Jesteś w:
Balladyna
Dramat Słowackiego „Balladyna” jest sztuką dosyć często grywaną. Stwarza ona możliwość najróżniejszych interpretacji i eksponowania dowolnych, zawartych w niej wątków.
Po raz pierwszy wystawiona została na scenie 7 marca 1862 roku we Lwowie w Teatrze im. Skarbka. Był to jednorazowy spektakl, niezbyt udany z braku możliwości technicznych.
Najsłynniejsze z powodu wybitnych kreacji aktorskich inscenizacje „Balladyny” miały miejsce w Krakowie. 1868 rok – Balladynę gra Antonina Hoffman a Goplanę Helena Modrzejewska.
1902 rok – inscenizacja Józefa Kotarbińskiego ze Stanisławą Wysocką w tytułowej roli. Wysocka wystąpiła też w spektaklu w Warszawie reżyserowanym przez Ferdynanda Ruszczyca w 1914 roku. Spektakl ten odznaczał się doborową obsadą: Maria Przybyłko -Potocka, Aleksander Węgierko, Józef Węgrzyn, Jerzy Leszczyński.
1938 – Teatr Narodowy w Warszawie. Reżyserem jest Juliusz Osterwa. Rolę główną gra Irena Eichlerówna.
Po wojnie już w 1945 roku „Balladyna” zostaje wystawiona w Krakowie. Reż. Władysław Woźnik, w roli głównej Zofia Rysiówna.
W latach 50-tych dramat w swoich wystawieniach doczekał się dziwnych interpretacji
/antyfeudalizm, oderwanie od ludu, krytyka wad narodowych, awans społeczno-polityczny, karierowiczostwo /. Udowodniły one jednak, że sztuka Słowackiego stwarza możliwość nawiązywania do współczesności.
Tę cechę „Balladyny” wykorzystał Adam Hanuszkiewicz realizując „Balladynę” w 1974 roku w Teatrze Narodowym w Warszawie. Grali w niej między innymi Anna Chodakowska i Wojciech Siemion, Hanuszkiewicz wykorzystał cały szereg awangardowych chwytów, które uwspółcześniły sztukę / np. motocykle, zdalnie sterowane zabawki /.
Ciekawe było również przedstawienie „Balladyny” w Teatrze Bagatela - także z 1974 roku. Reżyserował je Mieczysław Górkiewicz. Scenografię zrobił Tadeusz Kantor. Oprócz aktorów wystąpiły w nim manekiny. Dużo w scenografii było zgrzebnego płótna, surowych desek, szubienica po prawej stronie sceny, obrazy śmierci i przerażenia – wszystko w konwencji szopki z ludźmi i kukłami. Sztuka opowiadała o nieuchronności ludzkiego losu i okrucieństwie życia.
Problematyka tragedii Juliusza Słowackiego związana jest z realiami politycznymi okresu, w którym powstała / 1834 rok /. Jest to okres Wielkiej Emigracji po upadku powstania listopadowego. Powstają w tym okresie w Europie Zachodniej najróżniejsze polskie stronnictwa i ugrupowania, które toczą ze sobą spory i dyskusje na temat sprawy polskiej. Do tej dyskusji swój głos dodaje Słowacki - w formie udramatyzowanej baśni mówi o władzy, ludzkiej naturze i etyce.
Jednym z problemów, jaki pojawia się w jego tragedii, jest problem prawa do sprawowania władzy.
W jego baśniowej rzeczywistości zasada rządów dynastycznych została naruszona – Popiel IV zdetronizował Popiela III. W tej sytuacji bohaterowie tragedii nie wiedzą jak się zachować? Z pewnością należy usunąć z tronu uzurpatora. Nie wiadomo jednak kto ma na nim zasiąść? Czy ma to być dawny król, czy też ten, kto zwycięży Popiela IV? A może ma być to osoba, która posiada insygnium królewskie, czyli koronę Lecha? Kryteria wyboru okazują się niejasne, co stwarza pretekst do zażartej walki o tron.
