Jesteś w:
Motyw samotności
• „Samotność w sieci”, Janusz Wiśniewski - powieść, która ukazuje świat z perspektyw mężczyzny oraz kobiety pozwalając odkryć ich uczucia. Oboje otwierają się stopniowo na miłość, jaką oferuje zatomizowany świat ludzi „samotnych w tłumie”: związek na odległość zaradzić ma na niedostatki życia osobistego. Co chwilę daje im o sobie znać pustka samotności, którą zagłuszają wykładami naukowymi oraz bezustanną pracą, gdyż „samotnym jest się tylko wtedy, gdy ma się czas”. Pustka obu postaci sprawia, że zaczynają poszukiwać ideału. Jedyną taką szansę daje Internet, gdy nie można znaleźć szczęścia w realnym świecie.
• Friedrich Caspar David, „Mnich nad brzegiem morza” - obraz artysty skłania do refleksji. Malarz podzielił go na trzy części: niebo, morze i plażę, jednak największą część obrazu zajmuje niebo. Jest ono wyraźnie oddzielone od reszty obrazu. Na plaży znajduje się mała postać mnicha, która kontrastuje z ogromem otaczającej go natury. Zabieg ten został zastosowany przez malarza celowo, aby podkreślić nikłość człowieka wobec tajemnicy świata. Symbolizuje to wielkość i potęgę samego Boga. Samotny mnich przedstawiony w scenerii wybrzeża oddaje się rozmyślaniom i modlitwie, dzięki czemu wzmacnia swoją więź z Bogiem. Jego samotność nie jest przygnębiająca, pozwala na osiągnięcie wewnętrznej równowagi i zgody z otaczającymi człowieka żywiołami. Mnich wybrał samotną drogę, aby móc wsłuchać się we własne myśli i pojednać ze Stwórcą. Obraz Friedricha ma nastrój religijny i napawa odbiorcę spokojem.
• Friedrich Caspar David, „Wędrowiec nad morzem mgły” - obraz Friedricha przedstawia postać samotnego wędrowca, odwróconego do widza plecami, stojącego spokojnie na skalistym szczycie nad przepaścią. Postać na obrazie pogrążona jest w rozmyślaniach nad bezmiarem roztaczającego się przed nią krajobrazem. Wydaje się, że wędrowiec świadomy jest własnej kruchości. Malarz często podkreślał małość człowieka wobec otaczającego go świata, malując pomniejszone postacie czyniąc z nich symbole głębokiej samotności. Obraz jest bardzo tajemniczy poprzez mgłę otaczającą skały, co sprawia, że posiada niepokojącą aurę.
• Matejko Jan, „Kochanowski nad zwłokami Urszulki” - cykl Trenów Kochanowskiego zainspirował malarza do uwiecznienia na płótnie pożegnania poety z córką. Obraz przedstawia zrozpaczonego poetę tulącego się do zwłok córeczki. Na pierwszym planie widać dziewczynkę złożoną do trumienki w białym odzieniu, które symbolizuje jej niewinność. W jej złożonych rączkach umieszczony jest krzyż, a u stóp leży lutnia - symbol sztuk i talentu poetyckiego. Nad córeczką pochyla się ojciec w sile wieku z wypisanym bólem, rozpaczą i cierpieniem na twarzy. Czule obejmuje drobną dziecinę, składając jej pocałunek w główkę w ostatnim pożegnaniu. Te gesty świadczą o tym, jak trudno pogodzić się poecie ze śmiercią córki. Dzieło bez wątpienia zmusza odbiorcę do refleksji nad ulotnością życia ludzkiego, ukazuje ból oraz stratę i pustkę w życiu drugiej osoby.
• Matejko Jan, „Stańczyk” - obraz prezentuje zamyślonego mężczyznę siedzącego niedbale w fotelu. Z lewej strony widzimy okno z wieżą katedry i spadającą gwiazdą. Z prawej przez uchylone drzwi, jasno oświetloną salę z bawiącymi się gośćmi. Obok fotela rzucony kadyceusz, czyli błazeńska laska. Na stole raport z datą 1514 donosi o utracie Smoleńska. Postać Stańczyka jest bardzo dobrze oświetlona. Znajduje się z dala od innych. Twarz błazna to autoportret malarza. Nie jest to jednak błazen zwyczajny. Nie darmo artysta obdarzył go własną twarzą. Stańczyk nie jest ani gościem królowej Bony, ani zwykłym sługą. Sytuacja błazna na dworze jest podobna do pozycji artysty. Ma bawić i... mówić prawdę. Nikt go jednak nie słucha. Jest absolutnie samotny. Niedbale wyciągnął nogi gdyż wie, że nikt nie wejdzie. Tym razem Dwór bawi się bez jego żartów. Kto miałby ochotę dzielić ponure przeczucia odnośnie Ojczyzny? Cóż z tego, że właśnie nadeszła wiadomość, iż gdzieś na kresach jedno miasto wpadło w ręce moskiewskie? Królewski błazen jest jedyną osobą znającą przyszłość.
