Motyw dziecka

Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskim

Spis treści

• Eric-Emmanuel Schmidt, „Oskar i Pani Róża” - to historia małego chłopca chorego na białaczkę, któremu pozostało niewiele dni życia. Zaprzyjaźnia się on w szpitalu z wolontariuszką, panią Różą, dzięki której zaczyna wierzyć w Boga, staję się mądry życiowo. Jednak to nie pani Róża jest tutaj tak znacząca, jak sam chłopiec. Oskar to niezwykła postać, która łączy w sobie cechy dziecka radosnego, troskliwego, cierpiącego i dziecka w roli dorosłego. Zmierza się z chorobą, która zazwyczaj dotyka ludzi dorosłych, dzielnie stawia jej czoła. Ponadto, przeżywa każdy swój dzień jak dziesięć lat, dojrzewa we własnej wyobraźni - sytuacje, które zachodzą w szpitalu przyrównuje do prawdziwego życia. Przeżywa między innymi problemy dojrzewania, bo całuje się z koleżanką „z języczkiem”, później bierze ślub z ukochaną, przeżywa kryzys wieku średniego, następnie doświadcza uroków starości. Cierpi, bo jest nieuleczalnie chory, ma raka. Cierpi również dlatego, że nie czuje miłości rodzicielskiej, sam mówi, że nienawidzi rodziców. Jest też radosny, bo potrafi cieszyć się tym, co go otacza, tym, że słońce wpada do pokoju, że wstaje nowy dzień. Troszczy się o osobę, która troszczy się o niego – mowa tu o pani, a raczej, cioci Róży. Troszczy się o Peggy, chorą dziewczynkę, którą obdarzył uczuciem, troszczy się nawet o samego Pana Boga, któremu pewnego dnia pisze w liście, że o nic go nie prosi, by Ten mógł sobie odpocząć.

• Aglaja Veteranyj, „Dlaczego dziecko gotuje się w mamałydze” - utwór opowiada o losach dziecka rozwijającego się w bardzo nietypowych warunkach. Bohaterką i narratorką książki jest mała Aglaja, córka artystów cyrkowych. Rodzina ucieka z ojczystej Rumunii i rozpoczyna podróż po Europie. Historia opowiadana jest w formie krótkich rozdziałów, przypominających szybko zanotowane myśli i spostrzeżenia. Mała bohaterka cechuje się wielką wrażliwością, dlatego opisuje wydarzenia z dużym ładunkiem emocjonalnym. Większą wagę przywiązuje do przekazania emocji, jakie wywołują w niej poszczególni ludzie i uczuć, jakie wiążą się z różnymi wydarzeniami, niż opowiedzenia konkretnej historii. Dominującym uczuciem w opowieści Aglaji jest strach. Dziewczynka boi się, że rodzina będzie musiała wrócić do ogarniętej nędzą Rumunii, boi się, gdy trafia do szkoły z internatem, i przede wszystkim, nieustannie boi się o swoją matkę. Książka ta jest próbą dokonania rozrachunku z dzieciństwem, które nie daje spokoju dorosłej osobie.

• Irena Douskova, „Dumny bądźżeś” - książka to opowieść o pierwszych latach normalizacji Hus�ka, przez które w szeregu mniej lub bardziej komicznych przygód i sytuacji z życia dzieci i dorosłych z pewnego powiatowego miasta prowadzi nas bystra, lecz odpowiednio do swojego wieku naiwna uczennica drugiej klasy szkoły podstawowej w Niczinie, Helenka Souczkowa. Lata największego marazmu, który nastąpił po okupacji radzieckiej w roku 1968, wszystkie ówczesne konwulsje społeczne i ucisk komunistycznej propagandy postrzega jakby tylko z zewnątrz, przez pryzmat historii rodzinnej, przez którą niezmiennie wyziera absurd tamtych czasów. Najważniejszą zaletą tej książki jest niezwykle subtelna wrażliwość delikatnej, lecz spostrzegawczej dziewczynki, skonfrontowana z tragigroteskową rzeczywistością otaczającego ją świata, pozornie znajdującą się gdzieś „za szybą”, gdzieś za barwami ochronnymi dzieciństwa. W tej książce dziecięca wypowiedź przez swoją intensywną autentyczność służy jako narzędzie do odsłonięcia i oskarżenia niedoskonałej rzeczywistości świata dorosłych.

• Jose Mauro de Vasconcelos, „Moje drzewko pomarańczowe” - autor pokazuje nam widzianą oczami dziecka Brazylię lat 30-tych XX wieku, z jej rosnącym bezrobociem, postępującą pauperyzacją, kontrastami społecznymi. Mały Zeze dużo wie o życiu. Wie, co to głód, bieda, smutek i cierpienie. Rozumie potrzeby bezrobotnego ojca i maleńkiego brata, ale jego potrzeb nie dostrzega prawie nikt. Zeze jest wrażliwy i szalony, bywa łobuziakiem i aniołem. Ma niezwykłą wyobraźnię, własny świat, w którym rozmawia z drzewkiem pomarańczowym i nietoperzem, tworzy dla swego braciszka zoo i Europę, a w jego piersi wibruje głos ptaszka. Daje innym swą miłość, ale niewiele dostaje w zamian. Zeze, bity i poniżany, nie poddaje się jednak i ocala w sobie zachwyt nad światem.

Motyw dziecka w malarstwie

• Pieter Bruegel Starszy, „Zabawy dziecięce” - dzieci budują na obrazie postaci beztroskie, wesoło bawiące się, niemające żadnych zmartwień. Są jednak tylko chmarą małych ludzi bawiących się na ulicach miasta, żadne z nich nie zostało wyróżnione i pokazane w sposób indywidualny, który określałby niepowtarzalną osobowość.

• Eugène Delacroix, „Wolność wiodąca lud na barykady” - obraz przedstawia dramatyczny fragment walki ulicznej. Pobudza naszą czujność, takim akcentem, jak m. in. postacią wolności – na wpół obnażoną, rewolucyjną, francuską Nike, z trójbarwnym sztandarem w jednej ręce, a karabinem w drugiej. Jest też uzbrojony chłop, inteligent w kapeluszu, robotnik w czerwonej chuście, zapatrzony na wolność, czyli rewolucyjni żołnierze. Na dalszym planie – pędzący tłum walczących. Na prawo od Nike, znajduje się mały chłopiec, podobny do tych z powstania warszawskiego. Najprawdopodobniej biegnie, walczy. Wskazują na to trzymane w obydwu dłoniach pistolety, z czego jeden pionowo do góry, być może chłopiec strzela. Znalazł się w roli dorosłego, ponieważ tak jak inni, walczy za ojczyznę. Wszystko owiane jest mglistą atmosferą dymu. Kolorystyka wydaje się być szara, przygnębiająca, barwy są przygaszone.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - - 7 - - 8 - - 9 - - 10 - - 11 - - 12 - - 13 -