Przy tej okazji pojawia się problem etyki. Bezwzględna walka o władzę usiana jest trupami. Giną nie tylko rycerze w bitwach. Do zbrodni prowadzą intrygi, spiski i manipulacje. Balladyna ogarnięta rządzą władzy nie liczy się z nikim i z niczym. Bierze udział w tej rozgrywce politycznej, niszcząc wszystkich po kolei. Rodzi się więc pytanie, czy taka osoba powinna sprawować władzę? Obalenie Popiela IV traci w tej sytuacji sens, skoro panować ma zbrodniarka. Ona sama uważa, że nie jest zbrodniarką, skoro nie udowodniono jej tego.
Jest jeszcze problem natury ludzkiej, w której drzemią różne pragnienia i potrzeby. Dla Balladyny, chociaż pochodzi z ludu, jest to pragnienie władzy i zaszczytów. Dla Wdowy najważniejsza jest miłość, której nie da się wymusić. Kirkor chce żyć w uporządkowanym świecie, rządzącym się jasnymi zasadami – w imię tego rezygnuje z różnych rzeczy. Grabiec, jako prostak chce pić i jeść do syta. Kostryn myśli o wykorzystaniu każdej sytuacji do zrobienia kariery – pozycja dowódcy straży zamkowej wydaje mu się zbyt niska. Pozostaje jeszcze Pustelnik, któremu leży na sercu dobro ludu.
Wszyscy bohaterowie tragedii Słowackiego, bez względu na swoje intencje ponoszą klęskę. Uwikłani w walkę ze sobą giną. Nad wszystkim czuwają jakieś siły wyższe, które nie dopuszczają do urealnienia ich dążeń.
Juliusz Słowacki herbu Leliwa urodził się w 1809 roku w Krzemieńcu. Jego ojciec, Euzebiusz był profesorem literatury w Liceum Krzemienieckim i w Cesarskim Uniwersytecie Wileńskim. Matka Juliusza, Salomea z Januszewskich była osobą o wysokiej kulturze osobistej i literackiej. W swoim domu prowadziła salon literacki. Dzięki temu jej syn w dzieciństwie i wczesnej młodości miał dużo kontaktów z elitą intelektualną z kręgu Uniwersytetu Wileńskiego. W taki sposób poznał Adama Mickiewicza i swoją pierwszą, nieodwzajemnioną miłość – Ludwikę Śniadecką. Po śmierci męża Salomea wyszła po raz drugi za mąż za lekarza Augusta Becu.
Słowacki skończył studia prawnicze na Uniwersytecie Wileńskim. Po studiach wrócił na kilka miesięcy do Krzemieńca a później wyjechał do Warszawy. Był to rok 1829. W Warszawie objął posadę aplikanta w Komisji Rządowej Przychodu i Skarbu. Tam też zadebiutował bezimienną powieścią poetycką „Hugo”.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 -
