Jesteś w: Świętoszek

Świętoszek jako komedia...

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim



2. Dydaktyzm – Autor wykpiwa obłudną pobożność i podwójną moralność / Tartuffe /, dewocję / Pani Pernelle /, naiwność i upór / Orgon/. Chwali natomiast uczciwość, szczerość, rozsądek, radość życia.

3. Realizm i uniwersalizm – Bohaterowie komedii nie są szablonowymi postaciami. Są żywymi ludźmi. Ucieleśniają prawdy psychologiczne i moralne. Mają cechy ponadczasowe, aktualne w każdej epoce.

4. Komizm sztuki – realizowany jest poprzez komizm słowny, sytuacyjny i przez komizm postaci. Wynika on głównie ze ścierania się ze sobą różnych charakterów. Z tego powodu o komedii „Świętoszek” mówi się, że jest ona komedią charakterów.

„Świętoszek” jako komedia dydaktyczna


Molier był człowiekiem, który wierzył w racjonalne rozumowanie. Uważał, że teatr jest doskonałym miejscem, gdzie widza można nie tylko bawić ale również i uczyć. W swojej komedii „Świętoszek” chciał pokazać prawdziwe źródło braku moralności i szyderstwa z religii.

Tym źródłem była obłudna pobożność wykorzystywana do całkiem świeckich celów. Stworzony przez niego czarny charakter, Tartuffe jest człowiekiem, który dużo mówi o religii i moralności ale sam nie ma zamiaru stosować się do głoszonych przez siebie zasad. Jest jedynie aktorem grającym swoją rolę. Za tę grę żąda od swojego chlebodawcy zapłaty. Swoimi machinacjami doprowadza go do ruiny. Gdyby nie szczęśliwe zrządzenie losu, sytuacja Orgona byłaby bardzo trudna.

Molier podejmując taki temat chciał uczulić widzów na szerzące się zjawisko sztucznej, demonstracyjnej religijności. Sam nie będąc ateistą, jednocześnie nie godził się z surowym chrystianizmem zabierającym człowiekowi radość życia.

Pisząc o tym problemie, stworzył jednocześnie ciekawe studium psychologiczne człowieka zaślepionego jakąś ideą. Takim człowiekiem jest Orgon. Pada on ofiarą oszusta Tartuffe`a. Dopóki jednak nie ma namacalnych dowodów obłudy swojego ulubieńca, jest głuchy na wszelkie racjonalne argumenty rodziny.

Komediopisarz pokazuje widzom, że nazbyt emocjonalne podejście do pewnych idei ułatwia drogę szalbierstwu. Rozzłoszczony atakami rodziny wobec Świętoszka podejmuje pochopną decyzję o zapisach majątkowych na rzecz Tartuffe`a. Dyktowane emocjami zaufanie do Tartuff`a okazuje się złudne, gdy ten pewny swoich zdobyczy pokazuje wreszcie swoje prawdziwe oblicze.

Jak bywa w komedii, rzecz kończy się dobrze. Jest to jednak tylko szczęśliwy przypadek. Tak naprawdę , Orgon wciągnięty w machinacje oszusta stracił kontrolę nad swoim życiem i swoim majątkiem.

„Świętoszek” jako komedia obyczajowa


Ogromnym osiągnięciem Moliera było wprowadzenie do komedii nowej tematyki. Dzięki temu przestaje ona być pustą, jarmarczną zabawą. Tym samym rośnie jej znaczenie w sztuce dramatycznej. O tym, że rzeczywiście tak jest świadczą reakcje pierwszych odbiorców – zarówno te pozytywne, jak i negatywne.

„Świętoszek” jest komedią obyczajową. W gruncie rzeczy, przedstawia ona ponurą historię rodziny sterroryzowanej przez oszusta, który konsekwentnie dąży do zagrabienia cudzego majątku. Oszust, jakim jest Tartuffe korzysta z panujących we Francji w XVII wieku stosunków obyczajowych. Bazuje na wyeksponowanym życiu religijnym, któremu przypisuje się szczególne znaczenie. Jego zdolności aktorskie i obłuda religijna powodują, że zyskuje wpływ na zamożnego mieszczanina Orgona. Stając się jego przewodnikiem duchowym ma zapewniony dach nad głową i utrzymanie. Orgon zachwycony wzorową pobożnością Tartuffe`a zamierza wydać za niego swoją córkę i zapewnić mu jakieś dochody.

Przy okazji można przyjrzeć się, jak wyglądało w tamtych czasach życie rodziny mieszczańskiej. Był to układ patriarchalny, w którym o wszystkim decydował mężczyzna będący głową rodziny. Nic więc dziwnego, że Tartuffe swoją religijnością uwodzi przede wszystkim Orgona. Drugą osobą, na którą Tartuffe ma wpływ jest matka Orgona, pani Pernelle. Można domyślić się, że pani Pernelle jest kobietą samodzielną finansowo, ponieważ nie mieszka z synem i nic nie mówi się o jej mężu, więc pewnie jest wdową. Tak więc, Tartuffe kręci się przede wszystkim przy tych, którzy dysponują jakimś majątkiem.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 - 



  Dowiedz się więcej