Motyw szaleństwa

Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskim

Spis treści

• „Wichrowe Wzgórza” Emily Bront� - Heathcliff nie jest on szaleńcem w stereotypowym znaczeniu tego słowa: autorka nie sugeruje, że wymaga on jakiegokolwiek leczenia, co jest także podyktowane wymogami i pruderią epoki. Bohatera to przybysz z obcego ludziom świata i zgodnie z narracją można powiedzieć, że reprezentuje „kosmiczne siły ciemności”. Jego szaleństwo rozpoczyna się od obsesyjnej miłości do Katarzyny. Przyjmuje ona formy bezwzględnego oddania, paranoicznej zazdrości i niekontrolowanej demonstracji swojego uczucia, co stoi w opozycji do opanowanego charakteru i chłodu emocjonalnego, jaki Heathcliff ukazuje we wszystkich innych dziedzinach życia. Mężczyzna został jednak odrzucony; słysząc słowa Katarzyny: „poniżyłabym się wychodząc za Heathcliffa”, ucieka z posiadłości, po czym wraca po trzech latach, jako człowiek majętny i bezwzględny. W tym właśnie momencie powieści rozpoczyna się drugie szaleństwo Heathcliffa: konsekwentna zemsta na wszystkich winowajcach swoich krzywd. Jego zemsta sięga dużo dalej: chce przyczynić się do kompletnego upadku męża Katarzyny, jej brata i ich rodzin. Niszcząc swoje otoczenie, Heathcliff zniszczył także siebie i swoje wnętrze. Otoczony powszechną nienawiścią pogrążył się w obłędzie: zaczął miewać omamy wzrokowe i słuchowe, widział twarz Katarzyny w każdym człowieku, nie jadał, a całe noce spędzał na grobie ukochanej, przeklinając swój los. Tym samym wiedział, że zbliża się śmierć, jednak nawet w jej obliczu nie poczuł żadnych wyrzutów sumienia.

• „Lolita” Vladimir Nabokov - Humbert Humbert, będąc w średnim wieku poznał zupełnie przypadkowo dwunastoletnią Dolores i natychmiast uległ całkowitej fascynacji jej cielesnością. Mała dziewczynka stała się obiektem seksualnych fantazji Humberta, który zaczął zachowywać się zupełnie jakby został przez nią opętany. Mężczyzna posunął się nawet do ślubu z jej matką, a kiedy jego żona zginęła w nieszczęśliwym wypadku stał się pełnoprawnym opiekunem i kochankiem dziewczynki. Dolores jednak okazała się nad wyraz przebiegłym dzieckiem i zaczęła wykorzystywać uzależnienie, w jakie przerodziła się miłość mężczyzny. Humbert pogrążając się w rozpaczy po stracie Dolores popadł w jeszcze większy obłęd. Nie mogąc żyć bez swojej nimfetki, rozpoczął kilkuletnie poszukiwania, a gdy po latach odnalazł Dolores, ta była już brzemienną mężatką. Oszalały z rozpaczy Humbert zabił mężczyznę, dla którego dziewczyna go porzuciła. W skutek tego trafił do więzienia, lecz nie czuł wyrzutów sumienia, wręcz przeciwnie uważał że dokonał sprawiedliwego osądu.

• „Lot nad kukułczym gniazdem” Ken Kesey - książka pisana była pod wpływem osobistych doświadczeń autora. Keesey – wieczny buntownik i hipis, pragnąc zrozumieć psychikę ludzi psychiczne chorych, narkotyzował się, a także odbył staż w klinice psychiatrycznej, gdzie potajemnie poddał się elektrowstrząsom – powszechnie stosowanej metodzie „wychowawczej”. Książka opowiada historię McMurphego – drobnego przestępcy, który pragnąc uniknąć kary więzienia symuluje chorobę psychiczną. Bohater jest przekonany, że pobyt w szpitalu będzie dobrą zabawą, jednak tak się nie dzieje. Trafia bowiem na twarde rządy pielęgniarki oddziałowej Ratched nazywanej powszechnie Wielką Siostrą, której metody są iście totalitarne. Powieść możemy interpretować jako metaforę każdego zniewolenia i stosowania totalitarnych metod.

