Jesteś w: Świętoszek

Świętoszek jako komedia...

Autor: Karolina Marlęga     Serwis chroniony prawem autorskim

Komedia jako gatunek literacki


Komedia jest jednym z trzech gatunków dramatycznych. Pozostałe dwa to tragedia i dramat właściwy. Odznacza się pogodnym nastrojem, szybką akcją, komizmem słownym i sytuacyjnym oraz szczęśliwym dla bohaterów zakończeniem.

Komedia znana była już w starożytności. W Grecji uprawiał ją Arystofanes i Menander. W Rzymie Plaut oraz Terencjusz. Uważana była za niższy gatunek sztuki niż tragedia. Średniowieczna komedia we Francji rozwinęła się z intermediów grywanych przy misteriach, miraklach i moralitetach. Miała ona charakter farsy opartej na karykaturze i komizmie sytuacyjnym. Wszystkie te gatunki komedii znane były Molierowi. Korzystał z nich jako dyrektor wędrownej trupy teatralnej i jako aktor.

Korzystał też z włoskiej renesansowej Commedia dell`arte, w której ważną rolę odgrywał efekt wizualny. Grały w niej maski, będące uosobieniem pewnych komicznych typów. Tekst sztuki był improwizowany.

Jako komediopisarz Molier uważany jest za twórcę komedii nowożytnej. Zachowując tradycyjne formy / np. jedność czasu, miejsca i akcji / wprowadził własne udoskonalenia. W sposób
realistyczny traktował tematy obyczajowe, zakładając, że natura ludzka jest niezmienna. Uważał też, że komedia powinna mieć wymowę dydaktyczną.


Cechy komedii nowożytnej to: nagromadzenie nieporozumień, konfliktów, pomyłek; komizm sytuacji i postaci; intrygi, które są motorem działania bohaterów; „białe” i „czarne” charaktery; szybka akcja; nagłe i niespodziewane zakończenie.

Molier jako twórca komedii nowożytnej na przykładzie „Świętoszka”


W czasie działalności na prowincji Molier ze swoją trupą aktorską wystawiał różne rodzaje sztuk. Jego twórczość komediopisarska zaczęła się po powrocie do Paryża w 1658 roku. W 1659 roku wystawia „Pocieszne wykwintnisie”, w 1662 „Szkołę żon” a w 1664 „Świętoszka”.

„Świętoszek” jest szczytowym osiągnięciem jego twórczości. Twórcy udało się bardzo poważny temat zawrzeć w komedii. Opisywana przez niego ponura rzeczywistość przekształciła się pod jego piórem w zabawną, poetycką historię.

Dawna komedia miała na celu tylko zabawę. Molier zrobił z niej studium duszy ludzkiej. Stworzył nieśmiertelne typy ludzkie. Nie tylko bawił ale również uczył. Nie był to jednak suchy dydaktyzm. Głębia ujęcia powoduje, że jest w tym mądrość życia przeznaczona dla ludzi dojrzałych. Z tego powodu Molier często zaciera granice między komizmem a powagą życia. Nowością wprowadzoną przez niego do teatru jest komedia obyczajowa i komedia charakterów, chociaż jeszcze zamknięta w stare ramy. Pomimo, że ramy są stare, twórczość Moliera zaczyna odbiegać od starej farsy francuskiej.

W „Świętoszku” zewnętrzna intryga nie odgrywa już wielkiej roli. Ważniejsze jest starcie się różnych charakterów. By obraz nie był zbyt ponury, Molier jednak sięga do doświadczeń farsy. Pani Pernelle, Doryna, pan Zgoda, Orgon to postacie, które są zaczerpnięte z niej i przeobrażone na nowy sposób.

Komedia Moliera „Świętoszek” jest pierwszą satyrą społeczną na scenie. Jeśli przyjrzeć się życiu we Francji w XVII wieku, okazuje się jak trafnie i odważnie Molier potrafił ująć narastające, niebezpieczne zjawiska społeczne. Było to czymś więcej, niż zwykłym tematem literackim, jak miało to miejsce w „Pociesznych wykwintnisiach”. Od czasu pierwszej komedii Molier rozwinął swoją sztukę, podnosząc tym samym znaczenie komedii. Przestała ona być podrzędnym gatunkiem sztuki teatralnej.

Cechy komedii Moliera „Świętoszek”


1. Złożoność gatunkowa – W „Świętoszku” można odnaleźć elementy starofrancuskiej farsy, cechy włoskiej komedii dell` arte / bohaterowie reprezentują określone ludzkie typy / oraz satyrę społeczną, co podnosi znaczenie komedii jako sztuki dramatycznej.
strona:   - 1 -  - 2 -  - 3 -  - 4 - 



  Dowiedz się więcej