1. Pan zamku, Kirkor przybywa do chaty Pustelnika po poradę w sprawie swojego małżeństwa.
2. Po odejściu Kirkora w chacie Pustelnika pojawia się pasterz Filon.
3. Ze snu budzi się Goplana i natychmiast zleca pracę Chochlikowi i Skierce.
4. Wieśniak Grabiec spotyka Goplanę. Goplana stara się uwieś... wiecej
Alina jest nieco młodsza od Balladyny. Ma jasne włosy... wiecej
Główną postacią fantastyczną jest Goplana – nimfa wodna będąca kr�... wiecej
W tragedii Słowackiego „Balladyna” kilku głównych bohaterów staje w pewnym momencie wobec konfliktu moralnego. Już w pierwszych scenach sztuki dowiadujemy się o problemie Pustelnika, który jest zdetronizowanym królem Popielem III. Wydaje się on pogodzony ze swoim losem ale problem stanowi ... wiecej
Tytułowa bohaterka dramatu Słowackiego Balladyna jest starszą córką Wdowy. Mieszka wraz z matką i siostrą w wiejskiej chacie. Jest piękną dziewczyną o zupełnie innej urodzie niż jej siostra Alina. Ma czarne oczy i sprawia wrażenie osoby tajemniczej. Balladyna ukrywa przed ludźmi... wiecej
przekształcanie i przypatrywanie się im przez filtr ironii romantycznej. W „Balladynie” łatwo doszukać się związków z ... wiecej
„Wychodzi na świat Balladyna z ariostycznym uśmiechem na twarzy, obdarzona wewnętrzną siłą urągania się z tłumu ludzkiego, z porządku i ładu, jakim się wszystko dzieje na świecie, z nieprzewidzianych owoców, które wydają drzewa ręką ludzi szczepione. Niech naprawia... wiecej
Balladyna - 10 najważniejszych informacji o Balladynie (i dwie mniej istotne)
Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskim
Spis treści
- Czas i miejsce akcji „Balladyny”
- „Balladyna” - znaczenie tytułu
- Język „Balladyny”
- Artyzm „Balladyny”
- Balladyna – postacie dramatu
- Interpretacja zakończenia „Balladyny”
- Budowa dramatu romantycznego na przykładzie „Balladyny”
- Najważniejsze inscenizacje „Balladyny”
- Juliusz Słowacki – biogram - notatka szkolna
- Juliusz Słowacki – ogólne uwagi o twórczości
Najważniejsze inscenizacje „Balladyny”
Dramat Słowackiego „Balladyna” jest sztuką dosyć często grywaną. Stwarza ona możliwość najróżniejszych interpretacji i eksponowania dowolnych, zawartych w niej wątków.
Po raz pierwszy wystawiona została na scenie 7 marca 1862 roku we Lwowie w Teatrze im. Skarbka. Był to jednorazowy spektakl, niezbyt udany z braku możliwości technicznych.
Najsłynniejsze z powodu wybitnych kreacji aktorskich inscenizacje „Balladyny” miały miejsce w Krakowie. 1868 rok – Balladynę gra Antonina Hoffman a Goplanę Helena Modrzejewska.
1902 rok – inscenizacja Józefa Kotarbińskiego ze Stanisławą Wysocką w tytułowej roli. Wysocka wystąpiła też w spektaklu w Warszawie reżyserowanym przez Ferdynanda Ruszczyca w 1914 roku. Spektakl ten odznaczał się doborową obsadą: Maria Przybyłko -Potocka, Aleksander Węgierko, Józef Węgrzyn, Jerzy Leszczyński.
1938 – Teatr Narodowy w Warszawie. Reżyserem jest Juliusz Osterwa. Rolę główną gra Irena Eichlerówna.
Po wojnie już w 1945 roku „Balladyna” zostaje wystawiona w Krakowie. Reż. Władysław Woźnik, w roli głównej Zofia Rysiówna.
W latach 50-tych dramat w swoich wystawieniach doczekał się dziwnych interpretacji
/antyfeudalizm, oderwanie od ludu, krytyka wad narodowych, awans społeczno-polityczny, karierowiczostwo /. Udowodniły one jednak, że sztuka Słowackiego stwarza możliwość nawiązywania do współczesności.
Tę cechę „Balladyny” wykorzystał Adam Hanuszkiewicz realizując „Balladynę” w 1974 roku w Teatrze Narodowym w Warszawie. Grali w niej między innymi Anna Chodakowska i Wojciech Siemion, Hanuszkiewicz wykorzystał cały szereg awangardowych chwytów, które uwspółcześniły sztukę / np. motocykle, zdalnie sterowane zabawki /.
Ciekawe było również przedstawienie „Balladyny” w Teatrze Bagatela - także z 1974 roku. Reżyserował je Mieczysław Górkiewicz. Scenografię zrobił Tadeusz Kantor. Oprócz aktorów wystąpiły w nim manekiny. Dużo w scenografii było zgrzebnego płótna, surowych desek, szubienica po prawej stronie sceny, obrazy śmierci i przerażenia – wszystko w konwencji szopki z ludźmi i kukłami. Sztuka opowiadała o nieuchronności ludzkiego losu i okrucieństwie życia.
