Jesteś w: Motyw samotności

Motyw samotności

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim


Innym sposobem ujęcia motywu samotności jest ukazanie jego oblicza w literaturze oraz innych tekstach kultury. Poniższe tematy należą do drugiej grupy, zakładającej związek literatury z innymi dziedzinami sztuki:

• Motyw samotności w literaturze i sztuce różnych epok. Omów na wybranych przykładach.
• Obraz samotności człowieka w literaturze i sztuce. Omów na wybranych przykładach.

W tak sformułowanych tematach trzeba oprócz przykładów książkowych odnaleźć i zaprezentować motywy związane z samotności występujące w sztukach plastycznych (malarstwo, rzeźba, plakat, itp.), filmie czy muzyce. Kolejnym popularnym nawiązaniem do omawianego tematu jest możliwość ukazania funkcji motywu samotności w tekstach kultury. Temat można sformułować m.in. następująco:

• Motyw samotności w literaturze. Analizując wybrane utwory literacki z różnych epok przedstaw funkcjonowanie tego motywu i sposoby pisania o nim.

Pośród tematów dla ambitniejszych maturzystów spotkać można:

• Samotność i bezdomność w literaturze polskiej. Omów problem, odwołując się do wybranych utworów.
• Samotność – przeznaczenie czy świadomy wybór. Omów problem na wybranych przykładach. literackich.

We wszystkich wymienionych tematach prezentacji uwagę zwrócić należy na to, co sugeruje jego sformułowanie. Może pojawić się wymóg sięgnięcia do różnych lub wybranych epok.

Określenie problemu – teza

Po wyborze tematu i przejrzeniu dostępnej literatury podmiotowej i przedmiotowej najważniejsze będzie określenie problemu. Odpowiednia forma znacząco wpłynie na realizację wybranego tematu. Trzeba pamiętać, by teza znalazła swoje odzwierciedlenie w zakończeniu.

Najpopularniejsze, ale przez to mało konkretne, są ogólnikowe ujęcia problemu. Pozwalają one na szerokie wykorzystanie literatury, jednak poprzez brak określonych celów mogą sprawić, że praca będzie sztampowa i „przegadana”:

• W literaturze i sztuce odnajdujemy wiele przykładów obecności motywu samotności.
• Samotność jest nieodłącznym elementem ludzkiego życia, dlatego bohaterów samotnych możemy już odnaleźć w literaturze i sztuce od starożytności po czasy współczesne.
• Problem samotności człowieka, jako ważny motyw literacki.
• Motyw samotności pełni różnorakie funkcje w literaturze i sztuce

Można przy analizie tematu skupić się na niepożądanych skutkach samotności lub jej przyczynach:

• Samotność jako źródło cierpienia człowieka - stały motyw literacki i malarski.
• Uczucie samotności określa się w literaturze jako przykre i niepożądane, jako coś co uniemożliwia osiągnięcie szczęścia lub wręcz czyni człowieka nieszczęśliwym.
• Samotność jako poczucie braku satysfakcjonujących związków z innymi lub też, jako głęboki brak satysfakcji z posiadanych relacji społecznych.
• Samotność ukazywana w literaturze ma różne przyczyny.

Można określić tezę, przywołując cytat powiązany z omawianym problemem:

• „Samotność jest przyjemnością dla tych, którzy jej pragną i męką dla tych, którzy są do niej zmuszeni” - Władysław Tatarkiewicz.
• „Są samotności różne na ziemi...” – słowa Jana Twardowskiego jako punkt wyjścia do rozważań o samotności.
• „Człowiek jest zwierzęciem społecznym” - Cyceron.
• „Każdy jest samotny i albo poddaje się temu nieubłaganemu prawu życia albo stara się je podważyć miłością i przyjaźnią” - Jan Parandowski.

Wśród innych tez możemy wyróżnić:

• Bezdomność i samotność jako motyw popularny w literaturze polskiej w XIX i XX wieku.
• Często terminy samotności i bezdomności łączą się ze sobą, są tożsame. Ludzie, którzy nie mają swojego miejsca zamieszkania lub nie mogą się odnaleźć w swoim świecie, czują się samotni.

Przy precyzowaniu tezy można także zawęzić okres literacki, którego dotyczyć będzie praca.

Motyw samotności - przykład wstępów


A. Literackie kreacje samotników. Przedstaw na wybranych przykładach.

Przykład wstępu:

Na początku odpowiem na pytanie, co rozumiemy zwykle przez pojęcie samotności. W pojęciu encyklopedycznym, samotność to „subiektywnie odczuwalne zjawisko, stan emocjonalny człowieka wynikający najczęściej z braku pozytywnych relacji z innymi osobami, ma wydźwięk negatywny.” Psychologia patrzy na to od strony przyczynowo - skutkowej - skąd się bierze i do czego prowadzi dając zwykle negatywne i nieprzyjemne odpowiedzi. Filozofia natomiast rozwodzi się nad tym, jak człowiek to zjawisko odczuwa, jak sobie z nim radzi, co myśli i co tworzy będąc pod jego wpływem.

Co oznacza dla człowieka? Rzeczywisty i całkowity brak bliskich, osób chętnych do współżycia, rozmowy, pomocy, nie wspominając o opiece na starość, czy w chorobie. Samotny jest człowiek, który żyje sam sobie, nie zawiera znajomości i tak naprawdę nikogo nie obchodzi, co się z nim dzieje. Samotność powoduje poczucie wewnętrznej pustki, smutek, niepokój, niechęć, brak nadziei i często również pragnienie nawiązania jakiejkolwiek relacji z obojętnie, jaką osobą. Nierzadko też odczuwana samotność jest przyczyną desperacji i prób samobójczych. Czy jednak, aby nie czuć się samotnym wystarczy przebywać wśród ludzi? Nie! Na pewno dobrze znacie państwo pojęcie „samotny wśród tłumu�. Można interpretować je w różny sposób, a powodowane jest całym mnóstwem czynników.

B. Różne oblicza samotności w literaturze. Omów na wybranych przykładach.

Przykład wstępu:
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 -  - 5 -  - 6 -  - 7 -