Jesteś w:
Motyw totalitaryzmu
• Michaił Bułhakow, „Mistrz i Małgorzata” - Bułhakow opisuje ateistyczną Moskwę lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku wpisanej w metafizyczną perspektywę (męczeństwo Chrystusa). Zwraca uwagę na środowisko literatów i reprezentantów władzy oraz zwykłych obywateli miasta, w którym panuje jeden ustrój i jeden światopogląd. Nie ma miejsca na prywatność, a ludzie skupieni są na zaspokajaniu elementarnych potrzeb. Ci niewygodni – znikają w niewyjaśnionych okolicznościach (jak Mistrz czy Iwan Bezdomny) trafiając najczęściej do szpitala psychiatrycznego. Totalitarna władza, oparta na denuncjacjach, aresztowaniach, łapówkarstwie prowadzi do tworzenia szarej, smutnej i biednej rzeczywistość
• George Orwell, „Folwark zwierzęcy” - utwór przedstawia proces kształtowania się totalitarnej rzeczywistości po rewolucji na farmie zwierzęcej. Zwierzęta zbuntowały się przeciw gospodarzowi – Jonesowi, który je wykorzystywał. Przyświecały im hasła równości i braterstwa. Szybko jednak okazało się, że niektóre zwierzęta są równiejsze. Świnie zaczęły dominować nad innymi. Szybko zaczęły korzystać z przywilejów, wykorzystując swą władzę do ucisku innych zwierząt. Orwell w swojej książce w tragikomiczny sposób przedstawia mechanizmy tworzenia się i funkcjonowania systemu totalitarnego.
• George Orwell, „Rok 1984” - utwór przedstawia wizję świta obróconych wartości wszelkich systemów totalitarnych. Ostrzega przed niebezpieczeństwem totalitaryzmu, degeneracją ideologii, podziałem świata na wrogie, zwalczające się frakcje polityczne. Świat powieści jest w pełni zideologizowany, obróbka obywateli odbywa się za pośrednictwem radia, gazet i wszechobecnych teleekranów. Receptory państwa tkwią wszędzie, kontrolując jawę, sen, życie erotyczne. Slogany grupy rządzącej Partii patrzą ze wszystkich murów, cytaty Wielkiego Brata otwierają wszystkie książki. Policja Myśli sprawuje kontrolę nad prawomyślnością obywateli. Ministerstwo Prawdy zajmuje się wymazywaniem z prasy i książek faktów i wydarzeń „niesłusznych” według rządzących. Głównym bohaterem powieści jest Winston Smith, który wraz z ukochaną Julią buntuje się przeciwko zaistniałej rzeczywistości i wstępuje do Bractwa – grupy próbującej walczyć z Partią.
• Zofia Nałkowska, „Medaliony” - autorka prezentuje przerażający portret katów i ofiar. Podkreśla duchowe i moralne zniszczenia wywołane stałym obcowaniem człowieka ze śmiercią i zbrodnią. Ich relacje są nie tylko świadectwem „czasów pogardy”, ale pokazują ludzi dotkniętych moralną zarazą - otępieniem psychicznym w obliczu zbrodni, zanikiem elementarnego instynktu etycznego, utratą poczucia międzyludzkiej solidarności. Procesowi demoralizacji ulegali zarówno kaci, jak i ich ofiary. Do grona oprawców bez wątpienia możemy zaliczyć Profesora Spannera. To człowiek wyszkolony przez system hitlerowski do torturowania i zabijania niewinnych i bezbronnych ofiar. Nałkowska pokazuje w ten sposób, że nie tylko barbarzyńcy i ludzie zdemoralizowani popełniali zbrodnie, ale także niemiecka inteligencja uwikłana w zbrodniczy system totalitarny. Autorka skoncentrowała się także na zaprezentowaniu historii ofiar niemieckiego totalitaryzmu, ludzi którzy zginęli, ale również tych którzy przetrwali. Bohaterka „Dna” opowiada o gehennie w lagrze Bunnzing. W opowiadaniu „Przy torze kolejowym” bohaterką jest młoda Żydówka, której udaje się uciec z transportu. Michał P., bohater obrazka „Człowiek jest mocny”, był młodym Żydem pracującym w lesie przy zakopywaniu zwłok.
