Jesteś w:
Motyw utopii i antyutopii
• Od utopii do antyutopii. Zaprezentuj sposoby kreowania idealnego społeczeństwa oraz jego zaprzeczenia w literaturze i określ funkcję prezentowanych motywów.
• Funkcje i wymowa motywu antyutopii w literaturze polskiej i obcej. Omów na dowolnie wybranych przykładach.
• Motyw utopii w literaturze i jego funkcje w utworze. Omów zagadnienie na podstawie wybranych przykładów z różnych epok.
Pośród tematów dla ambitniejszych maturzystów spotkać można:
• Utopie i antyutopie - dwie wizje państwa w literaturze i filozofii. Omów na wybranych przykładach.
We wszystkich wymienionych tematach prezentacji uwagę zwrócić należy na to, co sugeruje jego sformułowanie. Może pojawić się wymóg sięgnięcia do różnych epok lub oparcia się na jednym okresie literackim.
Określenie problemu – teza
Po wyborze tematu i przejrzeniu dostępnej literatury podmiotowej i przedmiotowej najważniejsze będzie określenie problemu. Odpowiednia forma znacząco wpłynie na realizację wybranego tematu. Trzeba pamiętać, by teza znalazła swoje odzwierciedlenie w zakończeniu.
Najpopularniejsze, ale przez to mało konkretne są ogólnikowe ujęcia problemu. Pozwalają one na szerokie wykorzystanie literatury, jednak poprzez brak określonych celów mogą sprawić, że praca będzie sztampowa i „przegadana”:
• Przedstawienie różnych ujęć motywu utopi w literaturze na przykładzie wybranych utworów.
• Różnorodne sposoby prezentacji utopii przez pisarzy na przestrzeni epok.
• Utopia nie jest odpowiedzią na wszystkie problemy człowieka. Antyutopie pozwoliły nam na realne spojrzenie na wizje idealnego państwa.
• Utopia – idealne społeczeństwo, idealne państwo. Nieustanne dążenie człowieka do stworzenia raju.
• Antyutopia jako przestroga przed bezwymiarowym społeczeństwem i totalitaryzmem.
• Literatura wykreowała rożne modele utopii. Ich funkcje zmieniają się w zależności od czasów, w których powstały.
Wśród innych tez możemy wyróżnić:
• Antyutopia jako polemika z utopijną wizją świata i jako przestroga przed wyidealizowanym światem.
• Utopie w filozofii i literackie antyutopie prezentują różne wizje państwa. Utopie są wyrazem krytycyzmu wobec rzeczywistych ustrojów, natomiast antyutopie – wobec próby realizacji ideałów utopijnych.
Przy precyzowaniu tezy można także zawęzić okres literacki, którego dotyczyć będzie praca.
We wstępie możemy się odwołać się do definicji zawartych w poniższych pozycjach pochodzących z literatury przedmiotowej:
• Janusz Sławiński, Utopia, [w:] Słownik terminów literackich, pod red. Janusza Sławińskiego, Wrocław 2000.
UTOPIA (z gr. ou - nie + topos – miejsce) – gatunek literatury dydaktycznej, którego nazwa pochodzi od tytułu łacińskiego dzieła Tomasza Morusa Libellus vere aureus nec minus salutaris quam festivus de optimo reipublicae statu, deque Insula Utopia (Prawdziwie złota książeczka, równie pożyteczna, jak dowcipna, o najlepszym urządzeniu republiki i o nowej wyspie Utopii) (1516), zarysowującego idealny obraz egalitarnej społeczności na wymyślonej wyspie Utopii. Utworzy należące do tego gatunku prezentują wzorowo zorganizowane społeczeństwa, projekty sprawiedliwych ustrojów państwowych i bezbłędnie funkcjonujących instytucji; u podstaw ukazanych w nich wizji życia społecznego znajdują się ideały skontrastowane z rzeczywistością socjalną i polityczną znaną autorowi i jego czytelnikom z bezpośredniego doświadczenia. Najważniejszym źródłem gatunku, ukształtowanego w piśmiennictwie epoki renesansu, były traktaty filozoficzno-polityczne autorów starożytnych, m.in. Platona, Arystotelesa, Ksenofonta, projektujące idealne organizmy społeczne. Dzieło Morusa zapoczątkowało długi szereg utworów pokrewnych, rozwijających się do czasów najnowszych. Autorami znanych utopii literackich byli m.in. w XVII wieku T. Campanella (Państwo Słońca), F. Bacon (Nowa Atlantyda), D. Veiras (L`Historie de Sevarambes), F. Fenelon (Przygody Telemaka), w XVIII wieku L.S. Mercier (L`An 2440), I. Krasicki (druga część Mikołaja Doświadczyńskiego przypadków), w XIX wieku E. Cabet (Podróż do Ikarii), E. Bellamy
Utopia literacka ma zwykle formę powieściową. Dążąc do uprawdopodobnienia wyidealizowanego świata, pisarze uprawiający ten gatunek wykorzystywali najczęściej realistyczną technikę narracyjno-fabularną, niekiedy posługiwali się chwytem stylizacji na zapis dokumentalny. Dla starszej utopii charakterystyczne było lokalizowanie idealnej krainy na nie odkrytych jeszcze lądach, w nowszych jej formach (od połowy XVIII w.) dominuje wizja przyszłościowa. Satyryczną wersją utopii jest antyutopia, utwór ośmieszający lub pesymistycznie przewartościowujący ideały pisarzy utopistów.
