Jesteś w:
Motyw utopii i antyutopii
• Ray Bradbury, „Kroniki marsjańskie” - autor napisał opowieść o inwazji ludzi – barbarzyńców na planetę Marsjan. Mieszkańcy Ziemi niszczą wyrafinowaną kulturę powstałą w wyniku syntezy nauki, religii i sztuki.
• Ray Bradbury, „451 stopni Farenheita” - utwór Bradbury`ego jest futurystyczną wizją świata i społeczeństwa sterowanego mediami. Podstawowym i ulubionym zajęciem ludzi jest uczestniczenie w interaktywnych wiecznie szczęśliwych operach mydlanych. Książki są zakazane, są uznane za niepotrzebne i szkodliwe, bo opisują uczucia, które bywają przecież bolesne. Są zakazane, ponieważ przeszkadzają w szczęśliwym odbiorze świata.
Głównym bohaterem utworu jest strażak, charakter jego zawodu jest jednak zupełnie. Odkąd domy zaczęto budować z niepalnych materiałów głównym zadaniem strażaków jest tropienie i palenie książek. Bohater spotyka dziewczynę z sąsiedztwa, która dzieli się z nim swoimi uczuciami i zapoznaje z grupą osób, które poświęcają swój czas na przeczytanie i dokładne zapamiętanie jednej książki – po to, aby uczucia przez nią przekazywane zostały zachowane dla przyszłych pokoleń.
• Stanisław Lem, „Powrót z gwiazd” - powieść to historia astronauty, który na skutek paradoksu czasowego Einsteina powrócił z wyprawy w Kosmos na Ziemię. W czasie, gdy on badał obce światy, na Ziemi minęło ponad sto lat. Tu wszystko jest teraz inne: moda, styl życia, normy obyczajowe. Wiele z tych nowości spowodowanych jest wprowadzeniem pewnego wynalazku, który tłumi w ludziach agresję, powodując uczucie obrzydzenia nawet na wyobrażenie sobie zadawania komuś bólu.
• Janusz Zajdel, „Limes inferior” - akcja powieści rozgrywa się w fikcyjnym świecie Argolandu, w którym żyje główny bohater powieści - Adi Cherryson alias Sneer. Porządek społeczny w Argolandzie opiera się na podziale społeczeństwa na siedem klas społecznych, oznaczonymi cyframi od zera do sześciu, w zależności od wyniku testów na inteligencję.
• Stanisław Grochowiak, „Utopia” - autor pisze o odwiecznym marzeniu człowieka o stworzeniu idealnego państwa. Podkreśla jednak, że nigdy się nie udało tego stworzyć, a wszystkie utopijne wizje są sztuczne. Rzeczywistość daleka jest od umowności i brutalnie przeczy mrzonkom o doskonałości. Wiersz swój kończy retorycznym pytaniem: „gdzie podziałaś się wyspo?”.
• Wisława Szymborska, „Utopia” - w wierszu Szymborskiej utopia przedstawiona jest jako wyspa, na której wszystko jest oczywiste, słuszne, pewne. Wiatr rozwiewa wszelkie negatywne myśli, nic nie jest niezrozumiałe. Wszystko ma sens. Miejsce to jednak jest bezludne, a ludzie odchodzą z niego zanurzając się w morzu – życiu „nie do pojęcia”. Wiersz Szymborskiej polemizuje z oświeceniowymi wizjami utopii. Pokazuje, że stan idealny, stan, w którym wszystko jest pewne i sprawdzone jest dla nie do zniesienia. Człowiek wybiera morze, które jest metaforą niewiedzy, niebezpieczeństw, ale także wolności.
• Leszek Kołakowski, „Trzynaście bajek z królestwa Lailonii dla dużych i małych” - utwór przedstawia historię dwóch braci, którzy poszukują utopijnego kraju – Laionii. Niestety mimo wielu wysiłków, zbieraniu map, globusów nie udaje im się ustalić miejsca położenia tej szczęśliwej krainy. Pewnego dnia dostali jednak list adresowany z Lailonii, zawierający tytułowe bajki z mitycznej krainy. Chłopcy poznają epizody z życia mieszkańców utopijnego miejsca.
Filmów, które przestawiają wizje antyutopijne jest bardzo wiele, większość z nich wpisuje się w nurt cyberpunka. Na liście w bibliografii podmiotowej znajdują się trzy ekranizacje powieści A. Dicka – Łowca androidów (tytuł powieści brzmi Czy androidy śnią o mechanicznych owcach?), Impostor i Raport mniejszości. Recenzje filmów i krótkie omówienie ich fabuły można łatwo znaleźć w Internecie, chociażby na stronie www.filmweb.pl. Bardzo dobrą bazą filmu polskiego jest serwis www.filmpolski.pl.
