Jesteś w:
Motyw wędrówki
• „Thelma i Luiza”, reż. Ridley Scott - autor opowiada o podróży dwóch zbuntowanych dziewczyn, które uciekają z prowincji środkowego zachodu do Meksyku. Niestety, już na początku wyprawy w przydrożnym barze ktoś próbuje zgwałcić Thelmę. Louise zabija mężczyznę i razem z przyjaciółką staje się uciekinierką. Film opowiada o dwóch stłamszonych, zrezygnowanych kobietach, dla których wielka ucieczka jest okazją do odkrycia smaku wolności i walki o godność. Ich podróż jest buntem przeciw światu mężczyzn, który nie oferuje im nic poza upokorzeniami i pogardą.
• „Znikający punkt”, reż. Richard C. Sarafian - główny bohater o polsko brzmiącym nazwisku Kowalski, weteran z Wietnamu, były policjant i kierowca rajdowy jest dostawcą samochodów. Otrzymuje zlecenie na przewiezienie auta z Denver do San Francisco. Przed wyjazdem zakłada się, że dokona tego w 15 godzin. Policja bez skutku próbuje zatrzymać bohatera za przekroczenie szybkości. Problem zaczyna się od zwykłej kontroli drogowej, a kończy na masowej obławie policyjnej. Kowalski wybiera samobójczą szarżę na blokujące drogę buldożery na autostradzie w Utah. Film to anarchiczna pochwała wolności. Szalona jazda z Denver ku czekającej w Utah śmierci jest wyzwaniem rzuconym społeczeństwu, jego policyjnej machinie, zakazom i nakazom. Podczas podróży Kowalski przeżywa jeszcze raz całe swoje życie.
Temat wędrowania można potraktować wieloaspektowo, dlatego przy jego uściśleniu należy się zastanowić na co chcemy zwrócić szczególną uwagę. Tematy mogą zostać sformułowane bardzo ogólnikowo:
• Motyw wędrówki w literaturze. Przedstaw, odwołując się do wybranych utworów.
• Wędrowanie w literaturze i sztuce. Omów motyw odwołując się do świadomie wybranych utworów.
• Różne sposoby przedstawienia motywu wędrówki w literaturze. Przeanalizuj, odwołując się do wybranych dzieł.
• Różne ujęcia motywu podróży w literaturze. Przedstaw zagadnienie, analizując celowo wybrane przykłady.
Tematy te pozwalają na dowolny dobór lektur pod kontem określonego problemu prezentacji. Mogą być wykorzystane przez uczniów, którzy nie do końca pewnie czują się na lekcjach języka polskiego, ponieważ pozwalają na wybór podstawowych lektur. Należy jednak pamiętać, że zbyt dużo przykładów, potraktowanych pobieżnie uczyni pracę płytką. Lepiej, określając problem, skupić się na jakimś aspekcie tematu. Innym sposobem ujęcia motywu wędrówki jest ukazanie jego funkcji (rola, funkcjonowanie). Przykładowe tematy prac mogą brzmieć następująco:
• Przedstaw i zinterpretuj sposoby funkcjonowania podróży w wybranych dziełach literackich.
• Rola motywu drogi w różnych epokach literackich. Przedstaw, odwołując się do wybranych utworów.
• Funkcjonowanie motywu podróży w wybranych tekstach literackich. Omów na wybranych utworach.
• Funkcje motywu wędrówki w wybranych utworach literackich.
Pośród tematów dla ambitniejszych maturzystów spotkać można:
• Podróżnicy, wędrowcy, pielgrzymi - przedstaw bohaterów poszukujących celu, opierając się na wybranej literaturze – w tak sformułowanym temacie należy poszukać w literaturze konkretnych bohaterów, którzy przebyli pewną drogę. Spośród nich trzeba opisać podróżników, wędrowców oraz pielgrzymów.
• Motyw homo viator w literaturze rożnych epok – temat ten odnosi się do toposu człowieka w drodze, jego pierwowzorem w kulturze europejskiej był Odyseusz. W późniejszych okresach spotykamy w literaturze wielu podróżników, pielgrzymów, emigrantów i tułaczy.
• Bohaterowie w poszukiwaniu sensu i celu życia. Omów na wybranych przykładach motyw wędrówki w literaturze – podróż można traktować także jako wędrówkę w poszukiwaniu sensu życia. Wielu bohaterów odbyło takie wyprawy by dorosnąć, poznać siebie, pokonać własne słabości.
• Podróże dawniej i dziś. Przedstaw motyw wędrówki, odnosząc się do wybranych utworów literackich – założeniem tematu jest przedstawienie utworów dawniejszych i współczesnych poświęconych drodze i wędrowaniu.
