Jesteś w:
Motyw winy i kary
• Henryk Sienkiewicz, „Potop” - druga część Trylogii przedstawia losy Andrzeja Kmicica, który splamił się wieloma zbrodniami, przez co utracił ukochaną Oleńkę. Bohater przyjmuje nazwisko Babinicza i postanawia walczyć w obronie ojczyzny, by wymazać swoje winy. Heroiczna walka i oddanie zostają wynagrodzone, król Jan Kazimierz oczyszcza go z win, a Oleńka obdarza swoją miłością.
• Franz Kafka „Proces” - według Ericha Fromma, tytułowy proces to ostatnia szansa dla Józefa K. - może on odmienić swoje życie. Jak wiemy z książki, nie sprostał on tej próbie. Bohater nie potrafi wziąć sprawy w swoje ręce, nie przejmuje się także losem innym. Bierna postawa Józefa K. jest według wielu jego winą. Został on ukarany za zobojętnienie wobec własnego życia. Ukarany zostaje przez sąd - instytucję zdemoralizowaną i przez wielu interpretatorów „Procesu” utożsamianą wręcz z Szatanem. Możemy więc dojść do wniosku, że nie mogąc poradzić sobie z sądem, nie radzi sobie i ze złem. Józef K. popada w obsesję na punkcie swojego procesu, a w końcu dokonuje się egzekucja.
• Kazimierz Moczarski, „Rozmowy z katem” – utwór jest zapisem rozmów autora z hitlerowskim zbrodniarzem, tytułowym katem, Jurgenem Stroopem. Niemiec jest między innymi odpowiedzialny za likwidację warszawskiego getta. Autor ukazuje jak w zwykłym człowieku rodzi się zbrodniarz. Nie poczuwa się on do odpowiedzialności za popełnione czyny, spotyka go jednak sprawiedliwa kara – zostaje skazany na śmierć.
Temat winy i kary można potraktować wieloaspektowo. Przy jego uściśleniu należy zastanowić się nad jedną z możliwych form jego realizacji. Tematy mogą zostać sformułowane bardzo ogólnikowo:
• Wina i kara w literaturze. Przedstaw rolę motywu na wybranych przykładach.
• Motyw winy i kary w wybranych utworach literackich różnych epok.
• Zagadnienie winy i kary w literaturze. Omów na wybranych przykładach.
Powyższe propozycje pozwalają na dowolny dobór lektur pod kątem określonego problemu prezentacji. Mogą być wykorzystane przez uczniów, którzy nie do końca pewnie czują się na lekcjach języka polskiego, ponieważ pozwalają na wybór podstawowych, najbardziej znanych lektur. Należy pamiętać, że odwołanie się do zbyt wielu źródeł, bez ich pogłębionej analizy, może uczynić pracę płytką. Lepiej, określając problem, skupić się na jakimś aspekcie tematu. Innym sposobem ujęcia motywu winy i kary jest ukazanie jego oblicza w literaturze oraz innych tekstach kultury. Poniższe tematy należą do drugiej grupy, zakładającej związek literatury z innymi dziedzinami sztuki:
• Motyw winy i kary w utworach literackich i sztuce. Przedstaw na wybranych przykładach.
• Motyw winy i kary w literaturze, filmie i życiu. Omów, odwołuj ąc się do wybranych tekstów kultury i własnych doświadczeń.
W tak sformułowanych tematach trzeba oprócz przykładów książkowych odnaleźć i zaprezentować motywy taneczne występujące w sztukach plastycznych (malarstwo, rzeźba, plakat, itp.), filmie czy muzyce. Kolejnym popularnym nawiązaniem do omawianego tematu jest możliwość ukazania funkcji winy i kawy w tekstach kultury. Temat można sformułować następująco:
• Rola motywu winy i kary w życiorysie bohaterów literackich. Przedstaw na przykładzie utworów rożnych epok.
• Przedstaw, jak funkcjonuje motyw winy i kary w utworach literackich różnych epok.
Pośród tematów dla ambitniejszych maturzystów spotkać można:
• Oskarżeni przed sądem w literaturze. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych lektur.
• Błądzenie jest rzeczą ludzką - czy wina i kara wpisane w doświadczenia bohaterów literackich mogą być dla czytelnika przestrogą i pouczeniem?
