Jesteś w: Motyw miasta

Motyw miasta

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim


Julian Tuwim, „Do krytyków” - upojony wiosną podmiot liryczny zachwyca się miastem radosnym i powszednim, zwykłą przejażdżką tramwajem. Tutaj szczęście tkwi w samym fakcie istnienia, biologizmie wynikającym z miejskiej przyrody budzącej się do życia: „Miasto na wskroś mnie przeszywa! Co się tam dzieje w mej głowie (…) Wesoło w czubie i w piętach, A najweselej na skrętach! […] A drzewa w porywie natchnienia Szaleją wiosenną wonią, Z radości pęka pąkowie, Ulice na alarm dzwonią…” . Ten optymizm i witalizm nie jest bynajmniej jednoznaczny.

Julian Tuwim, „Wiosna. Dytyramb” - miasto okazuje się tu niszczącym molochem – bezwzględnym i okrutnym. Miejska cywilizacja wynaturza człowieka, staje się jego wrogiem, miejski tłum porównany jest do świata dzikich zwierząt. Nie ma tu miejsca na racjonalne myślenie, jest tylko instynkt, nie ma człowieka-jednostki, jest tylko tłum anonimowych istnień, zagubionych w mieście, które niweczy jednostkowość i godność człowieka.

Julian Tuwim, „Mieszkańcy” - według autora miasto jest miejscem demoralizacji. Tytułowi mieszkańcy są zakłamani, mają wąskie horyzonty, a ich życie to „ciemne konanie”. Mieszczanie są bezmyślni, „widzą wszystko oddzielnie”, „bredzą”, „bełkocą”. Są skąpi i religijni na pokaz, jednak w ich modlitwie nie ma wiary. Ich życie jest gnuśne. Poeta mistrzowsko podkreślił to powtórzeniami, kolokwialnym językiem, rymami. W wierszu została zawarta duża dawka ironii. Mieszkańcy budzą pogardę, wstręt, są ukazani w sytuacjach wręcz kompromitujących.

Konstanty Ildefons Gałczyński, „Zaczarowana Dorożka” - utwór to portret Krakowa. Gałczyński zastosował w poemacie przenikanie się realiów z wizyjną fantastyką. Nastrojowy liryzm łączy się z żartobliwą groteską. Bohater wiersza podróżuje po Krakowie zaczarowaną dorożką i zachwyca się jego nocnym życiem. Wymienia on kolejne atrakcje, jakie czekają nocnych gości w mieście „wiecznej nocy”. Mieszając tym samym istniejące lokacje w Krakowie jak np. Sukiennice z wymyślonymi miejscami jak „teatr króla Szlarafii”. Czar nocnych atrakcji miasta przerywa poranek, a podmiot liryczny informuje, ze w każdym mieście znajdzie się taka zaczarowana dorożka.

Gabriela Zapolska, „Moralność pani Dulskiej” - obraz mieszczan tworzą poszczególne, niezwykle osobliwe postacie. Tytułowa bohaterka to niedbała, skąpa, obłudna egoistka. Twierdzi ona, że najważniejsze jest to, co powiedzą inni. Zgadza się ona na romans syna ze służącą, jednak kiedy ta zachodzi w ciążę, bohaterka próbuje uniknąć skandalu. Utwór stanowi krytykę mieszczaństwa. Autorka opisuje Lwów dość dokładnie. Mieszkańcy tego miasta tworzą świat śmieszny i straszny zarazem. Podporządkowują się mieszczańskiej „moralności”, bo tak jest im wygodniej. Miasto po raz kolejny deprawuje, wypacza ludzką wrażliwość.

Albert Camus, „Dżuma” - w utworze obserwujemy obraz miasta – symbolu, miasto można rozumieć dwupłaszczyznowo. Pierwszą płaszczyzną jest metropolia w dosłownym tego słowa znaczeniu. Oran możemy konkretnie zlokalizować na mapie. Ma szerokość i długość geograficzną. Jest zwyczajnym miastem portowym w Algierii. Drugą płaszczyzną jest traktowanie miast jako symbolu, gdy w mieście wybucha epidemia, odcięte od świata miasto jest bezbronne wobec dżumy, a ludzie stają się równymi sobie skazańcami bez podziału na winnych i niewinnych. Oran jest modelem miasta w ogóle , które istnieje wszędzie. Staje się metropolią uniwersalną. Miejscem brzydkim ze swej natury, podatnym na wylęganie się zła, dotkniętym nudą i bezdusznością. Camus posługiwał się uogólnieniem, schematyczną fabułą do przedstawienia zagadnień szerszych, aktualnych w każdej epoce. Temu celowi podporządkowane są opisy miejsca, akcji i stylu życia ludzi. Paraboliczną konstrukcję powieści wspiera również zasygnalizowany, ale niedookreślony czas akcji.

Michaił Bułhakow, „Mistrz i Małgorzata” - w powieści poznajemy Moskwę lat 30. ubiegłego wieku, miasto rządzone przez komunistów. W epizodach historycznych widzimy także Jerozolimę sprzed dwóch tysięcy lat. Moskwa jest stolicą państwa totalitarnego, kraju w którym społeczeństwo jest zniewolone przez dyktatorskie rządy. Miasto i życie jego mieszkańców są ze sobą ściśle powiązane. Budynki z różnych epok stoją obok siebie, często w chaotyczny sposób, podkreślając zróżnicowanie jej mieszkańców. Tak jak Petersburg Romanowów, Moskwa jest zbudowana chaotycznie i bezładnie. Wśród biednego moskiewskiego społeczeństwa istnieje warstwa uprzywilejowana, czyli ci, którzy swoje pozycje zawdzięczają układom i nieuczciwości. Społeczeństwo ze strachu respektuje narzucone mu normy. Niepodporządkowanie się aparatowi władzy wiąże się z poważnymi konsekwencjami, rozwinięty jest system represji: aresztowania, przesłuchania, wywózki, zamykanie obywateli w szpitalach psychiatrycznych. zabiegi tajnej policji powodują zerwanie więzów międzyludzkich, brak jest jakiejkolwiek solidarności, ludzie boją się i donoszą na siebie nawzajem. W Moskwie jednym z problemów mieszkańców jest biurokracja. Zostaje ona doprowadzona do absurdu. Prawdą jest tylko to, co zostało potwierdzone urzędowym pismem z pieczęcią. Cenzura blokuje dopływ wzorców z innych krajów, ludzie są więc uwięzieni w złudzeniu normalności. W Rosji panuje powszechna cenzura. Każdy pisarz, którego twórczość jest sprzeczna z linią partii, jest prześladowany. Miasto pełne jest relatywizmu. Moskwa ukazana została równocześnie jako nowoczesna metropolia. Widzimy tramwaje i samochody. Potrzeba szybszego przemieszczania się i większej organizacji wymusiła rozwój środków transportu. Postęp cywilizacyjny, nowe urządzenia i wynalazki pomagały społeczeństwu w życiu codziennym.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 -  - 6 -  - 7 -  - 8 -  - 9 -  - 10 -  - 11 -