• Munch Edward, „Krzyk” - na obrazie widać zdeformowaną twarz jakiejś postaci najprawdopodobniej mężczyzny, który wyraża przerażenie. Liczne barwy i zawiłe linie powodują, że przerażenie jest bardziej dostrzegalne W tle obrazu widać długi, niekończący się most, a na nim dwie ciemne postaci spacerujących mężczyzn. Wzrok przykuwa ich obojętność, zachowują się tak, jakby nie dostrzegały krzyczącego mężczyzny. Egoizm i zupełna obojętność sprawiają, że nawet wśród ludzi można stać się samotnym.
Temat samotności można potraktować wieloaspektowo. Przy jego uściśleniu należy zastanowić się nad jedną z możliwych form jego realizacji. Tematy mogą zostać sformułowane bardzo ogólnikowo:
• Różne oblicza samotności w literaturze. Omów na wybranych przykładach.
• Motyw samotności w literaturze. Omów odwołując się do świadomie wybranych utworów z różnych epok.
• Literackie kreacje samotników. Przedstaw na wybranych przykładach.
• Wizerunki człowieka samotnego. Przedstaw na wybranych utworach literackich.
Powyższe propozycje pozwalają na dowolny dobór lektur pod kątem określonego problemu prezentacji. Pierwsze z nich dotyczą samotności jako takiej, kolejne dwa skupiają się na postaciach konkretnych samotników. Propozycje te mogą być wykorzystane przez uczniów, którzy nie do końca pewnie czują się na lekcjach języka polskiego, ponieważ pozwalają na wybór podstawowych, najbardziej znanych lektur. Należy pamiętać, że odwołanie się do zbyt wielu źródeł, bez ich pogłębionej analizy, może uczynić pracę płytką. Lepiej, określając problem, skupić się na jakimś aspekcie tematu.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - - 7 -
Motyw samotności
Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskim
Spis treści
• „Samotność w sieci”, Janusz Wiśniewski - powieść, która ukazuje świat z perspektyw mężczyzny oraz kobiety pozwalając odkryć ich uczucia. Oboje otwierają się stopniowo na miłość, jaką oferuje zatomizowany świat ludzi „samotnych w tłumie”: związek na odległość zaradzić ma na niedostatki życia osobistego. Co chwilę daje im o sobie znać pustka samotności, którą zagłuszają wykładami naukowymi oraz bezustanną pracą, gdyż „samotnym jest się tylko wtedy, gdy ma się czas”. Pustka obu postaci sprawia, że zaczynają poszukiwać ideału. Jedyną taką szansę daje Internet, gdy nie można znaleźć szczęścia w realnym świecie.
Motyw samotności w malarstwie
• Friedrich Caspar David, „Mnich nad brzegiem morza” - obraz artysty skłania do refleksji. Malarz podzielił go na trzy części: niebo, morze i plażę, jednak największą część obrazu zajmuje niebo. Jest ono wyraźnie oddzielone od reszty obrazu. Na plaży znajduje się mała postać mnicha, która kontrastuje z ogromem otaczającej go natury. Zabieg ten został zastosowany przez malarza celowo, aby podkreślić nikłość człowieka wobec tajemnicy świata. Symbolizuje to wielkość i potęgę samego Boga. Samotny mnich przedstawiony w scenerii wybrzeża oddaje się rozmyślaniom i modlitwie, dzięki czemu wzmacnia swoją więź z Bogiem. Jego samotność nie jest przygnębiająca, pozwala na osiągnięcie wewnętrznej równowagi i zgody z otaczającymi człowieka żywiołami. Mnich wybrał samotną drogę, aby móc wsłuchać się we własne myśli i pojednać ze Stwórcą. Obraz Friedricha ma nastrój religijny i napawa odbiorcę spokojem.
• Friedrich Caspar David, „Wędrowiec nad morzem mgły” - obraz Friedricha przedstawia postać samotnego wędrowca, odwróconego do widza plecami, stojącego spokojnie na skalistym szczycie nad przepaścią. Postać na obrazie pogrążona jest w rozmyślaniach nad bezmiarem roztaczającego się przed nią krajobrazem. Wydaje się, że wędrowiec świadomy jest własnej kruchości. Malarz często podkreślał małość człowieka wobec otaczającego go świata, malując pomniejszone postacie czyniąc z nich symbole głębokiej samotności. Obraz jest bardzo tajemniczy poprzez mgłę otaczającą skały, co sprawia, że posiada niepokojącą aurę.