• Tadeusz Borowski, „Opowiadania” - centralnym motywem opowiadań jest upadek człowieka, zatracanie przez niego wartości moralnych w warunkach obozu koncentracyjnego. Obóz dla Borowskiego to miejsce, w którym nie tylko się umiera, ale także trzeba żyć. Dramatyczność jego opowiadań polega przede wszystkim na tym, że wprowadził do nich wszędzie jako narratora postać bynajmniej nie bohaterską. Tadeusz – narrator, jest człowiekiem doświadczonym znającym okrutne prawa obozowej rzeczywistości. Borowski obdarzył go mianem człowieka zlagrowanego, któremu nieobca jest masowość śmierci, zakłamanie, zdrada, nieczułość na cierpienie innych – to egoista i cynik. Poddany działaniu zbrodniczego systemu myśli przede wszystkim o tym, aby przetrwać, dlatego przystosowuje się do obozowych praw, tracąc przy tym moralną wrażliwość i zdolność do szlachetnych odczuć. Niemcy wyznaczyli mu rolę pomocnika, więc pracuje na rampie, pilnuje więźniów, rozładowuje transporty przybywających wciąż do lagru ludzi. W opowiadaniu „Proszę państwa do gazu” Tadeusz opisuje kobietę, która w obawie przed śmiercią i w nadziei na uratowanie swojego życia, wyrzeka się swojego macierzyństwa, ucieka przed swoim kilkuletnim dzieckiem. Mojsze z opowiadania „U nas w Auschwitzu” zajmuje się rozładunkiem ludzi z transportu. Gdy przyjeżdża jego ojciec to, nie chcąc narazić się pilnującemu porządku esesmanowi, tłumacząc się brakiem czasu, każe ojcu iść „wykapać się w łaźni” – tak mówiono ludziom idącym do komory gazowej – syn skazał swojego ojca na śmierć.
• Gustaw Herling-Grudziński, „Inny świat” - książka jest relacją o przeżyciach autora w więzieniach i na zsyłce do obozu w Jercewie (lata 1940 – 1942). Świat, jaki opisuje autor, to rzeczywistość spustoszona i okaleczona, w której ludzie wyzuci z wyższych potrzeb duchowych zostali sprowadzeni do tego, co fizjologiczne i zwierzęce. Autor skupia się na mechanizmach systemu totalitarnego, prowadzącego do spustoszenia człowieka przez przemoc nie tylko fizyczną. Inny świat jest światem odwróconych wartości, bez litości, bez nadziei, jest to świat ludzi umierających.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - - 7 -
Motyw totalitaryzmu
Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskim
Spis treści
- Motyw totalitaryzmu - wprowadzenie
- Motyw totalitaryzmu w literaturze
- Motyw totalitaryzmu w filmie
- Motyw totalitaryzmu - propozycje tematów wypracowań
- Motyw totalitaryzmu - propozycje wstępu
- Motyw totalitaryzmu - propozycje zakończenia
- Motyw totalitaryzmu - literatura podmiotowa
- Motyw totalitaryzmu - literatura przedmiotowa
• Michaił Bułhakow, „Mistrz i Małgorzata” - Bułhakow opisuje ateistyczną Moskwę lat dwudziestych i trzydziestych XX wieku wpisanej w metafizyczną perspektywę (męczeństwo Chrystusa). Zwraca uwagę na środowisko literatów i reprezentantów władzy oraz zwykłych obywateli miasta, w którym panuje jeden ustrój i jeden światopogląd. Nie ma miejsca na prywatność, a ludzie skupieni są na zaspokajaniu elementarnych potrzeb. Ci niewygodni – znikają w niewyjaśnionych okolicznościach (jak Mistrz czy Iwan Bezdomny) trafiając najczęściej do szpitala psychiatrycznego. Totalitarna władza, oparta na denuncjacjach, aresztowaniach, łapówkarstwie prowadzi do tworzenia szarej, smutnej i biednej rzeczywistość
• George Orwell, „Folwark zwierzęcy” - utwór przedstawia proces kształtowania się totalitarnej rzeczywistości po rewolucji na farmie zwierzęcej. Zwierzęta zbuntowały się przeciw gospodarzowi – Jonesowi, który je wykorzystywał. Przyświecały im hasła równości i braterstwa. Szybko jednak okazało się, że niektóre zwierzęta są równiejsze. Świnie zaczęły dominować nad innymi. Szybko zaczęły korzystać z przywilejów, wykorzystując swą władzę do ucisku innych zwierząt. Orwell w swojej książce w tragikomiczny sposób przedstawia mechanizmy tworzenia się i funkcjonowania systemu totalitarnego.