Temat utopii i antyutopii można potraktować wieloaspektowo, dlatego przy jego uściśleniu należy się zastanowić na co chcemy zwrócić szczególną uwagę. Tematy mogą zostać sformułowane bardzo ogólnikowo:
• Motyw utopii w literaturze. Omów jego różne ujęcia odwołując się do wybranych przykładów.
• Utopie i antyutopie – sposoby kreowania motywu w wybranych utworach literackich. Omów na wybranych przykładach.
• Literackie wizje przyszłości. Przedstaw motyw antyutopii w wybranych utworach.
Tematy te pozwalają na dowolny dobór lektur pod kontem określonego problemu prezentacji. Mogą być wykorzystane przez uczniów, którzy nie do końca pewnie czują się na lekcjach języka polskiego, ponieważ pozwalają na wybór podstawowych lektur. Należy jednak pamiętać, że zbyt dużo przykładów, potraktowanych pobieżnie uczyni pracę płytką. Lepiej, określając problem, skupić się na jakimś aspekcie tematu. Innym sposobem ujęcia motywu wsi jest ukazanie ukazanej jej oblicza w literaturze oraz sztuce. Poniższe tematy należą do drugiej grupy, zakładającej związek literatury z innymi dziedzinami sztuki:
• Utopia i antyutopia w literaturze i filmie XX wieku. Omów zjawisko w oparciu o wybrane teksty kultury.
• „Nowy wspaniały świat” - antyutopia w literaturze i filmie. Dokonaj analizy zagadnienia, odwołując się do wybranych przykładów.
W tak sformułowanych tematach trzeba oprócz przykładów książkowych odnaleźć i zaprezentować motywy utopii i antyutopii występujące w malarstwie, filmie, a nawet muzyce. Kolejnym popularnym nawiązaniem do omawianego tematu jest możliwość ukazania funkcji (roli, funkcjonowania) omawianego motywu w wybranych tekstach kultury:
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - - 7 - - 8 -
Motyw utopii i antyutopii
Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskim
Spis treści
- Motyw utopii i antyutopii - wprowadzenie
- Motyw utopii i antyutopii w literaturze i filmie
- Motyw utopii i antyutopii - tematy wypracowań
- Motyw utopii i antyutopii - propozycje wstępu
- Motyw utopii i antyutopii - propozycje zakończenia
- Motyw utopii i antyutopii - literatura podmiotowa
- Motyw utopii i antyutopii - literatura przedmiotowa
• Ray Bradbury, „Kroniki marsjańskie” - autor napisał opowieść o inwazji ludzi – barbarzyńców na planetę Marsjan. Mieszkańcy Ziemi niszczą wyrafinowaną kulturę powstałą w wyniku syntezy nauki, religii i sztuki.
• Ray Bradbury, „451 stopni Farenheita” - utwór Bradbury`ego jest futurystyczną wizją świata i społeczeństwa sterowanego mediami. Podstawowym i ulubionym zajęciem ludzi jest uczestniczenie w interaktywnych wiecznie szczęśliwych operach mydlanych. Książki są zakazane, są uznane za niepotrzebne i szkodliwe, bo opisują uczucia, które bywają przecież bolesne. Są zakazane, ponieważ przeszkadzają w szczęśliwym odbiorze świata.
Głównym bohaterem utworu jest strażak, charakter jego zawodu jest jednak zupełnie. Odkąd domy zaczęto budować z niepalnych materiałów głównym zadaniem strażaków jest tropienie i palenie książek. Bohater spotyka dziewczynę z sąsiedztwa, która dzieli się z nim swoimi uczuciami i zapoznaje z grupą osób, które poświęcają swój czas na przeczytanie i dokładne zapamiętanie jednej książki – po to, aby uczucia przez nią przekazywane zostały zachowane dla przyszłych pokoleń.
• Stanisław Lem, „Powrót z gwiazd” - powieść to historia astronauty, który na skutek paradoksu czasowego Einsteina powrócił z wyprawy w Kosmos na Ziemię. W czasie, gdy on badał obce światy, na Ziemi minęło ponad sto lat. Tu wszystko jest teraz inne: moda, styl życia, normy obyczajowe. Wiele z tych nowości spowodowanych jest wprowadzeniem pewnego wynalazku, który tłumi w ludziach agresję, powodując uczucie obrzydzenia nawet na wyobrażenie sobie zadawania komuś bólu.