Problematyka tragedii Juliusza Słowackiego związana jest z realiami politycznymi okresu, w którym powstała / 1834 rok /. Jest to okres Wielkiej Emigracji po upadku powstania listopadowego. Powstają w tym okresie w Europie Zachodniej najróżniejsze polskie stronnictwa i ugrupowania, które toczą ze sobą spory i dyskusje na temat sprawy polskiej. Do tej dyskusji swój głos dodaje Słowacki - w formie udramatyzowanej baśni mówi o władzy, ludzkiej naturze i etyce.
Jednym z problemów, jaki pojawia się w jego tragedii, jest problem prawa do sprawowania władzy.
W jego baśniowej rzeczywistości zasada rządów dynastycznych została naruszona – Popiel IV zdetronizował Popiela III. W tej sytuacji bohaterowie tragedii nie wiedzą jak się zachować? Z pewnością należy usunąć z tronu uzurpatora. Nie wiadomo jednak kto ma na nim zasiąść? Czy ma to być dawny król, czy też ten, kto zwycięży Popiela IV? A może ma być to osoba, która posiada insygnium królewskie, czyli koronę Lecha? Kryteria wyboru okazują się niejasne, co stwarza pretekst do zażartej walki o tron.
Przy tej okazji pojawia się problem etyki. Bezwzględna walka o władzę usiana jest trupami. Giną nie tylko rycerze w bitwach. Do zbrodni prowadzą intrygi, spiski i manipulacje. Balladyna ogarnięta rządzą władzy nie liczy się z nikim i z niczym. Bierze udział w tej rozgrywce politycznej, niszcząc wszystkich po kolei. Rodzi się więc pytanie, czy taka osoba powinna sprawować władzę? Obalenie Popiela IV traci w tej sytuacji sens, skoro panować ma zbrodniarka. Ona sama uważa, że nie jest zbrodniarką, skoro nie udowodniono jej tego.
Jest jeszcze problem natury ludzkiej, w której drzemią różne pragnienia i potrzeby. Dla Balladyny, chociaż pochodzi z ludu, jest to pragnienie władzy i zaszczytów. Dla Wdowy najważniejsza jest miłość, której nie da się wymusić. Kirkor chce żyć w uporządkowanym świecie, rządzącym się jasnymi zasadami – w imię tego rezygnuje z różnych rzeczy. Grabiec, jako prostak chce pić i jeść do syta. Kostryn myśli o wykorzystaniu każdej sytuacji do zrobienia kariery – pozycja dowódcy straży zamkowej wydaje mu się zbyt niska. Pozostaje jeszcze Pustelnik, któremu leży na sercu dobro ludu.
Wszyscy bohaterowie tragedii Słowackiego, bez względu na swoje intencje ponoszą klęskę. Uwikłani w walkę ze sobą giną. Nad wszystkim czuwają jakieś siły wyższe, które nie dopuszczają do urealnienia ich dążeń.
Juliusz Słowacki – biogram - notatka szkolna
Juliusz Słowacki herbu Leliwa urodził się w 1809 roku w Krzemieńcu. Jego ojciec, Euzebiusz był profesorem literatury w Liceum Krzemienieckim i w Cesarskim Uniwersytecie Wileńskim. Matka Juliusza, Salomea z Januszewskich była osobą o wysokiej kulturze osobistej i literackiej. W swoim domu prowadziła salon literacki. Dzięki temu jej syn w dzieciństwie i wczesnej młodości miał dużo kontaktów z elitą intelektualną z kręgu Uniwersytetu Wileńskiego. W taki sposób poznał Adama Mickiewicza i swoją pierwszą, nieodwzajemnioną miłość – Ludwikę Śniadecką. Po śmierci męża Salomea wyszła po raz drugi za mąż za lekarza Augusta Becu.
