Jesteś w: Motyw winy i kary

Motyw winy i kary

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

• Motyw winy i kary służy odpowiedzi na pytanie o granice moralne, które nie powinny zostać przez człowieka przekroczone.
• Topos winy i kary od dawna obecny jest w literaturze, której cel to nie tylko opis, lecz również ocena tego zagadnienia.
• Człowiek zawsze był kuszony do robienia rzeczy złych, niegodziwych i niemoralnych. Lecz zawsze tez człowieka czyniącego tak spotykała kara.
• Oskarżenia, rozprawy sądowe, osądy społeczne, ferowanie wyroków w literaturze występowały już od czasów antycznych i są obecne aż do czasów współczesnych. Pojawiają się najczęściej przy motywach zbrodni, winy czy kary.

Przy precyzowaniu tezy można także zawęzić okres literacki, którego dotyczyć będzie praca.

Motyw winy i kary - propozycja wstępów


We wstępie możemy odwołać się do definicji winy i kary lub jego historii np.:


A. Wina i kara w literaturze. Przedstaw rolę motywu na wybranych przykładach.

Przykład wstępu:

Problem dotyczący winy i kary wciąż jest jak najbardziej aktualny i może dotknąć każdego z nas. Wina powszechnie definiowana jest jako zachowanie sprzeczne z zasadami moralnymi, bądź przepisami prawa. Można wyróżnić winę umyślną - zamierzoną oraz nieumyślną - spowodowaną niedbalstwem, czy też lekkomyślnością. Kara to pojęcie złożone. Określa się ją jako środek przymusu stosowany względem osób, które popełniły przestępstwo albo naruszyły normy obyczajowe. Topos winy i kary od dawna obecny jest w literaturze, której cel to nie tylko opis, lecz również ocena tego zagadnienia. Interesowało się tym wielu wybitnych twórców, których głównym zamierzeniem było pokazanie, iż nieodłącznym elementem winy jest właśnie kara. Skupili się tym samym na przekazaniu czytelnikowi ponadczasowych prawd i wartości. Ważne jest także ukazanie ścisłego związku zbrodni z winą i karą, która przyczynia się do wewnętrznej zagłady bohaterów.

B. Przedstaw, jak funkcjonuje motyw winy i kary w utworach literackich różnych epok.

Przykład wstępu:

Artyści nawiązując do motywu winy i kary dokonują dokładnej analizy zachowań i psychiki swoich bohaterów - przestępców, w tym zabójców. Pokazują, jakie są konsekwencje tworzenia własnych systemów wartości i zasad. Każda postaci jest zupełnie inna, lecz wszystkie łączy poczucie winy oraz nieuchronność kary. Ich losy są dla czytelnika przestrogą i pouczeniem. Widząc błędy, jakie popełnili, możemy ich uniknąć w swoim życiu. Wyrzuty sumienia to często najsurowsza kara, jaka nas spotyka. Sumienie jest najsprawiedliwszym sędzią i nie da się go oszukać. W naturę człowieka wpisany jest grzech. Nawet dobrzy ludzie są skłonni do czynienia zła. Jednak zła nie da się niczym usprawiedliwić, a już na pewno nie osiągnie się nim dobra. Każdy ma prawo zbłądzić, ale ma też szansę poprawy i powinien ją wykorzystać jak najlepiej.

Motyw winy i kary - propozycja zakończeń


Najważniejszym elementem zakończenia są wnioski nawiązujące do postawionej tezy. Jest ono także podsumowaniem całej pracy. Warto postarać się, by zakończenie nie zamykało i nie wyczerpywało danego tematu, a ukazywało inne możliwości interpretacji, dalsze kierunki poszukiwań.

A. Wina i kara w literaturze. Przedstaw rolę motywu na wybranych przykładach.

Przykład zakończenia:

Motyw winny i kary towarzyszy nam od początku ludzkości. Człowiek zawsze był kuszony do robienia rzeczy złych, niegodziwych i niemoralnych. W dziełach literackich scharakteryzowani są różnorodni złoczyńcy. Pisarze ukazują przestępców bezwzględnych i okrutnych oraz postacie, które budzą w czytelniku współczucie i zrozumienie. Także motywy postępowania przedstawionych bohaterów oraz kary, jakie ich spotykają różnią się od siebie. Winowajcy ponoszą śmierć lub po odbyciu pokuty odradzają się moralnie. Jednak to ból i cierpienie są najczęstszą karą za popełnione zbrodnie. Najsprawiedliwszym sędzią powinniśmy być zawsze my sami. Nasze sumienie potrafi być okrutne, ale tylko wówczas, gdy my - ludzie dopuścimy się okrutnego czynu!

Człowiek jest istotą, która ma w sobie pierwiastki dobra i zła, tylko od okoliczności i wpływu ludzi zależy, które zwyciężą. Tragiczne jest, że przypadek może całkowicie odmienić ludzkie losy, a co więcej jedna pomyłka, jedna zła decyzja przekreśla cały moralny dorobek życiowy. Każde zło wyrządzone innym ludziom powraca po pewnym czasie i godzi w tego, który je na świat wyprowadził. Sprawiedliwość dosięgnie zbrodniarza prędzej czy później. Bo sprawiedliwości zawsze musi stać się zadość. Za złe postępowanie zawsze jest kara, jeśli nie za życia to po śmierci. „Nie masz zbrodni bez kary” pisał Adam Mickiewicz.

B. Przedstaw, jak funkcjonuje motyw winy i kary w utworach literackich różnych epok.

Przykład zakończenia:

Motyw winy i kary przewija się przez wiele epok. W poszczególnych utworach spełnia on różnoraką funkcję. Może odgrywać rolę poznawczą, wgłębiać czytelnika w naturę zbrodni czy - szerzej - po prostu człowieka. Bardzo często jest to rola dydaktyczna - pisarze przestrzegają, że nie ma ucieczki przed karą, ponieważ każda zbrodnia zostanie ukarana. Funkcja prewencyjna polega na zapobieganiu popełniania występku; bardzo podobna jest funkcja profilaktyczna - mająca na celu zapobieganie niekorzystnym zjawiskom.

Choć nie ma zbrodni bez kary, dzieła literackie wskazują często drogę wyjścia, ukazują możliwość rehabilitacji. Umacniają wiarę w to, że należy nadać sens swojej egzystencji. Czasem ukazują demoralizację i pustkę ludzkiego wnętrza; często dają jednak nadzieję w ucieczce w drugiego człowieka. W prezentacji przedstawiono zaledwie kilka przykładów na to, że literaci chętnie sięgają po motyw winy i kary. Wniosek nasuwa się jeden - żaden złoczyńca nie uniknie odpowiedzialności za swój czyn.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 -  - 6 -