We wszystkich wymienionych tematach prezentacji uwagę zwrócić należy na to, co sugeruje jego sformułowanie. Może pojawić się wymóg sięgnięcia do różnych epok. W tematach należących do drugiej grupy, czyli kładących nacisk na związki literatury z innymi dziedzinami sztuki trzeba oprócz przykładów książkowych odnaleźć i zaprezentować motyw wędrówki występujący w malarstwie, filmie, a także muzyce.
Określenie problemu – teza
Po wyborze tematu i przejrzeniu dostępnej literatury podmiotowej i przedmiotowej najważniejsze będzie określenie problemu. Odpowiednia forma znacząco wpłynie na realizację wybranego tematu. Trzeba pamiętać, by teza znalazła swoje odzwierciedlenie w zakończeniu. Najpopularniejsze, ale przez to mało konkretne są ogólnikowe ujęcia problemu. Pozwalają one na szerokie wykorzystanie literatury, jednak poprzez brak określonych celów mogą sprawić, że praca będzie sztampowa i „przegadana”:
• Motyw wędrówki obecny jest w literaturze od samych jej początków i wielu uczonych badało jego funkcjonowanie w kulturze.
• Bez względu czy stykamy się z antycznymi, czy współczesnymi tekstami kultury, droga zwykle rozumiana jest w wieloraki sposób.
• Motyw wędrówki stanowi jeden z najważniejszych toposów, jakie istnieją w literaturze.
Inny obraz wędrówki występuje na przykład w „Boskiej komedii” Dantego, gdzie oglądamy wędrówkę przez piekło czyściec i raj, motyw tułaczki występuje w romantyzmie, natomiast współcześnie, odwołując się do piosenek Edwarda Stachury możemy stwierdzić, że „Wędrówką życie jest człowieka”. Dlatego warto wybrać jeden ze sposobów rozumienia motywu drogi i zaznaczyć to w tezie. Tematy skupiające się nie tylko na materialnej, rzeczywistej podróży, lecz odnoszące się również do jej symbolicznego znaczenia mogą mieć następująco skonstruowane tezy:
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - - 7 - - 8 -
Motyw wędrówki
Autor: Karolina Marlęga Serwis chroniony prawem autorskim• „Thelma i Luiza”, reż. Ridley Scott - autor opowiada o podróży dwóch zbuntowanych dziewczyn, które uciekają z prowincji środkowego zachodu do Meksyku. Niestety, już na początku wyprawy w przydrożnym barze ktoś próbuje zgwałcić Thelmę. Louise zabija mężczyznę i razem z przyjaciółką staje się uciekinierką. Film opowiada o dwóch stłamszonych, zrezygnowanych kobietach, dla których wielka ucieczka jest okazją do odkrycia smaku wolności i walki o godność. Ich podróż jest buntem przeciw światu mężczyzn, który nie oferuje im nic poza upokorzeniami i pogardą.
• „Znikający punkt”, reż. Richard C. Sarafian - główny bohater o polsko brzmiącym nazwisku Kowalski, weteran z Wietnamu, były policjant i kierowca rajdowy jest dostawcą samochodów. Otrzymuje zlecenie na przewiezienie auta z Denver do San Francisco. Przed wyjazdem zakłada się, że dokona tego w 15 godzin. Policja bez skutku próbuje zatrzymać bohatera za przekroczenie szybkości. Problem zaczyna się od zwykłej kontroli drogowej, a kończy na masowej obławie policyjnej. Kowalski wybiera samobójczą szarżę na blokujące drogę buldożery na autostradzie w Utah. Film to anarchiczna pochwała wolności. Szalona jazda z Denver ku czekającej w Utah śmierci jest wyzwaniem rzuconym społeczeństwu, jego policyjnej machinie, zakazom i nakazom. Podczas podróży Kowalski przeżywa jeszcze raz całe swoje życie.
Motyw wędrówki - formułowanie tematu
Temat wędrowania można potraktować wieloaspektowo, dlatego przy jego uściśleniu należy się zastanowić na co chcemy zwrócić szczególną uwagę. Tematy mogą zostać sformułowane bardzo ogólnikowo:
• Motyw wędrówki w literaturze. Przedstaw, odwołując się do wybranych utworów.
• Wędrowanie w literaturze i sztuce. Omów motyw odwołując się do świadomie wybranych utworów.
• Różne sposoby przedstawienia motywu wędrówki w literaturze. Przeanalizuj, odwołując się do wybranych dzieł.
