Jesteś w:
Motyw winy i kary
• W micie o Prometeuszu główny bohater, aby ułatwić ludziom życie kradnie Bogom ogień. Następnie ucieka się do podstępu: zabija byka i dzieli go na dwie nierówne części. Bogowie wybierają kości i tłuszcz. Dopatrzywszy się podstępu rozzłoszczeni Bogowie zsyłają na Ziemię Pandorę a wraz z nią choroby i cierpienia. Prometeusz zostaje schwytany i przywiązany do skał Kaukazu. Odtąd codziennie orzeł wyszarpuje mu wątrobę, która w cudowny sposób odrasta.
• Sofokles, „Król Edyp” - na bohaterze tej tragedii ciąży wina tragiczna. Nikt i nic nie może uwolnić Edypa od odpowiedzialności za ojcobójstwo i kazirodztwo, czyny popełnione w najgłębszej nieświadomości, co więcej, których spełnienie zostało mu zapowiedziane przez wyrocznie delficką Apolla. Wina tragiczna jest bowiem wynikiem fatum czyli ingerencją bogów w życie ludzkie. Edyp, który sprzeciwił się woli wyroczni, w efekcie nie tylko ją spełnił, ale zrobił wszystko, żeby ta prawda wyszła na jaw. Chcąc się oddalić od winy tym bardziej się do niej przybliża. Na skutek ironii tragicznej także to on sam wyda na siebie wyrok, kara jednak jaką sobie wymierzy będzie niewspółmierna do winy. Do klęski prowadzi także Edypa jego wielkość jako człowieka i króla. Tak naprawdę zostaje ukarany za zabójstwo w obronie własnej oraz za przyjęcie żony, którą ofiarowano mu za czyn bohaterski. Tak więc winę jego określa się jako winę niezawinioną. Gest samooślepienia natomiast jest skrajnym sposobem, w który Edyp uznaje tryumf prawdy ślepego wróżbity. Edyp wymierzając sam sobie karę poprzez okaleczenie uczynił się żywą metaforą własnej ślepoty intelektualnej. Karą oprócz wcześniej wymienionego samookaleczenia staje się także niemożność życia ze świadomością zbrodni oraz samotność w cierpieniu, co skłania go do bezsilnego pragnienia śmierci i ucieczki.
• Sofokles, „Antygona” - Antygona jest winna złamaniu prawa obowiązującego w państwie - grzebie swoich zwłoki swojego brata Polinejka. Ale nie tylko ona jest winna. Winę ponosi również Kreon, wuj Antygony, Który bez wątpienia obiektywnie a zarazem sprawiedliwie podszedł do sprawy i potraktował ją jak zwykłego obywatela. Jednakże jej kara wydaje się zbyt okrutna. Z drugiej strony wina Kreona w perspektywie moralnej i etycznej łamie prawo boskie. Najprawdopodobniej Kreon nie rozumie uczuć i wydaje się być bez serca. Za to też spotyka go surowa a zarazem nieodwracalna kara. Antygona skazana na śmierć decyduje się na popełnienie samobójstwa.
• Dante Alighieri, „Boska Komedia” – Dante prowadzony przez Wergiliusza po Piekle ogląda kolejne kręgi piekła, gdzie znajdują się skazani za swoje uczynki grzesznicy.
• William Szekspir, „Makbet” - główna postać dramatu - tytułowy Makbet, dokonał straszliwej zbrodni, aby zdobyć władzę. Podczas powrotu z jednej ze zwycięskich wypraw wojennych spotkał trzy czarownice, które przepowiedziały mu rychłe objecie tronu. Olśniony tą wizją Makbet powziął decyzję o zabiciu prawowitego władcy Dunkana. Namówiła go do tego żona, Lady Makbet, której wybujała ambicja przesłoniła początkowo wyrzuty sumienia. Zbrodnia pociągnęła za sobą kolejne - zginęli: Banko, przyjaciel Makbeta oraz rodzina pana szkockiego Makdufa. Bohaterowie starali się zachować zimną krew i nie wydać swoich morderstw, ich psychika okazała się jednak za słaba. Lady Makbet dręczyła wizja plam krwi na dłoniach. Makbet natomiast majaczył, widział ducha Banka, stracił kontrolę nad sobą i wyzwolenie widział tylko w śmierci. Ostateczna kara nadeszła jednak z zewnątrz - Makbet stracił tron i zginął w pojedynku z Makdufem. Chwile przedtem Lady Makbet popełniła w obłędzie samobójstwo.
• Molier, „Świętoszek” - głównym bohaterem dramatu jest Tartuffe, człowiek zakłamany i pyszny, który stara się wykorzystać swoją dwulicowość do własnych celów. Kiedy sytuacja zaczyna dziać się nie po jego myśli, nie cofa się nawet przed szantażem. Zakończenie przynosi jednak oczekiwaną porażkę Tartuffe`a, który zostaje aresztowany.