We wszystkich wymienionych tematach prezentacji uwagę zwrócić należy na to, co sugeruje jego sformułowanie. Może pojawić się wymóg sięgnięcia do różnych lub wybranych epok.
Określenie problemu – teza
Po wyborze tematu i przejrzeniu dostępnej literatury podmiotowej i przedmiotowej najważniejsze będzie określenie problemu. Odpowiednia forma znacząco wpłynie na realizację wybranego tematu. Trzeba pamiętać, by teza znalazła swoje odzwierciedlenie w zakończeniu.
Najpopularniejsze, ale przez to mało konkretne są ogólnikowe ujęcia problemu. Pozwalają one na szerokie wykorzystanie literatury, jednak poprzez brak określonych celów mogą sprawić, że praca będzie sztampowa i „przegadana”:
• Motyw winy i kary jako uniwersalny topos, często wykorzystywany w literaturze.
• Motyw winy i kary na wybranych przykładach literackich.
• Problem winy i kary jest wciąż aktualny i dotyka każdego z nas.
• Motywem winy i kary interesowało się wielu wybitnych twórców, których głównym zamierzeniem było pokazanie, iż nieodłącznym elementem winy jest właśnie kara.
• Wątek zbrodni i kary przewija się przez wiele epok literackich i jest aktualna do dziś mając charakter ponadczasowy.
Teza może wskazywać na podkreślenie funkcji tego utworu:
• Motyw winy i kary przewija się przez wiele epok. W poszczególnych utworach spełnia on różnoraką funkcję. To co łączy to fakt, że zbrodnie zawsze spotyka kara.
Przy wykorzystaniu motywu winy i kary można odwołać się do jego symboliki i wyrażanych poprzez niego uczuć, emocji, wrażeń:
• Symbolika winy i kary jest bardzo rozległa. W literaturze odnajdujemy karę, która wskrzesza winowajcę, jak i taką, która pogrąża zbrodniarza w mrokach.
Wśród innych tez możemy wyróżnić:
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 -
Motyw winy i kary
Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskim• Henryk Sienkiewicz, „Potop” - druga część Trylogii przedstawia losy Andrzeja Kmicica, który splamił się wieloma zbrodniami, przez co utracił ukochaną Oleńkę. Bohater przyjmuje nazwisko Babinicza i postanawia walczyć w obronie ojczyzny, by wymazać swoje winy. Heroiczna walka i oddanie zostają wynagrodzone, król Jan Kazimierz oczyszcza go z win, a Oleńka obdarza swoją miłością.
• Franz Kafka „Proces” - według Ericha Fromma, tytułowy proces to ostatnia szansa dla Józefa K. - może on odmienić swoje życie. Jak wiemy z książki, nie sprostał on tej próbie. Bohater nie potrafi wziąć sprawy w swoje ręce, nie przejmuje się także losem innym. Bierna postawa Józefa K. jest według wielu jego winą. Został on ukarany za zobojętnienie wobec własnego życia. Ukarany zostaje przez sąd - instytucję zdemoralizowaną i przez wielu interpretatorów „Procesu” utożsamianą wręcz z Szatanem. Możemy więc dojść do wniosku, że nie mogąc poradzić sobie z sądem, nie radzi sobie i ze złem. Józef K. popada w obsesję na punkcie swojego procesu, a w końcu dokonuje się egzekucja.
• Kazimierz Moczarski, „Rozmowy z katem” – utwór jest zapisem rozmów autora z hitlerowskim zbrodniarzem, tytułowym katem, Jurgenem Stroopem. Niemiec jest między innymi odpowiedzialny za likwidację warszawskiego getta. Autor ukazuje jak w zwykłym człowieku rodzi się zbrodniarz. Nie poczuwa się on do odpowiedzialności za popełnione czyny, spotyka go jednak sprawiedliwa kara – zostaje skazany na śmierć.
Motyw winy i kary - propozycja tematów
Temat winy i kary można potraktować wieloaspektowo. Przy jego uściśleniu należy zastanowić się nad jedną z możliwych form jego realizacji. Tematy mogą zostać sformułowane bardzo ogólnikowo:
• Wina i kara w literaturze. Przedstaw rolę motywu na wybranych przykładach.
