Jesteś w:
Motyw domu
Dom to miejsce bliskie każdemu. To w nim stawiamy pierwsze kroki, wypowiadamy pierwsze słowa, poznajemy wartości, ale i ronimy pierwsze łzy. Powinien dawać poczucie bezpieczeństwa, być miejscem schronienia, „twierdzą”, przestrzenią, w której spotyka się rodzina, przyjaciele.
O wadze domu pisał między innymi w jednym z listów do narzeczonej Żeromski: „Dom jest dla człowieka częścią jego istoty, toteż najbardziej brak tej części odczuwają tacy jak ja, co nie mieli prawie rodzinnego domu…”. Dom to zazwyczaj symbol rodziny, spokoju, stabilizacji, kosmicznego ładu czy pępka świata. Nie dziwi więc fakt, że motyw domu jako miejsca, gdzie żyje rodzina występuje bardzo często.
Dyskusje i relacje pomiędzy członkami domostw są często wykorzystywane do przedstawienia mentalności przedstawicieli danej epoki, a także ich sposobu postrzegania świata. W literaturze, tak jak w życiu, spotkać możemy zarówno szczęśliwe, pełne śmiechu i zrozumienia domu, jak też takie, w których panuje smutek, czasem nawet okrucieństwo.
• Biblia. „Przypowieść o synu marnotrawnym” - odnajdujemy tu motyw powrotu do domu. Historia opowiada o jednym z synów, który prosi ojca, by ten podzielił majątek i dał tą część, która mu się należy. Ojciec bez sprzeciwu oddał część majątku synowi. Młodzieniec wyruszył przed siebie i zaczął żyć kosztem wciąż uszczuplanego majątku. W niedługim czasie wydał wszystko. Musiał z czegoś żyć, więc najął się do wypasu świń. Upadł tak nisko, że podjadał świniom jedzenie. Przekonał się, że lekkomyślnie uczynił opuszczając dom swojego rodziciela, ponieważ tam nawet słudzy mieli się lepiej niż on. Postanowił powrócić na łono rodziny i z pokorą wyznać swoje winy. Gdy tylko ojciec zobaczył swego syna, tak się ucieszył, że zorganizował na jego cześć wielkie przyjęcie.
• Mitologia - z podkreśleniem roli domowego, rodzinnego ciepła spotkać możemy się już w mitologii. Symbolem domu jest tam córka Kronosa i Rei – Hestia – bogini ognia i ogniska domowego. Dawni Grecy poświęcali jej ognisko, które znajdowało się w każdym domu, a także w budynkach publicznych. Kult Hestii miał rodowód praindoeuropejski. Jest to przypuszczalnie jedno z najstarszych bóstw europejskich. Jako grecka bogini ślubowała dziewictwo i, choć była opiekunką wszystkich rodzin, sama nie mogła założyć rodzinnego gniazda. Mit o Dedalu i Ikarze - Ikar był synem Dedala - nadwornego artysty króla Minosa na wyspie Krecie, powszechnie cenionego konstruktora i wynalazcy. Tęsknota za ojczystym domem była tak silna, że Dedal wraz z synem Ikarem, mimo wcześniejszej odmowy króla, postanowili opuścić wyspę. Dopomóc w ucieczce miały, stworzone właśnie na potrzebę lotu, olbrzymie skrzydła wykonane z ptasich piór. Tuż przed odlotem ojciec przestrzegł Ikara, by ten nie leciał zbyt blisko słońca. Dedal leciał z przodu, pokazując drogę synowi. Okazało się, iż przewidywania Dedala wcale nie były bezzasadne. Wosk, topiąc się, sprawił, iż pióra zaczęły odpadać jedno po drugim. Ikar ostatecznie upadł na ziemię, zabijając się na miejscu. Nigdy już nie powrócił do rodzinnego domu.
• Homera, „Odyseja” - główny bohater po dziesięciu latach tułaczki, na którą został skazany przez Zeusa, powraca w rodzinne strony – do Itaki. Mimo wielu przeszkód i przygód, nie rezygnuje on z dotarcia do celu. Może to właśnie wyobrażenia miejsca końca wędrówki, rodzinnego pałacu, pozwalają mu przetrwać nieraz groźne sytuacje. Odys do swego pałacu królewskiego przybywa w przebraniu żebraka, aby przyjrzeć się sytuacji w domu. Penelopa, symbol wiernej żony, która nigdy nie straciła wiary w powrót małżonka, traktuje obcego, odzianego w łachmany człowieka z łaskawością i uprzejmością należną wedle greckiego zwyczaju każdemu gościowi. Pierwszy poznaje wędrowca syn - Telemach, pies Argos i niewolnica - Eurykleja. Tak dopełnia się jego długoletnia wędrówka. Odys jest przykładem bohatera, który pokazuje jak wielka może być miłość jednostki do rodzinnego domu i ile człowiek jest w stanie wycierpieć i przeżyć, by osiągnąć zamierzony cel, czyli powrócić do miejsca, gdzie czeka na niego rodzina.