• Janusz Zajdel, „Limes inferior” - akcja powieści rozgrywa się w fikcyjnym świecie Argolandu, w którym żyje główny bohater powieści - Adi Cherryson alias Sneer. Porządek społeczny w Argolandzie opiera się na podziale społeczeństwa na siedem klas społecznych, oznaczonymi cyframi od zera do sześciu, w zależności od wyniku testów na inteligencję.
• Stanisław Grochowiak, „Utopia” - autor pisze o odwiecznym marzeniu człowieka o stworzeniu idealnego państwa. Podkreśla jednak, że nigdy się nie udało tego stworzyć, a wszystkie utopijne wizje są sztuczne. Rzeczywistość daleka jest od umowności i brutalnie przeczy mrzonkom o doskonałości. Wiersz swój kończy retorycznym pytaniem: „gdzie podziałaś się wyspo?”.
• Wisława Szymborska, „Utopia” - w wierszu Szymborskiej utopia przedstawiona jest jako wyspa, na której wszystko jest oczywiste, słuszne, pewne. Wiatr rozwiewa wszelkie negatywne myśli, nic nie jest niezrozumiałe. Wszystko ma sens. Miejsce to jednak jest bezludne, a ludzie odchodzą z niego zanurzając się w morzu – życiu „nie do pojęcia”. Wiersz Szymborskiej polemizuje z oświeceniowymi wizjami utopii. Pokazuje, że stan idealny, stan, w którym wszystko jest pewne i sprawdzone jest dla nie do zniesienia. Człowiek wybiera morze, które jest metaforą niewiedzy, niebezpieczeństw, ale także wolności.
• Leszek Kołakowski, „Trzynaście bajek z królestwa Lailonii dla dużych i małych” - utwór przedstawia historię dwóch braci, którzy poszukują utopijnego kraju – Laionii. Niestety mimo wielu wysiłków, zbieraniu map, globusów nie udaje im się ustalić miejsca położenia tej szczęśliwej krainy. Pewnego dnia dostali jednak list adresowany z Lailonii, zawierający tytułowe bajki z mitycznej krainy. Chłopcy poznają epizody z życia mieszkańców utopijnego miejsca.
Filmów, które przestawiają wizje antyutopijne jest bardzo wiele, większość z nich wpisuje się w nurt cyberpunka. Na liście w bibliografii podmiotowej znajdują się trzy ekranizacje powieści A. Dicka – Łowca androidów (tytuł powieści brzmi Czy androidy śnią o mechanicznych owcach?), Impostor i Raport mniejszości. Recenzje filmów i krótkie omówienie ich fabuły można łatwo znaleźć w Internecie, chociażby na stronie www.filmweb.pl. Bardzo dobrą bazą filmu polskiego jest serwis www.filmpolski.pl.
Motyw utopii i antyutopii - tematy wypracowań
Temat utopii i antyutopii można potraktować wieloaspektowo, dlatego przy jego uściśleniu należy się zastanowić na co chcemy zwrócić szczególną uwagę. Tematy mogą zostać sformułowane bardzo ogólnikowo:
• Motyw utopii w literaturze. Omów jego różne ujęcia odwołując się do wybranych przykładów.
• Utopie i antyutopie – sposoby kreowania motywu w wybranych utworach literackich. Omów na wybranych przykładach.
• Literackie wizje przyszłości. Przedstaw motyw antyutopii w wybranych utworach.
Tematy te pozwalają na dowolny dobór lektur pod kontem określonego problemu prezentacji. Mogą być wykorzystane przez uczniów, którzy nie do końca pewnie czują się na lekcjach języka polskiego, ponieważ pozwalają na wybór podstawowych lektur. Należy jednak pamiętać, że zbyt dużo przykładów, potraktowanych pobieżnie uczyni pracę płytką. Lepiej, określając problem, skupić się na jakimś aspekcie tematu. Innym sposobem ujęcia motywu wsi jest ukazanie ukazanej jej oblicza w literaturze oraz sztuce. Poniższe tematy należą do drugiej grupy, zakładającej związek literatury z innymi dziedzinami sztuki:
• Utopia i antyutopia w literaturze i filmie XX wieku. Omów zjawisko w oparciu o wybrane teksty kultury.
• „Nowy wspaniały świat” - antyutopia w literaturze i filmie. Dokonaj analizy zagadnienia, odwołując się do wybranych przykładów.
W tak sformułowanych tematach trzeba oprócz przykładów książkowych odnaleźć i zaprezentować motywy utopii i antyutopii występujące w malarstwie, filmie, a nawet muzyce. Kolejnym popularnym nawiązaniem do omawianego tematu jest możliwość ukazania funkcji (roli, funkcjonowania) omawianego motywu w wybranych tekstach kultury:
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - - 7 - - 8 -