• Matejko Jan, „Kochanowski nad zwłokami Urszulki” - cykl Trenów Kochanowskiego zainspirował malarza do uwiecznienia na płótnie pożegnania poety z córką. Obraz przedstawia zrozpaczonego poetę tulącego się do zwłok córeczki. Na pierwszym planie widać dziewczynkę złożoną do trumienki w białym odzieniu, które symbolizuje jej niewinność. W jej złożonych rączkach umieszczony jest krzyż, a u stóp leży lutnia - symbol sztuk i talentu poetyckiego. Nad córeczką pochyla się ojciec w sile wieku z wypisanym bólem, rozpaczą i cierpieniem na twarzy. Czule obejmuje drobną dziecinę, składając jej pocałunek w główkę w ostatnim pożegnaniu. Te gesty świadczą o tym, jak trudno pogodzić się poecie ze śmiercią córki. Dzieło bez wątpienia zmusza odbiorcę do refleksji nad ulotnością życia ludzkiego, ukazuje ból oraz stratę i pustkę w życiu drugiej osoby.
• Matejko Jan, „Stańczyk” - obraz prezentuje zamyślonego mężczyznę siedzącego niedbale w fotelu. Z lewej strony widzimy okno z wieżą katedry i spadającą gwiazdą. Z prawej przez uchylone drzwi, jasno oświetloną salę z bawiącymi się gośćmi. Obok fotela rzucony kadyceusz, czyli błazeńska laska. Na stole raport z datą 1514 donosi o utracie Smoleńska. Postać Stańczyka jest bardzo dobrze oświetlona. Znajduje się z dala od innych. Twarz błazna to autoportret malarza. Nie jest to jednak błazen zwyczajny. Nie darmo artysta obdarzył go własną twarzą. Stańczyk nie jest ani gościem królowej Bony, ani zwykłym sługą. Sytuacja błazna na dworze jest podobna do pozycji artysty. Ma bawić i... mówić prawdę. Nikt go jednak nie słucha. Jest absolutnie samotny. Niedbale wyciągnął nogi gdyż wie, że nikt nie wejdzie. Tym razem Dwór bawi się bez jego żartów. Kto miałby ochotę dzielić ponure przeczucia odnośnie Ojczyzny? Cóż z tego, że właśnie nadeszła wiadomość, iż gdzieś na kresach jedno miasto wpadło w ręce moskiewskie? Królewski błazen jest jedyną osobą znającą przyszłość.
• Munch Edward, „Krzyk” - na obrazie widać zdeformowaną twarz jakiejś postaci najprawdopodobniej mężczyzny, który wyraża przerażenie. Liczne barwy i zawiłe linie powodują, że przerażenie jest bardziej dostrzegalne W tle obrazu widać długi, niekończący się most, a na nim dwie ciemne postaci spacerujących mężczyzn. Wzrok przykuwa ich obojętność, zachowują się tak, jakby nie dostrzegały krzyczącego mężczyzny. Egoizm i zupełna obojętność sprawiają, że nawet wśród ludzi można stać się samotnym.
Motyw samotności - przykładowe tematy wypracowań
Temat samotności można potraktować wieloaspektowo. Przy jego uściśleniu należy zastanowić się nad jedną z możliwych form jego realizacji. Tematy mogą zostać sformułowane bardzo ogólnikowo:
• Różne oblicza samotności w literaturze. Omów na wybranych przykładach.
• Motyw samotności w literaturze. Omów odwołując się do świadomie wybranych utworów z różnych epok.
• Literackie kreacje samotników. Przedstaw na wybranych przykładach.
• Wizerunki człowieka samotnego. Przedstaw na wybranych utworach literackich.
Powyższe propozycje pozwalają na dowolny dobór lektur pod kątem określonego problemu prezentacji. Pierwsze z nich dotyczą samotności jako takiej, kolejne dwa skupiają się na postaciach konkretnych samotników. Propozycje te mogą być wykorzystane przez uczniów, którzy nie do końca pewnie czują się na lekcjach języka polskiego, ponieważ pozwalają na wybór podstawowych, najbardziej znanych lektur. Należy pamiętać, że odwołanie się do zbyt wielu źródeł, bez ich pogłębionej analizy, może uczynić pracę płytką. Lepiej, określając problem, skupić się na jakimś aspekcie tematu.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - - 7 -