• Motyw winy i kary w wybranych utworach literackich różnych epok.
• Zagadnienie winy i kary w literaturze. Omów na wybranych przykładach.
Powyższe propozycje pozwalają na dowolny dobór lektur pod kątem określonego problemu prezentacji. Mogą być wykorzystane przez uczniów, którzy nie do końca pewnie czują się na lekcjach języka polskiego, ponieważ pozwalają na wybór podstawowych, najbardziej znanych lektur. Należy pamiętać, że odwołanie się do zbyt wielu źródeł, bez ich pogłębionej analizy, może uczynić pracę płytką. Lepiej, określając problem, skupić się na jakimś aspekcie tematu. Innym sposobem ujęcia motywu winy i kary jest ukazanie jego oblicza w literaturze oraz innych tekstach kultury. Poniższe tematy należą do drugiej grupy, zakładającej związek literatury z innymi dziedzinami sztuki:
• Motyw winy i kary w utworach literackich i sztuce. Przedstaw na wybranych przykładach.
• Motyw winy i kary w literaturze, filmie i życiu. Omów, odwołuj ąc się do wybranych tekstów kultury i własnych doświadczeń.
W tak sformułowanych tematach trzeba oprócz przykładów książkowych odnaleźć i zaprezentować motywy taneczne występujące w sztukach plastycznych (malarstwo, rzeźba, plakat, itp.), filmie czy muzyce. Kolejnym popularnym nawiązaniem do omawianego tematu jest możliwość ukazania funkcji winy i kawy w tekstach kultury. Temat można sformułować następująco:
• Rola motywu winy i kary w życiorysie bohaterów literackich. Przedstaw na przykładzie utworów rożnych epok.
• Przedstaw, jak funkcjonuje motyw winy i kary w utworach literackich różnych epok.
Pośród tematów dla ambitniejszych maturzystów spotkać można:
• Oskarżeni przed sądem w literaturze. Przedstaw zagadnienie na podstawie wybranych lektur.
• Błądzenie jest rzeczą ludzką - czy wina i kara wpisane w doświadczenia bohaterów literackich mogą być dla czytelnika przestrogą i pouczeniem?
We wszystkich wymienionych tematach prezentacji uwagę zwrócić należy na to, co sugeruje jego sformułowanie. Może pojawić się wymóg sięgnięcia do różnych lub wybranych epok.
Określenie problemu – teza
Po wyborze tematu i przejrzeniu dostępnej literatury podmiotowej i przedmiotowej najważniejsze będzie określenie problemu. Odpowiednia forma znacząco wpłynie na realizację wybranego tematu. Trzeba pamiętać, by teza znalazła swoje odzwierciedlenie w zakończeniu.
Najpopularniejsze, ale przez to mało konkretne są ogólnikowe ujęcia problemu. Pozwalają one na szerokie wykorzystanie literatury, jednak poprzez brak określonych celów mogą sprawić, że praca będzie sztampowa i „przegadana”:
• Motyw winy i kary jako uniwersalny topos, często wykorzystywany w literaturze.
• Motyw winy i kary na wybranych przykładach literackich.
• Problem winy i kary jest wciąż aktualny i dotyka każdego z nas.
• Motywem winy i kary interesowało się wielu wybitnych twórców, których głównym zamierzeniem było pokazanie, iż nieodłącznym elementem winy jest właśnie kara.
• Wątek zbrodni i kary przewija się przez wiele epok literackich i jest aktualna do dziś mając charakter ponadczasowy.
Teza może wskazywać na podkreślenie funkcji tego utworu:
• Motyw winy i kary przewija się przez wiele epok. W poszczególnych utworach spełnia on różnoraką funkcję. To co łączy to fakt, że zbrodnie zawsze spotyka kara.
Przy wykorzystaniu motywu winy i kary można odwołać się do jego symboliki i wyrażanych poprzez niego uczuć, emocji, wrażeń:
• Symbolika winy i kary jest bardzo rozległa. W literaturze odnajdujemy karę, która wskrzesza winowajcę, jak i taką, która pogrąża zbrodniarza w mrokach.
Wśród innych tez możemy wyróżnić:
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 -