Jesteś w: Motyw śmierci

Motyw śmierci w literaturze, malarstwie i filmie

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim


„Czterej Jeźdźcy Apokalipsy”, Albrecht Dϋrer - niemiecki artysta wydał szczegółowo przedstawia biblijnych bohaterów. Pierwszy jedzie na białym koniu i trzyma w ręku łuk - jest symbolem Podboju. Drugi- trzymający miecz, jedzie na koniu barwy ognia - symbolizuje Wojnę. Trzeci, który trzyma w ręku wagę i jedzie na czarnym koniu, to symbol Głodu. Trzej jeźdźcy pędzą naprzód tratując wszystko, co napotykają na swej drodze. Czwarty jeździec, który ma postać szkieletu na trupo-bladym koniu, to śmierć, która podąża tuż za Podbojem, Wojną i Głodem zbierając krwawe żniwa. Dzieło Dϋrera osiągnęło wspaniały ładunek ekspresyjny dzięki połączonemu działaniu rzeczywistości i fantazji.


„Złożenie do grobu”, Rafaela Santi - dzieło nawiązuje do śmierci na krzyżu i zmartwychwstania Jezusa Chrystusa. Obraz cechuje harmonia, realizm i trójwymiarowość. Układ kompozycji dzieli postacie na dwie grupy. Pierwsza gromadzi się wokół martwego ciała Zbawiciela, druga zaś wokół mdlejącej z rozpaczy Maryi. Dramatyczność sytuacji podkreślają gwałtowne gesty i wymowne spojrzenia dziewięciu osób stłoczonych w wąskiej przestrzeni obrazu. Twarze wszystkich postaci przedstawionych na obrazie wyrażają ból, cierpienie i rozpacz. Męczeńską śmierć Mesjasza podkreśla zastosowanie odpowiedniego kolorytu, w którym przeważają czerwienie, ochry i żółcie. Ciało Chrystusa nosi na sobie znaki ukrzyżowania – rany po gwoździach; widoczny jest także przebity prawy bok oraz korona cierniowa.


„Kochanowski nad zwłokami Urszulki”, Jan Matejko - na płótnie widać poetę z Czarnolasu żegnającego pocałunkiem córkę, która leży w drewnianej trumnie. Refleksyjny nastrój stwarza świeca, krzyż - zarówno na ścianie jak i na sercu niewinnej istoty oraz obraz Maryi. Sam tytuł jest wstrząsający - zwłoki wywołują u negatywne emocje. Obraz pokazuje, iż cierpiący Ojciec chce być przy dwuipółletnim dziecku, w jego ostatniej wędrówce.

„Thanatos I” (1898), Jacek Malczewski - malarz przedstawia Thanatosa jako dorodną kobietę z biegnącymi szerokimi łukami skrzydłami, która pojawia się zwykle w realnym świecie polskiego, archetypicznego dworu. W obrazach występuje kontrast pomiędzy erotyzmem ciała niewiasty a kosą – narzędziem śmierci. Artysta obdarzył nas niezwykłym, pełnym powagi, dostojności i hieratycznej posągowości wizerunkiem śmierci, dopełnionym zmysłowością i tajemnicą Erosa. Nie jest ona straszna ani umowna, jawi się jako konieczny i przynoszący ukojenie kres ludzkiej wędrówki.


„Thanatos” (1899), Jacek Malczewski - śmierć pojawia się w scenerii przydomowego pejzażu. Przyodziana w czerwoną draperię, silna, atrakcyjna i dojrzała, zwrócona jest w kierunku mężczyzny w podeszłym wieku spoczywającego na podokienniku. Starzec był zapewne świadomy rychłego nadejścia kresu jego życia, oczekiwał jej w niczym niezmąconym spokoju. Zjawiła się niepostrzeżenie, cicho i dyskretnie, by zebrać swoje żniwo. Śmierć stanowi tu swoista dominantę na tle ciemnych barw polskiego dworu, o czym zadecydował odpowiedni dobór kolorytu jej szat oraz znakomite operowanie światłem przez malarza.


„Śmierć” (1902), Jacek Malczewski – na obrazie widzimy starszego mężczyznę i kobietę z kosą - śmierć. Śmierć trzyma rękę na oczach mężczyzny, możemy przypuszczać, że w tym momencie odbiera mu życie. Jak widać, mężczyzna nie ucieka, nie boi się, wręcz przeciwnie przyjmuje śmierć ze spokojem, z tęsknotą. Patrząc na ręce, twarz mężczyzny, można stwierdzić, że człowiek ten bardzo wiele przeżył, dużo pracował, jest on po prostu zmęczony długim, ciężkim życiem, a śmierć jest dla niego utęsknionym wybawieniem.


„Guernica”, Pablo Picasso - głównym bodźcem twórczym stał się dla Picassa atak niemieckich bombowców na tytułowe miasto 26 kwietnia 1937 r.. Z technicznego punktu widzenia „Guernica” jest zasadniczo rysunkiem, kompozycją i syntezą. Malowany w odcieniach czerni, szarości i bieli, obraz jest karykaturalnie przerysowaną wizją terroru i przerażenia. Postaci trzech kobiet, z ciałem martwego dziecka na rękach, płaczącej oraz niewiasty z lampą, poszarpane i zniekształcone ciało żołnierza ściskającego w martwej dłoni miecz, otwarte usta wydające jakby zbiorowy krzyk przerażenia, wykrzywiony grymasem bólu pysk konia, złowieszczy łeb okrutnego byka i żarówka otoczona ostrymi zębami korony słonecznej - wszystko to oddaje horror wojny totalnej.

Motyw śmierci w filmie


„Katyń”, reżyseria Andrzej Wajda - film ukazuje mord masowy - zbrodnię na prawie 19 tysiącach oficerach. 17 września po ataku ZSRR na Polskę, schwytano i wywieziono do obozów setki polskich oficerów. Przetrzymywano ich w trzech obozach tworzonych specjalnie do tego celu: kozielskim, ostaszkowskim, starobielskim. Z obozów jeńcy zostali przewiezieni w okolice Katynia, do lasu. W lesie wykopano ogromny dół, zbiorową mogiłę. Żołnierze radzieccy kolejno wyprowadzali więźniów z ciężarówek i zabijali strzałem z bliska w potylicę. Kiedy już wszyscy nie żyli Rosjanie zasypali dół i opuścili las.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 -  - 6 -  - 7 -  - 8 -  - 9 -  - 10 -  - 11 -