Jesteś w: Motyw rodziny

Motyw rodziny

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim


• „Powrót posła”, Jan Ursyn Niemcewicz - autor obok pełnej sporów i konfliktów nieszczęśliwej rodziny Gadulskich przedstawił idealny dom szlachecki. Żyją w nim w zgodzie i harmonii dwa pokolenia Polaków. Dom zawsze ustępować powinien krajowi - stwierdza Podkomorzy, jeden z głównych bohaterów utworu, i w tym duchu wychowuje swoich synów. Podkomorzy i jego żona, są uosobieniem staropolskich cnót. Na przykładzie ich życia Niemcewicz przedstawia wzorową rodzinę. W ich domu panują harmonia i miłość. Są małżeństwem bardzo szczęśliwym. Podkomorzy, zwolennik reform, patriota, jest wzorowym ojcem i mężem. Podkomorzyna także jest kobietą pełną cnót, bez reszty oddaną rodzinie. Oboje narzekają na zgubne skutki cudzoziemszczyzny i błędnego wychowywania dzieci. Nauczyli też swoje dzieci skromności, rozwagi, kierowania się w życiu sprawiedliwością i uczciwością. Podkomorzy i Podkomorzyna cieszą się miłością i szacunkiem swoich dzieci i wychowanicy Teresy. Walery, młodzieniec uczciwy, uosobienie cnót patriotycznych i rodzinnych, przywiązany jest bardzo do swoich rodziców i wdzięczny, że wychowali go na człowieka prawego i dobrego obywatela. Natomiast Starosta i Starościna ukazani są w zgoła pejoratywnym świetle. Małżeństwo to zostało zawarte ze względu na korzyści materialne. Starosta całkowicie nie wywiązuje się z roli męża i ojca. Ulega swej żonie gdy ta mówi: „Kiedy się nie podobam, to się rozwieść można”. Starosta jest człowiekiem wyjątkowo skąpym i chciwym. Nie zna uczuć rodzinnych. Nie tylko nie kocha żony, ale też nie żywi głębszych uczuć do córki Teresy, którą po śmierci pierwszej żony oddał na wychowanie do krewnych. Choć się nią nie opiekował, to jednak chce decydować o jej losie. Nie licząc się z uczuciami dziewczyny, pragnie oddać jej rękę temu, kto zrzeknie się posagu. Także Starościna nie jest idealną żoną. Wychowanie córki powierzyła Podkomorzynie, gdyż sama zajęta była czytaniem romansów i wzdychaniem do niespełnionej miłości. Zacofana i próżna nie potrafi opiekować się domem co w zespoleniu z całokształtem czyni z nią „żonę modną” pragnącą zaspokoić tylko swoje zachcianki. Dodatkowo marnotrawi pieniądze męża Przedstawiając Gadulskich, Niemcewicz ośmiesza związki małżeńskie zawierane dla pieniędzy i posagu.

• „Pan Tadeusz”, Adam Mickiewicz - autor pragnął przenieść się do kraju dzieciństwa i wspomnień z nim związanych. Dworek szlachecki to ostoja tradycji i polskości, to miejsce staropolskiej gościnności i poszanowania innych z racji wieku i stanu. Rodzinę Sopliców łączą silne więzi, oparte na szczerym oddaniu i zaufaniu. Sędzia traktuje Tadeusza jak syna, jest odpowiedzialny za jego wychowanie i pragnie jego szczęścia. Soplicowska rodzina jest także ostoją dawnej tradycji i obyczajowości, które są przekazywane z pokolenia na pokolenia i stanowią ważny element życia w ich domu. Członkowie rodu darzą się wzajemnym szacunkiem, są dla siebie wsparciem w trudnych chwilach.

• „Nie-Boska komedia” Zygmunt Krasiński - małżeństwo Hrabiego Henryka i jego żony Marii obserwujemy tylko w pierwszej i drugiej części utworu. Na początku był to związek szczęśliwy. Henryk to poeta romantyczny, który dla ukochanej rezygnuje z poezji. Jednak Henryk doświadcza rozczarowania, jego żona jest za skromna i za dobra, zmęczyła go także prozaiczność życia. Maria rodzi syna – Orcia, a widząc niepocieszonego małżonka, błaga go o miłość już nie dla niej samej, ale dla dziecka. Niestety, hrabia podążając za poetycką Dziewicą zapomina o chrzcie pierworodnego. Maria z rozpaczy postradała zmysły i odwieziono ją do szpitala dla obłąkanych. Jak się później okaże, mały Orcio będzie także cierpiał za winy ojca – stopniowo tracił wzrok i popadał w obłęd. Przez nieodpowiedzialność Henryka cierpi jego rodzina: żona i syn. Obydwoje w końcu umierają, ginie także hrabia. Szczęście małżeńskie i miłość (dla hrabiego) okazują się ułudą, pozorem, podobnie, jak kłamstwem mogą być marzenia, których nie da się, a może nawet nie trzeba realizować.

• „Ojciec Goriot” - Honoriusz Balzak - autor przedstawił studium źle zrozumianej miłości ojcowskiej. Tytułowy Jan Joachim Goriot, kiedy po siedmiu latach małżeństwa traci ukochaną żonę, wszystkie swoje uczucia skupia na dwóch córeczkach, Anastazji i Delfinie. Dorastające panienki traktują ojca jak automat do spełniania materialnych marzeń. Goriot ubóstwia je i wielbi, umacnia ich dumę i ambicje, rozpieszcza zbytkiem. Córki zaczynają wstydzić się ojca, który jest żywym symbolem ich niskiego pochodzenia, a zięciowie nie chcą go u siebie przyjmować. Goriot nie zauważa nikczemności i wyrachowania własnych dzieci. Córki niegodziwie wykorzystują miłość ojcowską Goriota i przed tym zrujnowanym, schorowanym człowiekiem grają komedię, by go ograbić do reszty. W końcowej partii powieści konający Goriot daremnie oczekuje przyjścia córek. Balzak przedstawił zatem model rodziny nieszczęśliwej z powodu braku uczuć łączących ojca i córki.

• „Nad Niemnem”, Eliza Orzeszkowa – utwór to powieść przedstawiająca rozległy obraz społeczeństwa polskiego żyjącego na Litwie. Autorka przedstawia różne modele rodziny i zastanawia się, co tworzy szczęście rodzinne. Dokładnie opisuje stosunki panujące w domu. Wnikliwie analizuje przyczyny nieporozumień, konfliktów, oddalania się od siebie osób bliskich. Przedstawia też, w jak różny sposób bohaterowie rozumują swoją role jako małżonków, rodziców czy dzieci. Kreśli portrety matek i żon, ojców i mężów, często bardzo różniących się od siebie i inaczej pojmujących swoje obowiązki. Kirłowa to wzorowa matka i żona. Emilia Korczyńska to przykład kobiety uchylającej się od obowiązków rodzinnych. Starzyńska obarcza opieką nad swoimi dziećmi inne osoby. Pani Andrzejowa poświęca wychowaniu syna wiele wysiłku i starań, mimo to nie osiąga sukcesu wychowawczego. Orzeszkowa ukazuje też ojców i mężów rozmaicie traktujących swoje obowiązki: od poważnego i odpowiedzialnego Benedykta po Kirłę czy Zygmunta Korczyńskiego, którzy nie przejawiają zainteresowania swoimi rodzinami.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 -  - 6 -  - 7 -