• Adam Mickiewicz, „Lilie” - to opowieść o niewierności i morderstwie. Samotna pani dopuszcza się zdrady podczas długiej nieobecności swojego męża. Pani boi się konsekwencji swego postępowania, dlatego ucieka do chyba najgorszego z możliwych rozwiązań i pozbawia życia swojego małżonka, ojca jej dzieci. Wykazuje tutaj nieopisany egoizm. Zdradza męża, który ją kochał, tęsknił, marzył o chwili gdy wróci z wojny i ujrzy ukochaną kobietę i dzieci. Pani nie myśli zupełnie ani o nim, ani o krzywdzie jaką wyrządza swoim dzieciom. Myśli tylko i wyłącznie o sobie i swoich potrzebach, ukojeniu własnej samotności. Kary nie da się uniknąć! Nawet najskrzętniej ukrywane przewinienie zostanie prędzej czy później odpokutowane. Pani również jej nie uniknęła. Spotkał ją taki sam los na jaki skazała swoją ofiarę. Karę wymierzyła jej natura - duch męża nienależący już do świata ludzkiego, a do świata właśnie natury.
• Adam Mickiewicz, „Świteź” - tajemnica jeziora rozbudza ludzką ciekawość, w wyniku której zostaje podjęta wyprawa Pana na Płużynach, który postanowił rozwiązać zagadkę Świtezi. W obawie przed skutkami konfrontacji z tajemnymi siłami oddał się wcześniej pod Boską opiekę sprowadzając księdza. Mieszkańcy Świtezi nie mieli prawa do penetrowania dna jeziora tylko i wyłącznie z powodu niezaspokojonej ciekawości. Poznanie okolicy stało się włamaniem do tajemnic natury. I zapewne spotkałaby ich za to należyta kara, gdyby nie opieka Boga, pod którą się oddali. Przyroda odpuściła ciekawskim mieszkańcom winy dzięki Boskiej Opatrzności. Ostatnią częścią ballady jest opowieść wyłowionej rusałki o historii zatopionego miasta. W dawnych czasach, kiedy Tuhan pospieszył z pomocą obleganemu w Nowogrodzie przez siły carskie Mendogowi, ruskie wojska napadły na Świteź, w której pozostały jedynie kobiety, starcy i dzieci. Stwórca wysłuchawszy zrozpaczonych próśb zatopił miasto a jego mieszkańców zamienił w kwiaty. Najeźdźcy nie pozostali jednak bez kary. W tym przypadku Bóg karze awanturników za pomocą przyrody, bowiem gdy zaczęli oni zbierać kwiaty spotkała ich śmierć.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 -
Motyw winy i kary
Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskim• W micie o Prometeuszu główny bohater, aby ułatwić ludziom życie kradnie Bogom ogień. Następnie ucieka się do podstępu: zabija byka i dzieli go na dwie nierówne części. Bogowie wybierają kości i tłuszcz. Dopatrzywszy się podstępu rozzłoszczeni Bogowie zsyłają na Ziemię Pandorę a wraz z nią choroby i cierpienia. Prometeusz zostaje schwytany i przywiązany do skał Kaukazu. Odtąd codziennie orzeł wyszarpuje mu wątrobę, która w cudowny sposób odrasta.
• Sofokles, „Król Edyp” - na bohaterze tej tragedii ciąży wina tragiczna. Nikt i nic nie może uwolnić Edypa od odpowiedzialności za ojcobójstwo i kazirodztwo, czyny popełnione w najgłębszej nieświadomości, co więcej, których spełnienie zostało mu zapowiedziane przez wyrocznie delficką Apolla. Wina tragiczna jest bowiem wynikiem fatum czyli ingerencją bogów w życie ludzkie. Edyp, który sprzeciwił się woli wyroczni, w efekcie nie tylko ją spełnił, ale zrobił wszystko, żeby ta prawda wyszła na jaw. Chcąc się oddalić od winy tym bardziej się do niej przybliża. Na skutek ironii tragicznej także to on sam wyda na siebie wyrok, kara jednak jaką sobie wymierzy będzie niewspółmierna do winy. Do klęski prowadzi także Edypa jego wielkość jako człowieka i króla. Tak naprawdę zostaje ukarany za zabójstwo w obronie własnej oraz za przyjęcie żony, którą ofiarowano mu za czyn bohaterski. Tak więc winę jego określa się jako winę niezawinioną. Gest samooślepienia natomiast jest skrajnym sposobem, w który Edyp uznaje tryumf prawdy ślepego wróżbity. Edyp wymierzając sam sobie karę poprzez okaleczenie uczynił się żywą metaforą własnej ślepoty intelektualnej. Karą oprócz wcześniej wymienionego samookaleczenia staje się także niemożność życia ze świadomością zbrodni oraz samotność w cierpieniu, co skłania go do bezsilnego pragnienia śmierci i ucieczki.
