Jesteś w: Motyw winy i kary

Motyw winy i kary

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim


• Adam Mickiewicz, „Pan Tadeusz” - Błądzenie, wina i kara wpisane są życie Jacka Soplicy. Po zabiciu Stolnika postanowił się zrehabilitować, ukazał pokorę, zasłynął ze swego patriotyzmu, waleczności, aż w końcu odniósł moralne zwycięstwo. Doświadczenia bohatera „Pana Tadeusza” uczą, że każdy człowiek, który w swoim życiu popełnia błędy, może je naprawić. Jest tylko jeden warunek – musi tego bardzo chcieć.

• Adam Mickiewicz, „Dziady” cz II. - akcja pokazuje stary zwyczaj pogański-przywoływania duchów, które ujawniają swoje grzechy. Czasem ludzie mogą im pomóc, czasem nie. Koncepcja uczciwego życia, według teorii ludowej wynika z dialogów duchów z chórem, główne zasady chór powtarza w formie refrenu. Są trzy rodzaje duchów, grzechów i werdyktów moralnych: - dzieci, "nie zaznały goryczy ni razu", lekki żywot nie uprawnia do szczęścia wiecznego. - widmo, ciężki grzech okrucieństwa, pychy i chciwości. - dziewczyna, grzech średni, łamała serca młodzieńców, igrała z ich uczuciami.

• Juliusz Słowacki, „Kordian” - ważną rolę w dramacie spełnia wina i kara. Szczególną uwagę zwraca kara, gdyż otwarta kompozycja utworu nie pozwala nam dowiedzieć się, czy główny bohater ją ponosi i zostaje rozstrzelany przez pluton egzekucyjny, czy też zostaje ułaskawiony. Punktem kulminacyjnym jest monolog na Mont Blanc, gdzie dokonuje się metamorfoza bohatera. Postanawia zabić cara, by wyzwolić naród, a potem ponieść tego konsekwencje. Jednak pokonuje go własna psychika, a w realizacji czynu przeszkodzą mu Strach i Imaginacja. Zemdlonego przed komnatą potencjalnej ofiary znajdują strażnicy i za karę zostaje osadzony w domu dla psychicznie chorych. Pojawiający się tu Doktor to upostaciowanie zła w nim tkwiącego i jednocześnie rozmowa z samym sobą. Tym sposobem zaczyna on sobie uświadamiać, że postąpił niewłaściwie i bezsensownie. Zarówno zabicie, jak i niezbicie cara to sytuacja tragiczna. Gdy Kordian zabije zostanie potępiony, gdy nie - straci honor, bo obiecał to zrobić. Wydawało mu się, że wina tkwi w nim samym i dokonanie wielkich rzeczy nie jest możliwe z powodu jego niedoskonałości. Jest rozdarty pomiędzy dwoma światami, tym rzeczywistym ludzkim, a światem marzeń. Wydany na niego wyrok śmierci jest nieadekwatny do winy, ponieważ w ostatniej chwili strach uniemożliwił mu popełnienie wcześniej zaplanowanego zabójstwa. Ponosi definitywną klęskę i otrzymuje bardzo surową karę.

• Juliusz Słowacki, „Balladyna” - poeta przedstawił losy dwóch sióstr, Aliny i Balladyny. Starsza, Balladyna, cechuje się przebiegłością i okrucieństwem. Jest bezwzględna wobec Grabca, który wyznaje jej swą miłość, ponieważ ma nadzieję, że uda się jej zdobyć serce bogatego królewicza Kirkora. Dążąc do wyznaczonego celu, nie waha się nawet zabić swej siostry. Takie okrucieństwo nie może jednak zostać bez kary, Balladyna umiera, trafiona piorunem.

• Cyprian Kamil Norwid, „Do obywatela Johna Browna” - John Brown był ciemnoskórym rolnikiem, który szesnastego października 1859 roku, wraz z kilkunastoma innymi osobami, dokonał ataku na arsenał Harpers - Terry w Stanie Virgina. Chciał w ten sposób doprowadzić do zniesienia niewolnictwa w USA. Trafił jednak do więzienia i został skazany na śmierć przez powieszenie. Egzekucje wykonano miesiąc później, ale zanim do niej doszło, przez niemal całą Europę i Stany Zjednoczone doszło do protestów, zwłaszcza humanistów takich jak Victor Hugo czy właśnie Cyprian Kamil Norwid. Według autora bezsensowna śmierć Browna spowoduje falę agresji i okrucieństw, może także oznaczać nadejście złych czasów, kiedy to Ameryka nie będzie już symbolem wolności. W wierszu skazany na śmierć bohater urasta do rangi symbolu - wojownika o wolność, który poświęcił swe życie w obronie idei, o które walczył i które wyznawał. Jednak to nie kaci zostali ukarani, ale właśnie John Brown, wyniesiony przez Norwida na piedestał, niemal uświęcony. Jest on - w mniemaniu Norwida - niewinny, a jednak zostaje ukarany.

• Fiodor Dostojewski, Zbrodnia i kara - autor pokazuje, że możliwe jest wszystko. Od szlachetnego morderstwa do zmartwychwstania. Główny bohater - Raskolnikow to przykład osoby nietuzinkowej, o chłodnym, niecierpliwym umyśle. Szuka odpowiedzi na podstawowe pytanie: skąd bierze się niesprawiedliwość na świecie? To człowiek, któremu nie można odmówić entuzjazmu dla dobra i paradoksalnie, dobrego serca. Pozostaje nihilistą, ale w sposób najszczerszy. W imię honoru, prawdy, realnego pożytku. Zostaje zauroczony ideą, w jego przekonaniu doskonałą. Rodion postanowił jednak popełnić morderstwo, jakby na to nie patrzeć ze szlachetnych pobudek. Zrabowane lichwiarce pieniądze, zaplanował rozdać osobom potrzebującym. Uznał, że ich życie warte jest wiele więcej niż kobiety, którą uważał za wesz żerującą jedynie na ludzkim nieszczęściu i nędzy. Uważał też, że wina, jaka będzie na nim ciążyła po dokonaniu morderstwa, zostanie zgładzona poprzez pomoc biednym. Praktycznie od razu po dokonaniu morderstwa, a tak naprawdę morderstw, bo zabił także siostrę lichwiarki, zaczęły go dręczyć wątpliwości, strach, niepewność, beznadziejność. Długo trwały jego męki. Bardzo dużo czasu musiało minąć zanim Raskolnikow zdecydował się przyznać do tego co zrobił. Kara przyszła szybko. Został zesłany na Syberię do ciężkich robót. Rodion wypełnił swój plan. Sprawdził treść własnej filozofii. Poniósł za to zasłużoną karę i zmartwychwstał. Otrzymał nowe życie u boku ukochanej osoby.

• Henryk Sienkiewicz, „Quo vadis” - cesarz rzymski, Neron, nie tylko wydaje wyrok śmierci na setki chrześcijan, zamieszkujących Wieczne Miasto, ale jest okrutny nawet wobec najbliższych. Zabija własną matkę i żonę, ponieważ tak jest mu wygodniej. Ostatecznie, lud rzymski zdecydował się wystąpić przeciwko swemu władcy i skazał go na śmierć. Neron uprzedził realizację wyroku, popełniając samobójstwo.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 -  - 6 -