• „Ptasiek” William Wharton - historia głównego wątku, którym jest dziecięca przyjaźń pomiędzy Alem a Ptaśkiem, niesie także obraz szarego, prozaicznego życia Ameryki w latach przed wybuchem drugiej wojny światowej, a także daje wyobrażenie o mentalności amerykańskiego społeczeństwa. „Wybudowaliśmy dla siebie klatkę – cywilizację - gdyż byliśmy zdolni do myślenia, a teraz musimy myśleć, ponieważ jesteśmy zamknięci w klatce. Wiem, że na zewnątrz jest świat prawdziwy: trzeba tylko wydostać się z klatki.” Ptasiek całe swoje życie pragnął ten prawdziwy świat odkryć i poznać. Nie akceptował otaczającej go rzeczywistości, w której człowiek ze swoimi indywidualnymi odczuciami i marzeniami staje się nic nie wartym elementem machiny społecznej. Ucieczką stała się dla chłopca obsesyjna miłość do ptaków, które były dla niego ucieleśnieniem wolności, niezależności i wzniosłości ducha.

Ptasiek zapragnął żyć według ptasich reguł. Całe dnie spędzał na obserwacjach kanarków, siedząc z nimi w klatce. Chciał odgadnąć tajemnicę latania, ciągle ćwiczył machanie rękami, aż jego ciało uległo deformacji. Na zbudowanych przez siebie skrzydłach podejmował próby wzbicia się w powietrze. Obłęd rozpoczął się, gdy bohater zaczął śnić, że jest ptakiem i gdy sen okazał się silniejszy od rzeczywistości. Za cenę częściowej utraty tożsamości pokonał barierę ciążącej mu materii. Udział w wojnie i związane z tym przeżycia, sprawiły, że Ptasiek całkowicie zrezygnował z bycia człowiekiem. Ptasiek – schizofrenik to już Ptasiek – ptak, kucający na jednej nodze na środku celi szpitala psychiatrycznego i przekręcający w ptasi sposób głowę. Ptasiek nie potrafił się przystosować i zrezygnować z własnej postawy moralnej. Wolał uciec w swój wewnętrzny świat, zachowując autentyzm i wewnętrzną prawdę, niż być niewolnikiem zamknięty m w klatce cywilizacji.

• „Pachnidło” Patrick S�skind - główny bohater, Jean-Baptiste Grenouille, od urodzenia posiada nadludzki zmysł węchu, a także cechę, przez którą ludzie czują do niego niewyjaśnioną niechęć – brak własnego zapachu. Gdy dorasta, jego celem staje się stworzenie pachnidła, dzięki któremu zawładnie nad ludzkimi sercami. Bohater nie liczy się z nikim. Żył w swoim świecie – świecie zapachów i to było jedyne, co interesowało go w świecie zewnętrznym. Bez żadnych skrupułów oszukiwał i kłamał, żeby osiągnąć swoje cele. Popełnione morderstwa ani na chwilę nie przyprawiały go o poczucie winy. Spędził siedem lat w jaskini, z dala od ludzi, gdzie jedynym jego zajęciem było wyobrażanie sobie siebie jako władcy wspaniałego królestwa zapachów. Grenouille zasługuje jednak na miano osoby wybitnej. Wyznaczył sobie cel w życiu i z całych sił dążył do jego realizacji. Pomagał mu w tym zarówno jego talent, jak i cechy charakteru. Wbrew wszelkim przeciwnościom nie poddawał się i w końcu osiągnął swój cel.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - - 7 - - 8 - - 9 - - 10 - - 11 -