Wszystkie opisane przez nią zdarzenia są autentyczne, spisane językiem prozy reportażowej. Cykl poprzedza motto: „Ludzie ludziom zgotowali ten los”. Wśród ośmiu opow... wiecej



Wartości artystyczne „Medalionów”

Nowatorskie pod względem przedstawienia doświadczeń „czasu pogardy” są „Medaliony” Zofii Nałkowskiej. Są one zbiorem ośmiu krótkich opowiadań niejednolitych gatunkowo. Wśród nich znajdziemy zarówno utwory z pogranicza reportażu, eseju czy paraboli. Mimo,
iż książka liczy kilkadziesiąt zaledwie str... wiecej



Psychika oprawców i ofiar w „Medalionach”

Przerażający portret katów i ofiar II wojny światowej prezentuje Zofia Nałkowska w „Medalionach”. Autorka podkreśla duchowe i moralne zniszczenia wywołane stałym obcowaniem człowieka ze śmiercią i zbrodnią. Stosuje też metodę skrótu, a zebrane informacje zestawia ze sobą w ten sposób, że wywołują one w czytelniku... wiecej



Medaliony - motywy literackie

Motyw śmierci w „Medalionach”
„Medaliony” Zofii Nałkowskiej to cykl opowiadań opisujących zbrodnie hitlerowskie, a także życie i zachowanie ludzi więzionych. Na przykład opowiadanie „Profesor Spanner” ukazuje proces wyrobu mydła z ludzkiego tłuszczu. Opowiadanie „Dno” opisuje historię więzionych kobiet, które ... wiecej



„Medaliony” jako przykład literatury faktu

Literatura faktu stanowi bardzo ciekawe zjawisko w kulturze XX i XXI wieku. Różnorodność gatunków pozwala każdemu czytelnikowi znaleźć coś wartościowego dla siebie. Literatura faktu to współczesne piśmiennictwo o charakterze przede wszystkim dokumentarnym, którego celem jest wiarygodna relacja o autentycznych wydarzeniach. W Polsc... wiecej



Główne wątki „Medalionów”

W cyklu „Medalionów” możemy wyróżnić kilka wątków, które spajają poszczególne miniatury. Główny problem związany jest z mottem „ludzie ludziom zgotowali ten los”, który nakazuje pamiętać, że zagładę przeprowadził człowiek, podobnie jak człowiek stał się jej ofiarą. Do II wojny światowej na taką... wiecej



„Medaliony” jako miniatury

„Medaliony” Nałkowskiej to cykl ośmiu krótkich opowiadań, które łączy wspólna tematyka – ukazanie zbrodni hitlerowskiego reżimu. Należą one do małych form prozatorskich tzw. miniatur prozatorskich. Miniatury te zawierają w sobie elementy reportażowe – ukazują autentyczne wydarzenia, zawierają wypow... wiecej



Zofia Nałkowska – notatka szkolna

Zofia Nałkowska przyszła na świat 10 listopada 1884 roku w Warszawie w rodzinie wybitnego geografa Wacława Nałkowskiego i Słowaczki – Anny z Szafranków. Uczęszczała na prywatną pensję i tajne komplety. Debiutowała w 1898 roku wierszem „Pamiętam w „Przeglądzie Tygodniowym”, pięć lat później w „Niwi... wiecej



„Czy człowiek jest mocny?” – rozprawka na przykładzie „Medalionów”

Michał P. to bohater opowiadania „Człowiek jest mocny”, który prostym językiem opowiada swoją tragiczną historię. Był on młodym, silnym Żydem z okolic Koła, którego Niemcy przydzielili do pracy w lesie Żuchowskim przy likwidacji ciał Żydów zabitych w obozie koncentracyjnym. Widział on, jak Niemcy przeszukiwali ciał... wiecej



Holocaust ukazany w „Medalionach”

Zofia Nałkowska w cyklu opowiadań zatytułowanych „Medaliony”. Cztery z nich, beznamiętnym, ale obrazowym językiem uczestników obozów hitlerowskich, przedstawiają ich cierpienie i tragiczne przeżycia. Mimo krótkiej formy pokazują całe spektrum metod używanych przez hitlerowców w celu wyniszczenia żydowskiej rasy. Oczam... wiecej



Wpływ wojny na psychikę człowieka na przykładzie „Medalionów”

„Medaliony” Zofii Nałkowskiej to zbiór ośmiu opowiadań w których stykamy się ze wstrząsającym obrazem rzeczywistości, która rządzi światem. Motywem przewodnim tego zbioru opowiadań jest motto samej autorki: „Ludzie ludziom zgotowali ten los”.

