Jesteś w: Motyw kobiety

Motyw kobiety w literaturze, sztuce i filmie

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim


Jan Kochanowski, Raki - tę niepozorną fraszkę zaliczaną do liryki miłosnej z elementami tematyki obyczajowej, wyróżnia od pozostałych niezwykła cecha. Jest nią możliwość czytania jej na wspak, co daje wtedy myśl przeciwną, niż ta czytana zwyczajnie. Wiersz czytany od początku jest wypowiedzią kochanków, bądź adoratorów pięknych kobiet, którzy doceniają w kobietach wiele cnót. Zauważają niezdolność niewiast do zdrady i stałość w uczuciach, nie wymagając przy tym dóbr materialnych. Natomiast w wierszu czytanym na wspak otrzymujemy obraz tych samych panien zdradliwych i chciwych na złoto, co konstatuje z początkowymi zapewnieniami mężczyzn. Może się wydawać, że utwór ma na celu ośmieszenie kobiet i pokazanie ich dwulicowości.

Portrety kobiet w oświeceniu


Ignacy Krasicki, „Żona modna” - osobowość tytułowej bohaterki poznajemy już w momencie zalotów pana Piotra, szlachcica ziemskiego, który zdając sobie sprawę, że obiekt jego adoracji jest kobietą światową, stara się jak tylko może. Modna pani gardziła sercem wiejskiego domatora i miała go za prostaka. Żona modna w końcu ulega, jednak aby zapewnić sobie odpowiedni standard życia, dochodzi do spisania umowy przedmałżeńskiej, tzw. intercyzy. Oblicze żony pan Piotr poznaje podczas wyjazdu na wieś. Krytykuje wszystko, co zastaje w domu męża: prostą służbę, zwyczajną kuchnię, urządzenie wnętrza domu i ogrodu. Zachowania i pozy żony modnej to naśladownictwo bohaterów francuskich powieści sentymentalnych. Chciała żyć w sztucznym świecie zbudowanym na wzór literackich punktów odniesienia. Ambitna i kapryśna żona domaga się ciągle nowych atrakcji. Żona Piotra to osoba próżna, bezmyślna, rozrzutna, niezdolna do refleksji nad swoim postępowaniem. Nie interesuje się własnym rozwojem, nie troszczy o związek z Piotrem. Dla niej jest on tylko zabezpieczeniem majątkowym, dzięki któremu może spełniać swoje zachcianki.

Portrety kobiet w romantyzmie


Johann Wolfgang Goethe, „Cierpienia młodego Wertera” - Lotta jest piękną i młodą dziewczyną. To kobieta – anioł, symbol doskonałej opiekunki, matka dla swego rodzeństwa. Jest szlachetna, delikatna, wrażliwa, szczera i uczuciowa. To dobra i szlachetna istota posiadająca niezliczoną liczbę zalet. Uwielbia literaturę, ma określony pogląd na otaczające ją sprawy i zdanie na każdy temat. Jest bardzo pomysłowa i sympatyczna, zachwyca w każdym calu. Staje się obiektem westchnień i romantycznej miłości Wertera. Odczuwa z nim powinowactwo dusz, łączą ich wspólne poglądy i zainteresowania. Lotta w stosunku do Wertera jest dość naiwna i nie potrafi przewidzieć skutków swych działań. Pozwala zakochanemu w niej mężczyźnie na spotkania, choć wie, że sama nie mogłaby odwzajemnić jego uczuć – ma narzeczonego, któremu przyrzekła wierność na łożu śmierci matki. W wyniku swych zachowań, gestów i ciągłego spędzania czasu razem dręczy Wertera za pomocą swej fizyczności, bliskości, a w końcu z powodu niespełnionej miłości i odrzucenia mężczyzna popełnia samobójstwo.

Adam Mickiewicz, „Romantyczność” - Karusia, bohaterka ballady, to obłąkana dziewczyna, która rozmawia ze swym zmarłym kochankiem, którego widzi co noc we śnie. Nie potrafi pogodzić się z jego śmiercią. Tak bardzo kocha swego wybrańca, że nawet dwa lata po jego śmierci nadal zachowuje głębokie uczucie i stara się z nim skontaktować duchowo. Nieszczęśliwa Karusia czuje obecność Jasia, rozmawia z nim, goni go po łąkach, biega, spogląda szaleńczym spojrzeniem, płacze i śmieje się. Próbuje dotknąć zjawy, która jest biała, ma zimne dłonie i znika, kiedy zaczyna świtać. Dziewczyna obawia się zjawy, jednocześnie prosi, aby ukochany nie opuszczał jej. Chwilami odzyskuje przytomność umysłu i wie, że Jasio nie żyje, jednak życie bez ukochanego jest dla Karusi czymś tak okrutnym, że woli uciekać w świat swoich przeżyć wewnętrznych, w swoje obłąkanie. Samotność i niezrozumienie są więc również przyczyną obłędu dziewczyny. W utworze tym Karusia przedstawiona została jako niezwykle wrażliwa, kochająca romantyczną miłością kobietą. Według romantyków poznanie idealnej miłości jest dane tylko jednostkom wybitnym, które są w stanie widzieć oczyma duszy.

Adam Mickiewicz, „Do matki Polki” - utwór adresowany do każdej polskiej matki, nawołuje do uświadamiania dzieciom czekającego ich losu. Matka ma przyuczać młodego Polaka do jego przyszłej niewoli i klęski. Powinna przyzwyczajać swojego syna do „widoku powroza”, „kajdan” czy „katowskiego obucha. Matka musi być świadoma czekającej syna i ją klęski. Wie, że będzie cierpieć razem ze swoim dzieckiem walcząc z niepewnością, bólem i trwogą. I w tym miejscu nasuwa się słuszne skojarzenie zestawiające matkę powstańca i konspiratora z Matką Boską. Podobny los czeka polskie kobiety, a krzyżem młodych mężczyzn i chłopców XVIII i XIX w. jest nierówna walka o wolność i pewna niemal klęska. Przeznaczeniem zaś "krwią polewać ziemię". Jeżeli Polak nie zginie podczas walki, zostanie postawiony przed sądem, przed obliczem wroga. Wyrok, który wyda, skaże go na haniebną śmierć. Wspominać go będzie tylko kobieta, która po nim zapłacze i rodacy w swoich rozmowach. Rola Matki Polki nie ogranicza się jednak tylko do przygotowania syna i biernego towarzyszeniu mu podczas ciężkiej drogi wiodącej ku wolności.

Adam Mickiewicz, „Dziady” cz. III - pani Rollison, niewidoma kobieta, jest przerażona z powodu dochodzących do niej wieści o torturowaniu jej jedynego dziecka, zjawia się u Senatora prosząc o możliwość zobaczenia uwięzionego. Próbuje wytłumaczyć mu przyczyny swej rozpaczy, które jednak nie trafiają do Senatora. Tylko druga matka mogłaby pojąc ten ból. Postawa pani Rollison, która próbuje wszystkich możliwych sposobów, by ocalić syna jest także elementem wizerunku Matki Polki, czyli kobiety walczącej, silnej i konsekwentnej. Kobiety, która zdeterminowanie nie pozwala cofnąć się przed niczym. Dla której dobro dziecka i ojczyzny to wartość najważniejsze.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 -  - 6 -  - 7 -  - 8 -  - 9 -  - 10 -  - 11 -  - 12 -  - 13 -  - 14 -  - 15 -  - 16 -  - 17 -  - 18 -