• Michał Głowiński, Antyutopia, [w:] Słownik terminów literackich, pod red. Janusza Sławińskiego, Wrocław 2000.
ANTYUTOPIA - utopia negatywna, przestawiająca - zazwyczaj w formie powieści - społeczeństwo przyszłości jako nadmiernie zorganizowane, rządzone metodami dyktatorskimi, niszczące w człowieku jego indywidualność. Antyutopie są zwykle polemiką z utopiami, a ich ideologią i wiarą w świetlaną przyszłość; to, co w utopii jest traktowane jako przejaw idealnej organizacji społeczeństwa, w antyutopii jest przedstawiane jako czynnik ograniczający swobodę jednostki, dominacji nad nią systemu i maszyny. Granice między antyutopią i utopią bywają płynne; różnice niekiedy sprowadzają się do oceny; to, co w utopii wskazywane jest jako wzór społeczeństwa idealnego, w antyutopii staje się nieludzkim koszmarem. Za pierwszą antyutopię uchodzi dzieło J. Halla Mundus alter et idem (1600); elementy antyutopii pojawiają się w III ks. Podróży Guliwera J. Swifta. Jako osobny gatunek literacki antyutopia rozwija się w XX w., kwestionując przede wszystkim totalitarne wizje społeczeństwa. Najsłynniejsze antyutopie to My E. Zamiatina, Nowy wspaniały świat A. Huxley`a, Rok 1984 G. Orwella, Denne wyżyny A. Zinowiewa. W literaturze polskiej antyutopia jest gatunkiem rzadko uprawianym; jej przykładem są Piękne kalalie Z. Madeja.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - - 7 - - 8 -
Motyw utopii i antyutopii
Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskim
Spis treści
- Motyw utopii i antyutopii - wprowadzenie
- Motyw utopii i antyutopii w literaturze i filmie
- Motyw utopii i antyutopii - tematy wypracowań
- Motyw utopii i antyutopii - propozycje wstępu
- Motyw utopii i antyutopii - propozycje zakończenia
- Motyw utopii i antyutopii - literatura podmiotowa
- Motyw utopii i antyutopii - literatura przedmiotowa
• Od utopii do antyutopii. Zaprezentuj sposoby kreowania idealnego społeczeństwa oraz jego zaprzeczenia w literaturze i określ funkcję prezentowanych motywów.
• Funkcje i wymowa motywu antyutopii w literaturze polskiej i obcej. Omów na dowolnie wybranych przykładach.
• Motyw utopii w literaturze i jego funkcje w utworze. Omów zagadnienie na podstawie wybranych przykładów z różnych epok.
Pośród tematów dla ambitniejszych maturzystów spotkać można:
• Utopie i antyutopie - dwie wizje państwa w literaturze i filozofii. Omów na wybranych przykładach.
We wszystkich wymienionych tematach prezentacji uwagę zwrócić należy na to, co sugeruje jego sformułowanie. Może pojawić się wymóg sięgnięcia do różnych epok lub oparcia się na jednym okresie literackim.
Określenie problemu – teza
Po wyborze tematu i przejrzeniu dostępnej literatury podmiotowej i przedmiotowej najważniejsze będzie określenie problemu. Odpowiednia forma znacząco wpłynie na realizację wybranego tematu. Trzeba pamiętać, by teza znalazła swoje odzwierciedlenie w zakończeniu.
Najpopularniejsze, ale przez to mało konkretne są ogólnikowe ujęcia problemu. Pozwalają one na szerokie wykorzystanie literatury, jednak poprzez brak określonych celów mogą sprawić, że praca będzie sztampowa i „przegadana”:
• Przedstawienie różnych ujęć motywu utopi w literaturze na przykładzie wybranych utworów.
• Różnorodne sposoby prezentacji utopii przez pisarzy na przestrzeni epok.
• Utopia nie jest odpowiedzią na wszystkie problemy człowieka. Antyutopie pozwoliły nam na realne spojrzenie na wizje idealnego państwa.
• Utopia – idealne społeczeństwo, idealne państwo. Nieustanne dążenie człowieka do stworzenia raju.
• Antyutopia jako przestroga przed bezwymiarowym społeczeństwem i totalitaryzmem.
• Literatura wykreowała rożne modele utopii. Ich funkcje zmieniają się w zależności od czasów, w których powstały.