• Różne ujęcia motywu podróży w literaturze. Przedstaw zagadnienie, analizując celowo wybrane przykłady.
Tematy te pozwalają na dowolny dobór lektur pod kontem określonego problemu prezentacji. Mogą być wykorzystane przez uczniów, którzy nie do końca pewnie czują się na lekcjach języka polskiego, ponieważ pozwalają na wybór podstawowych lektur. Należy jednak pamiętać, że zbyt dużo przykładów, potraktowanych pobieżnie uczyni pracę płytką. Lepiej, określając problem, skupić się na jakimś aspekcie tematu. Innym sposobem ujęcia motywu wędrówki jest ukazanie jego funkcji (rola, funkcjonowanie). Przykładowe tematy prac mogą brzmieć następująco:
• Przedstaw i zinterpretuj sposoby funkcjonowania podróży w wybranych dziełach literackich.
• Rola motywu drogi w różnych epokach literackich. Przedstaw, odwołując się do wybranych utworów.
• Funkcjonowanie motywu podróży w wybranych tekstach literackich. Omów na wybranych utworach.
• Funkcje motywu wędrówki w wybranych utworach literackich.
Pośród tematów dla ambitniejszych maturzystów spotkać można:
• Podróżnicy, wędrowcy, pielgrzymi - przedstaw bohaterów poszukujących celu, opierając się na wybranej literaturze – w tak sformułowanym temacie należy poszukać w literaturze konkretnych bohaterów, którzy przebyli pewną drogę. Spośród nich trzeba opisać podróżników, wędrowców oraz pielgrzymów.
• Motyw homo viator w literaturze rożnych epok – temat ten odnosi się do toposu człowieka w drodze, jego pierwowzorem w kulturze europejskiej był Odyseusz. W późniejszych okresach spotykamy w literaturze wielu podróżników, pielgrzymów, emigrantów i tułaczy.
• Bohaterowie w poszukiwaniu sensu i celu życia. Omów na wybranych przykładach motyw wędrówki w literaturze – podróż można traktować także jako wędrówkę w poszukiwaniu sensu życia. Wielu bohaterów odbyło takie wyprawy by dorosnąć, poznać siebie, pokonać własne słabości.
• Podróże dawniej i dziś. Przedstaw motyw wędrówki, odnosząc się do wybranych utworów literackich – założeniem tematu jest przedstawienie utworów dawniejszych i współczesnych poświęconych drodze i wędrowaniu.
We wszystkich wymienionych tematach prezentacji uwagę zwrócić należy na to, co sugeruje jego sformułowanie. Może pojawić się wymóg sięgnięcia do różnych epok. W tematach należących do drugiej grupy, czyli kładących nacisk na związki literatury z innymi dziedzinami sztuki trzeba oprócz przykładów książkowych odnaleźć i zaprezentować motyw wędrówki występujący w malarstwie, filmie, a także muzyce.
Określenie problemu – teza
Po wyborze tematu i przejrzeniu dostępnej literatury podmiotowej i przedmiotowej najważniejsze będzie określenie problemu. Odpowiednia forma znacząco wpłynie na realizację wybranego tematu. Trzeba pamiętać, by teza znalazła swoje odzwierciedlenie w zakończeniu. Najpopularniejsze, ale przez to mało konkretne są ogólnikowe ujęcia problemu. Pozwalają one na szerokie wykorzystanie literatury, jednak poprzez brak określonych celów mogą sprawić, że praca będzie sztampowa i „przegadana”:
• Motyw wędrówki obecny jest w literaturze od samych jej początków i wielu uczonych badało jego funkcjonowanie w kulturze.
• Bez względu czy stykamy się z antycznymi, czy współczesnymi tekstami kultury, droga zwykle rozumiana jest w wieloraki sposób.
• Motyw wędrówki stanowi jeden z najważniejszych toposów, jakie istnieją w literaturze.
Inny obraz wędrówki występuje na przykład w „Boskiej komedii” Dantego, gdzie oglądamy wędrówkę przez piekło czyściec i raj, motyw tułaczki występuje w romantyzmie, natomiast współcześnie, odwołując się do piosenek Edwarda Stachury możemy stwierdzić, że „Wędrówką życie jest człowieka”. Dlatego warto wybrać jeden ze sposobów rozumienia motywu drogi i zaznaczyć to w tezie. Tematy skupiające się nie tylko na materialnej, rzeczywistej podróży, lecz odnoszące się również do jej symbolicznego znaczenia mogą mieć następująco skonstruowane tezy:
strona: - 1 - - 2 - - 3 - - 4 - - 5 - - 6 - - 7 - - 8 -