Cykl opowiadań ma jedną wspólną cechę - ukazuje ... wiecej



Obraz lagrów w „Medalionach”

Lagier jest to „niemiecki obóz koncentracyjny w czasie II wojny światowej. Oprócz celowej eksterminacji przyczyną śmierci bardzo wielu więźniów lagrów były głód, ciężka praca i nieludzkie warunki obozowego życia”. Zasadniczym ich celem była zagłada człowieka, jego wyniszczenie, degradacja. Jednak przedtem oprawcom ... wiecej



Czy wojna jest złem? – rozważ na przykładzie „Medalionów”

Najważniejszym wydarzeniem, które kładzie się cieniem na całym XX wieku i odcisnęło krwawe piętno na życiu ludzi, był oczywiście wybuch obu wojen światowych. Obie przyniosły okrucieństwo, straty materialne, zniszczenia jakich człowiek dotąd nie znał. Zanim jednak doszło do konfliktów zbrojnych i masowych eksterminacji narodzi... wiecej



Udowodnij, że wojna deprawuje człowieka na podstawie „Medalionów”

Wpływ wojny i faszyzmu na psychikę i ludzkie postawy zobrazowała również Z. Nałkowska. Udowodniła, że faszyzm wpłynął deformująco na wszystkich, którzy się z nim zetknęli. Wszystko było podporządkowane totalnej znieczulicy i propagandzie. Człowiek, zamiast być bratem, stał się katem. Przykładem całkowitej dehumanizacji i ... wiecej



Oskarżenie systemu totalitarnego w „Medalionach”

„Medaliony” Zofii Nałkowskiej są utworem wyjątkowym ze względu na sposób obrazowania i mówienia o tym, jakie zagrożenia niesie totalitaryzm dla jednostki. Utwór to zaledwie osiem opowiadań, kilkadziesiąt stron, a jest najbardziej wstrząsającym świadectwem minionej epoki, świadectwem okrucieństwa hitlerowskich zbrodni,... wiecej



„Medaliony” Nałkowskiej jako dokument zbrodni hitlerowskich

„Medaliony” Zofii Nałkowskiej są zbiorem ośmiu krótkich opowiadań niejednolitych gatunkowo. Opierają się na materiale autentycznym, na zeznaniach świadków składanych przed Komisją do Badań Zbrodni Hitlerowskich w Polsce, gdzie zasiadała pisarka.Autorka „Medalionów” oddaje głos prostym ludziom, którzy mów... wiecej



„Medaliony” – oskarżenie Zofii Nałkowskiej

Zaplanowana na wielką skalę machina śmierci stała się źródłem degradacji moralnej tych, przeciw którym była wymierzona. Polacy na co dzień oglądali obrazy tortur, zabijania. Stały się one tak powszednie i zwykłe, że tłumiły wrażliwość, eliminowały współczucie wobec cierpiącego człowieka. Więźniowie obozów zagłady i... wiecej



Człowiek wobec doświadczeń II wojny światowej na przykładzie „Medalionów”

Literatura współczesna daje nam wiele przykładów klęsk i upadków ludzi. Jednym z nich jest proza dokumentalna Zofii Nałkowskiej pt. „Medaliony”. Opowiada ona o innym upadku człowieka. Nie jest to opowieść jak dotąd o klęsce bohatera z powodu dokonania złych wyborów. Jest to obraz ludzi, którzy przeżyli, bądź też i... wiecej



„Ludzie ludziom zgotowali ten los” - literatura obozowa wobec tragizmu ludzkiego losu

