Jesteś w: Motyw śmierci

Motyw śmierci w literaturze, malarstwie i filmie

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim


„Pasja”, reżyseria Mel Gibson - wstrząsający film o ostatnich chwilach z życia Chrystusa zmusza widza do refleksji nad Jego śmiercią. Jezus został skazany na śmierć, ponieważ domagał się tego lud. Zanim jednak umarł przeszedł bardzo ciężką drogę, pełną bólu, cierpienia, płaczu – w filmie wszystko pokazane jest w bardzo naturalistyczny sposób. W szczególny sposób warto przyjrzeć się samej śmierci. Gdy Jezus wraz z 2 łotrami wisiał na krzyżu ludzie śmiali się z niego, z niecierpliwością czekali na Jego koniec. W tym czasie skazani rozmawiali między sobą. Widać było spokój w oczach Zbawiciela, ponieważ wiedział, że śmierć to tylko pewien etap, dzięki któremu można trafić do Królestwa Niebieskiego. O poranku Chrystus wypowiedział następujące słowa: „Ojcze, w Twoje ręce oddaje mojego ducha” i odszedł do Pana.

„Pora umierać”, reżyseria Dorota Kędzierzawska – główna bohaterka - Aniela to starsza pani żyjąca samotnie w starym domu. Dni spływają jej na prostych czynnościach, rozmowach z psem - jej jedynym towarzyszem. Aniela obserwuje życie dziejące się na zewnątrz, ale niewiele ją ono obchodzi. Syn, który czasami, i wyłącznie z obowiązku ją odwiedza, jest tylko żałosnym cieniem, dowodem porażki, osobą jakby z innego wymiaru. Ale Aniela nie ma pretensji do świata, nie ma w niej zgorzknienia, jest za to powolne godzenie się z nieuchronnością, żartobliwe dystansowanie się do spraw doczesnych. Na uwagę zasługuje scena , w której bohaterka postanawia umrzeć. Zabiera się do tego z pełnym zachowaniem funeralnego obrzędu (czarna suknia, różaniec, gromnica). W pewnym momencie zrywa się z łoża, stwierdzając, że to jakaś głupota z tym umieraniem, i co tez jej w ogóle przyszło do głowy.

„Tatarak”, reżyseria Andrzej Wajda - historia starzejącej się, doświadczonej życiem i schorowanej doktorowej Marty borykającej się z nudą i wspomnieniami. Żyje ze swym mężem w małym miasteczku. Przypadek sprawi, że przypomni sobie, czym jest miłość, a nawet fizyczna fascynacja. Spotkanie z młodym mężczyzną i jego tragiczna śmierć w trakcie wspólnej kąpieli wywołują w niej uczucia i reakcje, jakich sama się nie spodziewała.

Przykładowe opracowania motywu śmierci z literaturą przedmiotową i podmiotową


A. Motyw śmierci w literaturze. Dokonaj analizy wybranych utworów z różnych epok.

Przykład wstępu:

Śmierć jest zjawiskiem nieodłącznie towarzyszącym człowiekowi w jego codziennej życiowej drodze. Fakt, iż wszyscy jesteśmy śmiertelni i któregoś dnia każdemu z nas przyjdzie stanąć z nią twarzą w twarz jest oczywistą, choć w historii dziejów ludzkości przez nielicznych zuchwalców raz po raz, bezskutecznie podważaną prawdą. Jako trudna do zdefiniowania, nieprzewidywalna i tak naprawdę do końca nie odkryta, śmierć od zamierzchłych czasów, do których sięga ludzka świadomość i cywilizacja intryguje człowieka i skłania do refleksji nad jej istotą. Popycha do poszukiwania odpowiedzi na pytanie czy na zawsze i bezpowrotnie unicestwia ona istnienie czy też stanowi jedynie moment przejścia w wymiar życia pozaziemskiego? Rodzi jednocześnie wątpliwość co do tego, jaka siła kieruje jej działaniem? Poszukując rozwiązania tych zagadek ludzie od wieków, w ramach swych wierzeń, teorii filozoficznych i wyobrażeń, wykształcali różne sposoby postrzegania śmierci oraz sposobów umierania. Starali się w ten sposób odnaleźć punkt zaczepienia na gruncie tego, jakże złożonego i pełnego niepewności problemu. Tendencje te znajdują swoje odzwierciedlenie między innymi w tworzonej przez człowieka kulturze, zwłaszcza zaś literaturze średniowiecza w twórczości okresu II wojny.

B. Wizerunek śmierci i umierania w utworach literackich i malarstwie. Zaprezentuj odwołując się do wybranych przykładów.

Przykład wstępu:

Śmierć jest jednym z podstawowych aspektów ludzkiej egzystencji, gdyż nierozerwalnie łączy się z życiem. Jest odbierana jako zjawisko negatywne, ponieważ budzi strach i powoduje cierpienie. Mimo tego, śmierć jest tematem chętnie podejmowanym przez artystów kolejnych epok. Z biegiem czasu zmieniał się sposób przedstawiania śmierci w literaturze i sztuce, niezmienna pozostaje natomiast aktualność tego tematu. Pomimo licznych prób ukazania śmierci w literaturze i sztuce wciąż pozostaje ona tajemnicą.

C. Różne oblicza śmierci w literaturze i ich funkcje.

Przykład wstępu:

Śmierć od zawsze stanowiła ważną cześć rozważań europejskich pisarzy. Odkąd tylko pojawiło się słowo pisane, ludzie snuli rozważania nad jej sensem oraz nad losami człowieka po śmierci. Na przestrzeni wieków kobieta z kosą była wybawicielką od ziemskiego cierpienia, jak i karą za grzechy oraz tragedią, która zabiera wszystko, bez względu na pochodzenie czy status społeczny. Charakterystyczne jest, ze z jednej strony śmierć uważana była za przepustkę do niebiańskiego raju, a z drugiej bliscy zawsze opłakiwali zmarłego zamiast cieszyć się jego szczęściem. W związku z ostateczną tajemnica śmierci i tym co po niej nastąpi, a także bólem i rozpaczą odejścia, autorzy przypisywali bardzo różnorodne funkcje motywowi umierania.

Motyw śmierci - propozycje zakończenia


Najważniejszym elementem zakończenia są wnioski nawiązujące do postawionej tezy. Jest ono także podsumowaniem całej pracy. Warto postarać się, by zakończenie nie zamykało i nie wyczerpywało danego tematu, a ukazywało inne możliwości interpretacji, dalsze kierunki poszukiwań.

A. Motyw śmierci w literaturze. Dokonaj analizy wybranych utworów z różnych epok.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 -  - 6 -  - 7 -  - 8 -  - 9 -  - 10 -  - 11 -