• Sofokles, „Antygona” - Antygona jest winna złamaniu prawa obowiązującego w państwie - grzebie swoich zwłoki swojego brata Polinejka. Ale nie tylko ona jest winna. Winę ponosi również Kreon, wuj Antygony, Który bez wątpienia obiektywnie a zarazem sprawiedliwie podszedł do sprawy i potraktował ją jak zwykłego obywatela. Jednakże jej kara wydaje się zbyt okrutna. Z drugiej strony wina Kreona w perspektywie moralnej i etycznej łamie prawo boskie. Najprawdopodobniej Kreon nie rozumie uczuć i wydaje się być bez serca. Za to też spotyka go surowa a zarazem nieodwracalna kara. Antygona skazana na śmierć decyduje się na popełnienie samobójstwa.
• Dante Alighieri, „Boska Komedia” – Dante prowadzony przez Wergiliusza po Piekle ogląda kolejne kręgi piekła, gdzie znajdują się skazani za swoje uczynki grzesznicy.
• William Szekspir, „Makbet” - główna postać dramatu - tytułowy Makbet, dokonał straszliwej zbrodni, aby zdobyć władzę. Podczas powrotu z jednej ze zwycięskich wypraw wojennych spotkał trzy czarownice, które przepowiedziały mu rychłe objecie tronu. Olśniony tą wizją Makbet powziął decyzję o zabiciu prawowitego władcy Dunkana. Namówiła go do tego żona, Lady Makbet, której wybujała ambicja przesłoniła początkowo wyrzuty sumienia. Zbrodnia pociągnęła za sobą kolejne - zginęli: Banko, przyjaciel Makbeta oraz rodzina pana szkockiego Makdufa. Bohaterowie starali się zachować zimną krew i nie wydać swoich morderstw, ich psychika okazała się jednak za słaba. Lady Makbet dręczyła wizja plam krwi na dłoniach. Makbet natomiast majaczył, widział ducha Banka, stracił kontrolę nad sobą i wyzwolenie widział tylko w śmierci. Ostateczna kara nadeszła jednak z zewnątrz - Makbet stracił tron i zginął w pojedynku z Makdufem. Chwile przedtem Lady Makbet popełniła w obłędzie samobójstwo.
• Molier, „Świętoszek” - głównym bohaterem dramatu jest Tartuffe, człowiek zakłamany i pyszny, który stara się wykorzystać swoją dwulicowość do własnych celów. Kiedy sytuacja zaczyna dziać się nie po jego myśli, nie cofa się nawet przed szantażem. Zakończenie przynosi jednak oczekiwaną porażkę Tartuffe`a, który zostaje aresztowany.
• Adam Mickiewicz, „Lilie” - to opowieść o niewierności i morderstwie. Samotna pani dopuszcza się zdrady podczas długiej nieobecności swojego męża. Pani boi się konsekwencji swego postępowania, dlatego ucieka do chyba najgorszego z możliwych rozwiązań i pozbawia życia swojego małżonka, ojca jej dzieci. Wykazuje tutaj nieopisany egoizm. Zdradza męża, który ją kochał, tęsknił, marzył o chwili gdy wróci z wojny i ujrzy ukochaną kobietę i dzieci. Pani nie myśli zupełnie ani o nim, ani o krzywdzie jaką wyrządza swoim dzieciom. Myśli tylko i wyłącznie o sobie i swoich potrzebach, ukojeniu własnej samotności. Kary nie da się uniknąć! Nawet najskrzętniej ukrywane przewinienie zostanie prędzej czy później odpokutowane. Pani również jej nie uniknęła. Spotkał ją taki sam los na jaki skazała swoją ofiarę. Karę wymierzyła jej natura - duch męża nienależący już do świata ludzkiego, a do świata właśnie natury.
• Adam Mickiewicz, „Świteź” - tajemnica jeziora rozbudza ludzką ciekawość, w wyniku której zostaje podjęta wyprawa Pana na Płużynach, który postanowił rozwiązać zagadkę Świtezi. W obawie przed skutkami konfrontacji z tajemnymi siłami oddał się wcześniej pod Boską opiekę sprowadzając księdza. Mieszkańcy Świtezi nie mieli prawa do penetrowania dna jeziora tylko i wyłącznie z powodu niezaspokojonej ciekawości. Poznanie okolicy stało się włamaniem do tajemnic natury. I zapewne spotkałaby ich za to należyta kara, gdyby nie opieka Boga, pod którą się oddali. Przyroda odpuściła ciekawskim mieszkańcom winy dzięki Boskiej Opatrzności. Ostatnią częścią ballady jest opowieść wyłowionej rusałki o historii zatopionego miasta. W dawnych czasach, kiedy Tuhan pospieszył z pomocą obleganemu w Nowogrodzie przez siły carskie Mendogowi, ruskie wojska napadły na Świteź, w której pozostały jedynie kobiety, starcy i dzieci. Stwórca wysłuchawszy zrozpaczonych próśb zatopił miasto a jego mieszkańców zamienił w kwiaty. Najeźdźcy nie pozostali jednak bez kary. W tym przypadku Bóg karze awanturników za pomocą przyrody, bowiem gdy zaczęli oni zbierać kwiaty spotkała ich śmierć.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 -