Jesteś w: Motyw zjaw, duchów, upiorów

Motyw zjaw, duchów, upiorów

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim


a) Omów funkcjonowanie świata pozazmysłowego w wybranych utworach literackich różnych epok.
b) Duchy, mary i upiory w literaturze. Omów problem na wybranych przykładach.

Tak sformułowane tytuły pozwalają na szeroką ich interpretację i wykorzystanie wielu, swobodnie wybranych przykładów literackich. Należy jednak pamiętać, że zbyt dużo przykładów, potraktowanych pobieżnie uczyni pracę płytką. Lepiej określając problem skupić się na jakimś aspekcie tematu. Na przykład, analizując utwory, w których występują istoty pozazmysłowe można poszukać ich podobieństw lub różnic. Skupić się na sposobie ich prezentowania w danej epoce.

Obok tematów ogólnych można spotkać takie, które skupiają się na funkcji lub roli zjaw, duchów czy zjawisk nadprzyrodzonych w tekstach kultury:

c) Motyw zjaw, duchów, snów i wizji w literaturze i jego funkcja w dziełach literackich.
d) Obecność duchów i ich rola w utworach literackich różnych epok. Przedstaw problem, odwołując się do przykładów literatury polskiej i obcej.
e) Funkcjonowanie zjaw, duchów i upiorów w literaturze różnych epok.
f) Zjawy, duchy, sny i wizje w literaturze. Na wybranych przykładach omów, jakie funkcje pełniły te zjawiska w dziełach literackich.
g) Istoty i zjawiska nadprzyrodzone. Na wybranych przykładach omów funkcje, jakie pełnią w literaturze.

Powyższe przykłady w głównej części są tożsame. Chodzi w nich o ukazanie funkcji istot i zjawisk nienaturalnych w utworach literackich. Przy wyborze tematu należy zwrócić uwagę na jego dopełnienie. Niektóre z zaprezentowanych wymagają od autora odwołania się do utworów z różnych epok. Czasami będzie trzeba sięgnąć do literatury zarówno polskiej jak i obcej. W spisie może pojawić się również temat zawężający ujęcie motywu do jednej epoki:

h) Duchy, zjawy i upiory w literaturze romantycznej. Omów funkcje tego motywu na wybranych przykładach.

Oczywiście temat związany z tym motywem może należeć do drugiej kategorii łączącej literaturę z innymi dziedzinami sztuki. Ujęcie takie może wyglądać następująco:

i) Zjawy, upiory i wampiry w literaturze i filmie. Omów ich rolę i sposoby przedstawiania.
j) Przedstaw przyczyny popularności motywów zjaw, duchów, upiorów w literaturze, malarstwie, filmie.

Drugi z tematów jest oryginalnym ujęciem omawianego motywu ponieważ każe autorowi poszukać przyczyn jego popularności. Oprócz tego możemy się również spotkać z tematami dotyczącymi uniwersalności motywu duchów w różnych kulturach bądź ich ponadczasowości. Takie sposoby przedstawienia będą wymagać głębszej analizy i sięgnięcia do mniej popularnych lektur.




Wiara w funkcjonowanie świata pozazmysłowego istnieje tak długo jak sam człowiek. Istoty nierealne - zjawy, duchy, upiory - towarzyszyły mu od zawsze. Na początku dzięki ich istnieniu człowiek tłumaczył sobie zjawiska niezrozumiałe w otaczającym go świecie. W Europie wiara w istoty nierealne zanikła już w XVIII wieku, ale opowieści o nich mają jeszcze krzepki żywot wszędzie, gdziekolwiek żyją podania ludowe. Zainteresowanie ludzi światem nadprzyrodzonym nie mogło pozostać bez oddźwięku w literaturze, która podatna była na wpływy ludowe. Twórców fascynował świat znacznie wykraczający poza racjonalne myślenie, dlatego też ich dzieła zaczęły wypełniać się duchami, zjawami i upiorami.

Określenie problemu – teza

Po wyborze tematu i przejrzeniu dostępnej literatury podmiotowej i przedmiotowej najważniejsze będzie określenie problemu. Odpowiednia forma znacząco wpłynie na realizację wybranego tematu. Trzeba pamiętać, by teza znalazła swoje odzwierciedlenie w zakończeniu.

Najpopularniejsze, ale przez to mało konkretne są ogólnikowe ujęcia problemu. Pozwalają one na szerokie wykorzystanie literatury, jednak poprzez brak określonych celów mogą sprawić, że praca będzie sztampowa i „przegadana”:

• Literatura od wieków podejmuje zagadnienia wiążące się z tajemnicami świata i istnienia.
• Świat nadprzyrodzony to częsty motyw spotykany w literaturze.
• Duchy i upiory są chętnie opisywane przez autorów dzieł literackich różnych epok.
• Istoty nierealne - zjawy, duchy, upiory - towarzyszyły człowiekowi od zawsze.
• Przekonanie o istnieniu irracjonalnego świata, wzajemnym przenikaniu się rzeczywistości i sfery pozaziemskiej od zarania dziejów stanowiły obiekt zainteresowania ludzkości.

Należy zwrócić uwagę, że jeśli w określeniu problemu podkreślimy ponadczasowość omawianego motywu, trzeba będzie w pracy odwołać się do lektur pochodzących z różnych okresów literackich. Jeśli wybrany temat pracy wymaga wskazania funkcji lub roli omawianego motywu tezę można przedstawić następująco:

• Świat metafizyczny obejmuje niezliczone postacie nadprzyrodzone, pełniące określoną rolę w kulturze, w której powstały.
• Różny sposób funkcjonowania świata istot metafizycznych w utworach literackich spowodowany był odmiennymi funkcjami, jakie miał on za zadanie pełnić w literaturze.
• Zjawiska nadnaturalne pojawiają się we wszystkich epokach i występują w wielu gatunkach literackich. Były i są chętnie wykorzystywane ze względu na możliwość pełnienia różnorodnych funkcji.

Poniżej znajduję się inne propozycje określenia problemu, które można wykorzystać:

• Postaci duchów i upiorów są odzwierciedleniem ludzkich stanów emocjonalnych, obaw, pragnień – w pracy należy się skupić na tym, jak poszczególne postaci nie z tego świata symbolizują nastroje, lęki poszczególnych bohaterów.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 -  - 6 -