• George Orwell, „Rok 1984” - utwór przedstawia wizję świta obróconych wartości wszelkich systemów totalitarnych. Ostrzega przed niebezpieczeństwem totalitaryzmu, degeneracją ideologii, podziałem świata na wrogie, zwalczające się frakcje polityczne. Świat powieści jest w pełni zideologizowany, obróbka obywateli odbywa się za pośrednictwem radia, gazet i wszechobecnych teleekranów. Receptory państwa tkwią wszędzie, kontrolując jawę, sen, życie erotyczne. Slogany grupy rządzącej Partii patrzą ze wszystkich murów, cytaty Wielkiego Brata otwierają wszystkie książki. Policja Myśli sprawuje kontrolę nad prawomyślnością obywateli. Ministerstwo Prawdy zajmuje się wymazywaniem z prasy i książek faktów i wydarzeń „niesłusznych” według rządzących. Głównym bohaterem powieści jest Winston Smith, który wraz z ukochaną Julią buntuje się przeciwko zaistniałej rzeczywistości i wstępuje do Bractwa – grupy próbującej walczyć z Partią.
• Zofia Nałkowska, „Medaliony” - autorka prezentuje przerażający portret katów i ofiar. Podkreśla duchowe i moralne zniszczenia wywołane stałym obcowaniem człowieka ze śmiercią i zbrodnią. Ich relacje są nie tylko świadectwem „czasów pogardy”, ale pokazują ludzi dotkniętych moralną zarazą - otępieniem psychicznym w obliczu zbrodni, zanikiem elementarnego instynktu etycznego, utratą poczucia międzyludzkiej solidarności. Procesowi demoralizacji ulegali zarówno kaci, jak i ich ofiary. Do grona oprawców bez wątpienia możemy zaliczyć Profesora Spannera. To człowiek wyszkolony przez system hitlerowski do torturowania i zabijania niewinnych i bezbronnych ofiar. Nałkowska pokazuje w ten sposób, że nie tylko barbarzyńcy i ludzie zdemoralizowani popełniali zbrodnie, ale także niemiecka inteligencja uwikłana w zbrodniczy system totalitarny. Autorka skoncentrowała się także na zaprezentowaniu historii ofiar niemieckiego totalitaryzmu, ludzi którzy zginęli, ale również tych którzy przetrwali. Bohaterka „Dna” opowiada o gehennie w lagrze Bunnzing. W opowiadaniu „Przy torze kolejowym” bohaterką jest młoda Żydówka, której udaje się uciec z transportu. Michał P., bohater obrazka „Człowiek jest mocny”, był młodym Żydem pracującym w lesie przy zakopywaniu zwłok.
• Tadeusz Borowski, „Opowiadania” - centralnym motywem opowiadań jest upadek człowieka, zatracanie przez niego wartości moralnych w warunkach obozu koncentracyjnego. Obóz dla Borowskiego to miejsce, w którym nie tylko się umiera, ale także trzeba żyć. Dramatyczność jego opowiadań polega przede wszystkim na tym, że wprowadził do nich wszędzie jako narratora postać bynajmniej nie bohaterską. Tadeusz – narrator, jest człowiekiem doświadczonym znającym okrutne prawa obozowej rzeczywistości. Borowski obdarzył go mianem człowieka zlagrowanego, któremu nieobca jest masowość śmierci, zakłamanie, zdrada, nieczułość na cierpienie innych – to egoista i cynik. Poddany działaniu zbrodniczego systemu myśli przede wszystkim o tym, aby przetrwać, dlatego przystosowuje się do obozowych praw, tracąc przy tym moralną wrażliwość i zdolność do szlachetnych odczuć. Niemcy wyznaczyli mu rolę pomocnika, więc pracuje na rampie, pilnuje więźniów, rozładowuje transporty przybywających wciąż do lagru ludzi. W opowiadaniu „Proszę państwa do gazu” Tadeusz opisuje kobietę, która w obawie przed śmiercią i w nadziei na uratowanie swojego życia, wyrzeka się swojego macierzyństwa, ucieka przed swoim kilkuletnim dzieckiem. Mojsze z opowiadania „U nas w Auschwitzu” zajmuje się rozładunkiem ludzi z transportu. Gdy przyjeżdża jego ojciec to, nie chcąc narazić się pilnującemu porządku esesmanowi, tłumacząc się brakiem czasu, każe ojcu iść „wykapać się w łaźni” – tak mówiono ludziom idącym do komory gazowej – syn skazał swojego ojca na śmierć.
• Gustaw Herling-Grudziński, „Inny świat” - książka jest relacją o przeżyciach autora w więzieniach i na zsyłce do obozu w Jercewie (lata 1940 – 1942). Świat, jaki opisuje autor, to rzeczywistość spustoszona i okaleczona, w której ludzie wyzuci z wyższych potrzeb duchowych zostali sprowadzeni do tego, co fizjologiczne i zwierzęce. Autor skupia się na mechanizmach systemu totalitarnego, prowadzącego do spustoszenia człowieka przez przemoc nie tylko fizyczną. Inny świat jest światem odwróconych wartości, bez litości, bez nadziei, jest to świat ludzi umierających.
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - - 7 -