Jesteś w: Motyw lagrów i łagrów

Motyw lagrów i łagrów

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

• Obozowa codzienność na podstawie prozy lagrowej i łagrowej.

We wszystkich wymienionych tematach prezentacji uwagę zwrócić należy na to, co sugeruje jego sformułowanie. Może pojawić się wymóg sięgnięcia do literatury polskiej lub obcej, poszerzenia źródeł o XIX wiek (zsyłki podczas zaborów).

Określenie problemu – teza

Po wyborze tematu i przejrzeniu dostępnej literatury podmiotowej i przedmiotowej najważniejsze będzie określenie problemu. Odpowiednia forma znacząco wpłynie na realizację wybranego tematu. Trzeba pamiętać, by teza znalazła swoje odzwierciedlenie w zakończeniu.

Najpopularniejsze, ale przez to mało konkretne są ogólnikowe ujęcia problemu. Pozwalają one na szerokie wykorzystanie literatury, jednak poprzez brak określonych celów mogą sprawić, że praca będzie sztampowa i „przegadana”:

• Literatura łagrowa i lagrowa nie powinna jedynie uświadamiać o ogromie cierpienia, powinna również być przestrogą na przyszłość.
• Hitlerowskie obozy koncentracyjne i sowieckie łagry były konsekwencją systemu totalitarnego, miejscem cierpień milionów niewinnych ofiar i masowego ludobójstwa.


Wśród innych tez możemy wyróżnić te dotyczące człowieka i jego moralności w obozie:


• Literatura XIX i XX wieku przedstawia bohaterów skazanych na zsyłkę, łagier, którzy potwierdzają twierdzenie Marii Dąbrowskiej, że „warunki są tylko warunkami, a człowiek jest aż człowiekiem”.
• Literatura obozowa stanowi ważne świadectwo życia i sposobów przetrwania w łagrach i lagrach.
• Przez obozy przewinęły się miliony ludzi, a każdy z nich przyjmował inną postawę wobec mechanizmu, z jakim przyszło mu się zmierzyć.
• Nie sposób ocenić rzeczywistości obozowej współczesną miarą.
• Sybir – przestrzeń cierpienia i bohaterstwa katorżniczej funkcjonuje jako motyw w literaturze polskiej i rosyjskiej XIX i XX wieku.

Motyw łagrów i lagrów - propozycje wstępów


A. Obraz okrucieństw wojny na wybranych przykładach literatury lagrowej i łagrowej.

Przykład wstępu:

Na kartach literatury powojennej pojawia się obraz „innego świata”, świata lagrów i sowieckich łagrów pracy będącego miejscem męczarni milionów ludzi, degradacji psychiki ludzkiej i masowego ludobójstwa. We wstępie prezentacji podam definicję słów, które w XX wieku nabrały szczególnego znaczenia. Lagier to niemiecki obóz koncentracyjny w okresie II wojny światowej, zaś łagier to obóz przymusowej pracy więźniów w Związku Radzieckim. Totalitaryzm stanowi system organizacji państwa polegający na ingerencji we wszystkie dziedziny życia oraz na sprawowaniu nad nimi całkowitej kontroli, a martyrologia – (z łaciny martyrologium – katalog męczenników) cierpienie, męczeństwo, współcześnie zwykle w odniesieniu do cierpień i męczeństwa ofiar hitlerowskiego systemu terroru i masowej zagłady.

B. Próby ocalenia człowieczeństwa na przykładzie literatury łagrowej i lagrowej. Przedstaw temat na podstawie wybranych utworów literackich.

Przykład wstępu:

Rzeczywistość obozowa wpłynęła nie tylko na stan fizyczny więźniów, ale przede wszystkim na ich psychikę, rujnując tym samym ich dotychczasowy system wartości. Rzeczywistość łagrowa oraz lagrowa drwi sobie z dekalogu. Śmieje się Bogu prosto w twarz kształtując swój własny „antydekalog”. Aby móc dotrzeć do sedna tematu muszę zatrzymać się na chwilę przy samych pojęciach lagru oraz łagru. Mechanizm był powierzchownie prosty: zabić. Lagry, czyli niemieckie obozy koncentracyjne można nazwać fabrykami śmierci. Natomiast radzieckie łagry nastawione były w pierwszej kolejności na maksymalną eksploatację więźnia i jego pracy a dopiero w efekcie, śmierć. Co więc było gorsze...? Nie wiem czy ktokolwiek umiałby odpowiedzieć na to pytanie. Czy istnieje w ogóle coś takiego jak „gorsze zło”? We wspomnieniach jednego z więźniów obozu Auschwitz można przeczytać, że aby podporządkować sobie więźnia należało najpierw zdusić w nim duszę, zabić ego, wręcz zrobić z niego szmatę. To niestety się udawało. Jednak nigdy nie do końca. Były bowiem momenty, w których dusza upominała się o swoje i nie dawała tak łatwo za wygraną.

Motyw łagrów i lagrów - propozycje zakończeń


Najważniejszym elementem zakończenia są wnioski nawiązujące do postawionej tezy. Jest ono także podsumowaniem całej pracy. Warto postarać się, by zakończenie nie zamykało i nie wyczerpywało danego tematu, a ukazywało inne możliwości interpretacji, dalsze kierunki poszukiwań.

A. Obraz okrucieństw wojny na wybranych przykładach literatury lagrowej i łagrowej.

Przykład zakończenia:

Literatura XX wieku odzwierciedla dramat obozowych losów milionów ludzi poprzez wyodrębnienie portretów psychologicznych jednostek. Więźniowie lagrów i łagrów byli ofiarami systemu totalitarnego, opartego na przemocy, upodleniu człowieka i tyranii władców, takich jak Hitler i Stalin. Ludzie cierpieli w obozach z powodu głodu i nieustannego zagrożenia śmiercią. Obozy były miejscem pogardy dla człowieka, upodlenia go, niegodnej śmierci, odarcia więźnia z resztek człowieczeństwa., zaś praca została przedstawiona jako sposób na fizyczne i psychiczne złamanie człowieka. To miejsca degradacji podstawowych ludzkich odruchów i uczuć, walki o byt i przetrwanie. Dopiero śmierć jest kresem cierpienia, pracy ponad siły i chorób.

Historia świata to historia nieustannej przemocy, wobec których człowiek jako jednostka jest zupełnie bezradny. To świat wynaturzony, gdzie istnieją własne i odmienne prawa, a literatura obozowa jest dokumentem „czasów pogardy” i uświadamia współczesnemu człowiekowi, że to „Ludzie ludziom zgotowali ten los.”
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 -  - 6 -