„Ludzie ludziom zgotowali ten los”- w tym jednym zdaniu można zawrzeć całą tragedię, jaka dotknęła ludzkość podczas II wojny światowej. Zofia Nałkowska w zbiorze opowiadań pt. „Medaliony” prezentuje obraz człowieka dotkniętego bezwzględnością wojny. Autorka - członkini Głównej Komisji Badania Zbrodni ... wiecej



Tragizm ludzkich losów w „Medalionach”

Problem egzystencji człowieka w totalitarnej rzeczywistości wśród wielu wstrząsających relacji przedstawia Zofia Nałkowska w „Medalionach”. Autorka w sposób przejmujący, można powiedzieć drastyczny, ukazuje wielkość wypaczeń ludzkiej psychiki, jej zezwierzęcenie, zatracenie wszystkich zasad i norm moralnych w okresie ... wiecej



„Medaliony” Nałkowskiej jako obraz ukazujący wojenne okrucieństwa

Nie ma nic bardziej przerażającego niż świadectwa męczeństwa ofiar niemieckich obozów zagłady, ofiar sadyzmu niemieckich oprawców. Jednym z takich świadectw jest zbiór opowiadań dokumentalnych pt. „Medaliony” Zofii Nałkowskiej, która tworząc książkę oparła się przede wszystkim na relacjach ocalałych ofiar hitler... wiecej



Postawy i zachowania ludzi w czasie wojny i okupacji w świetle „Medalionów”

Najokrutniejszym sposobem zagłady cywilizacji jest wojna. Bezpośrednio przyczynia się do zbiorowych mordów i dramatu pokolenia, które obejmuje. Realia zagłady i jej wpływ na psychikę doskonale oddaje głośny utwór Z. Nałkowskiej „Medaliony”. Autorka, wykorzystując prosty, nieskomplikowany język i lakoniczny styl, niezw... wiecej



„Medaliony” – najważniejsze cytaty

• Ludzie ludziom zgotowali ten los. - motto zbioru.

Profesor Spanner
• W Niemczech, można powiedzieć, ludzie umieją coś zrobić – z niczego…
• Każdy się bał tym mydłem myć na początku... Obrzydzenie było do tego mydła. Zapach miało niedobry. Profesor Spanner bardzo si�... wiecej



Zofia Nałkowska - biografia

Zofia Nałkowska urodziła się 10 listopada 1884 roku w Warszawie. Jej ojciec, Wacław Nałkowski, geograf, socjolog i historyk, szybko wprowadził córkę do kręgów intelektualnych i artystycznych stolicy.

Nałkowska bardzo wcześnie zaczęła swą karierę pisarską i już w 1898 roku w Przeglądzie Tygodniowym ukaz... wiecej



Medaliony - znaczenie tytułu i motta – artyzm i dokumentalność

Oto dwa zapisy Nałkowskiej z Dzienników czasu wojny:
Wracałam aleją grobów, szpalerem nagromadzonych trupów. Znajome nazwiska, sylwetki, m e d a l i o n y (…)
[7 maja 1944]

L u d z i e l u d z i o m g o t u j ą t e n l o s. Ludzie są wszystkim na świecie i niezależnie od swej wartości, niezal... wiecej



Język Medalionów

Język autorki – metoda pisania na tematy najtrudniejsze: o śmierci zadanej nie tylko ciału

Początek narracji to bardzo suche, rzeczowe sprawozdanie wyglądu budynku, zawartości piwnic i sal, a także omówienie praktyk Instytutu, funkcjonującego do 1945 roku. Jest to głos Nałkowskiej. Uderza w nim stoicki sp... wiecej



Medaliony – streszczenie

Profesor Spanner

1


W majowy, pogodny, ale i chłodnawy dzień, kilka osób odwiedza Instytut Anatomiczny pod Gdańskiem. Narrator i inni członkowie Komisji , w towarzystwie dwóch profesorów niemieckich, schodzą do piwnic. Tu znajduje się składnica ludzkich ciał. Leżą w cementowych, długich basenach... wiecej