• Jana Kochanowski, „Na dom w Czarnolesie” - utwór, mimo lekkiej formy, utrzymany został w poważnym tonie. Na początku poeta zwraca się do Boga. Choć dom w Czarnolesie jest efektem jego pracy, to szczęście, jakiego tam doznaje zależy od Stwórcy, dlatego podmiot zwraca się do Niego z prośbą o dalsze błogosławieństwo. Poeta przeciwstawia wszelkie bogactwa świata, dostatnie domy, dwory, pałace swojej posiadłości, w której czuje się szczęśliwy:
„Inszy niechaj pałace marmorowe mają
I szczerym złotogłowem ściany obijają,
Ja, Panie, niechaj mieszkam w tym gnieździe ojczystym,”
Dom nazwany zostaje tu „ojczystym gniazdem”. Z jednej strony zwrot ten świadczy o patriotyzmie autora, o jego przywiązaniu do własnego kraju, przeszłości i tradycji. Z drugiej odnosi się do symbolu gniazda, jako miejsca, które zakładają ptaki. Dom, o którym wspomina Kochanowski wiąże się z jego poczuciem tożsamości, jest wyrazem dobrego życia ziemskiego, w zgodzie z Bogiem, które choć skromne przypomina ziemski eden.
• Mikołaj Rej, „Żywot człowieka poczciwego” - wybitny poeta kreśli portret szlachcica - ziemianina wiodącego spokojne i unormowane życie na wsi. „Człowiek poczciwy” to dobry gospodarz, który dogląda prac w polu i w ogrodzie, troszczy się o gospodarstwo i rodzinę, jest oddanym mężem i ojcem. Rej przedstawia w swoim utworze obraz zgodnej rodziny, w życiu, której dominują: praca, wzajemna miłość i troska o potomstwo. Utwór pokazuje obraz wzorowego małżeństwa i szczęśliwego życia rodzinnego „człowieka poczciwego”. Z radością goszczą przyjaciół i sąsiadów, którzy chętnie zaglądają do ich domu, pełnego ciepła rodzinnego i miłości. Autor z radością wraca do zacisza domowego, do żony i „dziatek”.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - - 7 -
Motyw domu
Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskimMotyw domu - wprowadzenie
Dom to miejsce bliskie każdemu. To w nim stawiamy pierwsze kroki, wypowiadamy pierwsze słowa, poznajemy wartości, ale i ronimy pierwsze łzy. Powinien dawać poczucie bezpieczeństwa, być miejscem schronienia, „twierdzą”, przestrzenią, w której spotyka się rodzina, przyjaciele.
O wadze domu pisał między innymi w jednym z listów do narzeczonej Żeromski: „Dom jest dla człowieka częścią jego istoty, toteż najbardziej brak tej części odczuwają tacy jak ja, co nie mieli prawie rodzinnego domu…”. Dom to zazwyczaj symbol rodziny, spokoju, stabilizacji, kosmicznego ładu czy pępka świata. Nie dziwi więc fakt, że motyw domu jako miejsca, gdzie żyje rodzina występuje bardzo często.
Dyskusje i relacje pomiędzy członkami domostw są często wykorzystywane do przedstawienia mentalności przedstawicieli danej epoki, a także ich sposobu postrzegania świata. W literaturze, tak jak w życiu, spotkać możemy zarówno szczęśliwe, pełne śmiechu i zrozumienia domu, jak też takie, w których panuje smutek, czasem nawet okrucieństwo.
Motyw domu w literaturze
• Biblia. „Przypowieść o synu marnotrawnym” - odnajdujemy tu motyw powrotu do domu. Historia opowiada o jednym z synów, który prosi ojca, by ten podzielił majątek i dał tą część, która mu się należy. Ojciec bez sprzeciwu oddał część majątku synowi. Młodzieniec wyruszył przed siebie i zaczął żyć kosztem wciąż uszczuplanego majątku. W niedługim czasie wydał wszystko. Musiał z czegoś żyć, więc najął się do wypasu świń. Upadł tak nisko, że podjadał świniom jedzenie. Przekonał się, że lekkomyślnie uczynił opuszczając dom swojego rodziciela, ponieważ tam nawet słudzy mieli się lepiej niż on. Postanowił powrócić na łono rodziny i z pokorą wyznać swoje winy. Gdy tylko ojciec zobaczył swego syna, tak się ucieszył, że zorganizował na jego cześć wielkie przyjęcie.