Wśród innych tez możemy wyróżnić:
• Antyutopia jako polemika z utopijną wizją świata i jako przestroga przed wyidealizowanym światem.
• Utopie w filozofii i literackie antyutopie prezentują różne wizje państwa. Utopie są wyrazem krytycyzmu wobec rzeczywistych ustrojów, natomiast antyutopie – wobec próby realizacji ideałów utopijnych.
Przy precyzowaniu tezy można także zawęzić okres literacki, którego dotyczyć będzie praca.
Motyw utopii i antyutopii - propozycje wstępu
We wstępie możemy się odwołać się do definicji zawartych w poniższych pozycjach pochodzących z literatury przedmiotowej:
• Janusz Sławiński, Utopia, [w:] Słownik terminów literackich, pod red. Janusza Sławińskiego, Wrocław 2000.
UTOPIA (z gr. ou - nie + topos – miejsce) – gatunek literatury dydaktycznej, którego nazwa pochodzi od tytułu łacińskiego dzieła Tomasza Morusa Libellus vere aureus nec minus salutaris quam festivus de optimo reipublicae statu, deque Insula Utopia (Prawdziwie złota książeczka, równie pożyteczna, jak dowcipna, o najlepszym urządzeniu republiki i o nowej wyspie Utopii) (1516), zarysowującego idealny obraz egalitarnej społeczności na wymyślonej wyspie Utopii. Utworzy należące do tego gatunku prezentują wzorowo zorganizowane społeczeństwa, projekty sprawiedliwych ustrojów państwowych i bezbłędnie funkcjonujących instytucji; u podstaw ukazanych w nich wizji życia społecznego znajdują się ideały skontrastowane z rzeczywistością socjalną i polityczną znaną autorowi i jego czytelnikom z bezpośredniego doświadczenia. Najważniejszym źródłem gatunku, ukształtowanego w piśmiennictwie epoki renesansu, były traktaty filozoficzno-polityczne autorów starożytnych, m.in. Platona, Arystotelesa, Ksenofonta, projektujące idealne organizmy społeczne. Dzieło Morusa zapoczątkowało długi szereg utworów pokrewnych, rozwijających się do czasów najnowszych. Autorami znanych utopii literackich byli m.in. w XVII wieku T. Campanella (Państwo Słońca), F. Bacon (Nowa Atlantyda), D. Veiras (L`Historie de Sevarambes), F. Fenelon (Przygody Telemaka), w XVIII wieku L.S. Mercier (L`An 2440), I. Krasicki (druga część Mikołaja Doświadczyńskiego przypadków), w XIX wieku E. Cabet (Podróż do Ikarii), E. Bellamy
Utopia literacka ma zwykle formę powieściową. Dążąc do uprawdopodobnienia wyidealizowanego świata, pisarze uprawiający ten gatunek wykorzystywali najczęściej realistyczną technikę narracyjno-fabularną, niekiedy posługiwali się chwytem stylizacji na zapis dokumentalny. Dla starszej utopii charakterystyczne było lokalizowanie idealnej krainy na nie odkrytych jeszcze lądach, w nowszych jej formach (od połowy XVIII w.) dominuje wizja przyszłościowa. Satyryczną wersją utopii jest antyutopia, utwór ośmieszający lub pesymistycznie przewartościowujący ideały pisarzy utopistów.
• Michał Głowiński, Antyutopia, [w:] Słownik terminów literackich, pod red. Janusza Sławińskiego, Wrocław 2000.
ANTYUTOPIA - utopia negatywna, przestawiająca - zazwyczaj w formie powieści - społeczeństwo przyszłości jako nadmiernie zorganizowane, rządzone metodami dyktatorskimi, niszczące w człowieku jego indywidualność. Antyutopie są zwykle polemiką z utopiami, a ich ideologią i wiarą w świetlaną przyszłość; to, co w utopii jest traktowane jako przejaw idealnej organizacji społeczeństwa, w antyutopii jest przedstawiane jako czynnik ograniczający swobodę jednostki, dominacji nad nią systemu i maszyny. Granice między antyutopią i utopią bywają płynne; różnice niekiedy sprowadzają się do oceny; to, co w utopii wskazywane jest jako wzór społeczeństwa idealnego, w antyutopii staje się nieludzkim koszmarem. Za pierwszą antyutopię uchodzi dzieło J. Halla Mundus alter et idem (1600); elementy antyutopii pojawiają się w III ks. Podróży Guliwera J. Swifta. Jako osobny gatunek literacki antyutopia rozwija się w XX w., kwestionując przede wszystkim totalitarne wizje społeczeństwa. Najsłynniejsze antyutopie to My E. Zamiatina, Nowy wspaniały świat A. Huxley`a, Rok 1984 G. Orwella, Denne wyżyny A. Zinowiewa. W literaturze polskiej antyutopia jest gatunkiem rzadko uprawianym; jej przykładem są Piękne kalalie Z. Madeja.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - - 7 - - 8 -