Słowacki skończył studia prawnicze na Uniwersytecie Wileńskim. Po studiach wrócił na kilka miesięcy do Krzemieńca a później wyjechał do Warszawy. Był to rok 1829. W Warszawie objął posadę aplikanta w Komisji Rządowej Przychodu i Skarbu. Tam też zadebiutował bezimienną powieścią poetycką „Hugo”.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 -
Balladyna – streszczenie
Tekst dramatu Słowackiego „Balladyna” poprzedza list dedykacyjny z d. 9 lipca 1839 r. Pisarz swój utwór dedykuje autorowi „Irydiona” czyli Zygmuntowi Krasińskiemu. Wyraża w nim obawy, że jego dramat może być niezrozumiany. Porównuje siebie do Homera śpiewającego swoje rycerskie pieśni obojętnym falom ... wiecej„Balladyna” - plan wydarzeń
Akt I1. Pan zamku, Kirkor przybywa do chaty Pustelnika po poradę w sprawie swojego małżeństwa.
2. Po odejściu Kirkora w chacie Pustelnika pojawia się pasterz Filon.
3. Ze snu budzi się Goplana i natychmiast zleca pracę Chochlikowi i Skierce.
4. Wieśniak Grabiec spotyka Goplanę. Goplana stara się uwieś... wiecej
Alina i Balladyna – charakterystyka porównawcza
Alina i Balladyna są niezamężnymi córkami Wdowy. Mieszkają razem z matką w ubogiej chacie. Matka troszczy się o nie jednakowo. Chce, by obie córki znalazły sobie dobrych mężów. Pomimo, że są siostrami, dziewczyny różnią się od siebie charakterem i wyglądem.Alina jest nieco młodsza od Balladyny. Ma jasne włosy... wiecej
Charakterystyka postaci fantastycznych w „Balladynie” – Goplana, Skierka i Chochlik
Oprócz postaci realnych, Słowacki w swoim dramacie „Balladyna” umieścił postacie fantastyczne. Żyją one we własnym świecie ale świat ludzi budzi ich ciekawość. Posiadając czarodziejskie moce mogą w ten świat ingerować.Główną postacią fantastyczną jest Goplana – nimfa wodna będąca kr�... wiecej
Balladyna - problematyka, opracowanie
Konflikty moralne w „Balladynie”W tragedii Słowackiego „Balladyna” kilku głównych bohaterów staje w pewnym momencie wobec konfliktu moralnego. Już w pierwszych scenach sztuki dowiadujemy się o problemie Pustelnika, który jest zdetronizowanym królem Popielem III. Wydaje się on pogodzony ze swoim losem ale problem stanowi ... wiecej
Balladyna - charakterystyka
Charakterystyka Balladyny jako postaci dramatuTytułowa bohaterka dramatu Słowackiego Balladyna jest starszą córką Wdowy. Mieszka wraz z matką i siostrą w wiejskiej chacie. Jest piękną dziewczyną o zupełnie innej urodzie niż jej siostra Alina. Ma czarne oczy i sprawia wrażenie osoby tajemniczej. Balladyna ukrywa przed ludźmi... wiecej
Motywy literackie i nawiązania w „Balladynie”
Słowacki pisząc swój dramat „Balladyna” w najróżniejszy sposób korzystał z tradycji literackiej. Najistotniejszy materiał stanowią sztuki Williama Szekspira. Pozwalał sobie na swobodneprzekształcanie i przypatrywanie się im przez filtr ironii romantycznej. W „Balladynie” łatwo doszukać się związków z ... wiecej
„Balladyna” - najważniejsze cytaty
Fragment Wstępu do „Balladyny”„Wychodzi na świat Balladyna z ariostycznym uśmiechem na twarzy, obdarzona wewnętrzną siłą urągania się z tłumu ludzkiego, z porządku i ładu, jakim się wszystko dzieje na świecie, z nieprzewidzianych owoców, które wydają drzewa ręką ludzi szczepione. Niech naprawia... wiecej