• Mitologia - z podkreśleniem roli domowego, rodzinnego ciepła spotkać możemy się już w mitologii. Symbolem domu jest tam córka Kronosa i Rei – Hestia – bogini ognia i ogniska domowego. Dawni Grecy poświęcali jej ognisko, które znajdowało się w każdym domu, a także w budynkach publicznych. Kult Hestii miał rodowód praindoeuropejski. Jest to przypuszczalnie jedno z najstarszych bóstw europejskich. Jako grecka bogini ślubowała dziewictwo i, choć była opiekunką wszystkich rodzin, sama nie mogła założyć rodzinnego gniazda. Mit o Dedalu i Ikarze - Ikar był synem Dedala - nadwornego artysty króla Minosa na wyspie Krecie, powszechnie cenionego konstruktora i wynalazcy. Tęsknota za ojczystym domem była tak silna, że Dedal wraz z synem Ikarem, mimo wcześniejszej odmowy króla, postanowili opuścić wyspę. Dopomóc w ucieczce miały, stworzone właśnie na potrzebę lotu, olbrzymie skrzydła wykonane z ptasich piór. Tuż przed odlotem ojciec przestrzegł Ikara, by ten nie leciał zbyt blisko słońca. Dedal leciał z przodu, pokazując drogę synowi. Okazało się, iż przewidywania Dedala wcale nie były bezzasadne. Wosk, topiąc się, sprawił, iż pióra zaczęły odpadać jedno po drugim. Ikar ostatecznie upadł na ziemię, zabijając się na miejscu. Nigdy już nie powrócił do rodzinnego domu.
• Homera, „Odyseja” - główny bohater po dziesięciu latach tułaczki, na którą został skazany przez Zeusa, powraca w rodzinne strony – do Itaki. Mimo wielu przeszkód i przygód, nie rezygnuje on z dotarcia do celu. Może to właśnie wyobrażenia miejsca końca wędrówki, rodzinnego pałacu, pozwalają mu przetrwać nieraz groźne sytuacje. Odys do swego pałacu królewskiego przybywa w przebraniu żebraka, aby przyjrzeć się sytuacji w domu. Penelopa, symbol wiernej żony, która nigdy nie straciła wiary w powrót małżonka, traktuje obcego, odzianego w łachmany człowieka z łaskawością i uprzejmością należną wedle greckiego zwyczaju każdemu gościowi. Pierwszy poznaje wędrowca syn - Telemach, pies Argos i niewolnica - Eurykleja. Tak dopełnia się jego długoletnia wędrówka. Odys jest przykładem bohatera, który pokazuje jak wielka może być miłość jednostki do rodzinnego domu i ile człowiek jest w stanie wycierpieć i przeżyć, by osiągnąć zamierzony cel, czyli powrócić do miejsca, gdzie czeka na niego rodzina.
• Jana Kochanowski, „Na dom w Czarnolesie” - utwór, mimo lekkiej formy, utrzymany został w poważnym tonie. Na początku poeta zwraca się do Boga. Choć dom w Czarnolesie jest efektem jego pracy, to szczęście, jakiego tam doznaje zależy od Stwórcy, dlatego podmiot zwraca się do Niego z prośbą o dalsze błogosławieństwo. Poeta przeciwstawia wszelkie bogactwa świata, dostatnie domy, dwory, pałace swojej posiadłości, w której czuje się szczęśliwy:
„Inszy niechaj pałace marmorowe mają
I szczerym złotogłowem ściany obijają,
Ja, Panie, niechaj mieszkam w tym gnieździe ojczystym,”
Dom nazwany zostaje tu „ojczystym gniazdem”. Z jednej strony zwrot ten świadczy o patriotyzmie autora, o jego przywiązaniu do własnego kraju, przeszłości i tradycji. Z drugiej odnosi się do symbolu gniazda, jako miejsca, które zakładają ptaki. Dom, o którym wspomina Kochanowski wiąże się z jego poczuciem tożsamości, jest wyrazem dobrego życia ziemskiego, w zgodzie z Bogiem, które choć skromne przypomina ziemski eden.
• Mikołaj Rej, „Żywot człowieka poczciwego” - wybitny poeta kreśli portret szlachcica - ziemianina wiodącego spokojne i unormowane życie na wsi. „Człowiek poczciwy” to dobry gospodarz, który dogląda prac w polu i w ogrodzie, troszczy się o gospodarstwo i rodzinę, jest oddanym mężem i ojcem. Rej przedstawia w swoim utworze obraz zgodnej rodziny, w życiu, której dominują: praca, wzajemna miłość i troska o potomstwo. Utwór pokazuje obraz wzorowego małżeństwa i szczęśliwego życia rodzinnego „człowieka poczciwego”. Z radością goszczą przyjaciół i sąsiadów, którzy chętnie zaglądają do ich domu, pełnego ciepła rodzinnego i miłości. Autor z radością wraca do zacisza domowego, do żony i „dziatek”.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - - 7 -